Obezite ameliyatları, hastaların kilo verip, daha fit bir görüntüye sahip olmasının yanı sıra hipertansiyon, diyabet, yüksek kan yağları, ürik asit yüksekliği gibi hayatı tehdit eden ve organları bozan kan değerlerinden de kurtulmalarını sağlar.
Obezite ameliyatları sadece görüntüsel bir iyilik sağlamaz aynı zamanda, kişinin sağlığını tehdit eden birçok önemli problemi çözer.
Obezite ameliyatı uzun ve sağlıklı bir yaşam için de önemlidir.
Tüp mide ameliyatlarında bazı hastalar yeme dürtülerinden dolayı zaman içerisinde verdiği kiloları geri alabilir ancak obezite ameliyatının ardından hastanın eski kilolarına dönmesi çok zordur.
Verilen kiloların tekrar alınmaması için hasta belirlenen fiziki aktiviteleri bir yaşam tarzı haline getirmelidir.
Şeker hastalığından korunmak için de verilen kiloların geri alınmaması son derece önemlidir ve Hipertansiyonda obezite cerrahisi sonuçları daha etkilidir.
Tüp Mide (Sleeve Gastrectomy) Diyeti
Diyet Broşürü
Bu broşür mide küçülte ameliyatı yapılan morbid obezite hastaları içindir. Amacı hastaların beslenme sorunları hakkında temel bilgileri vermektir. Lütfen bu broşürü dikkatlice okuyunuz. Herhangi bir sorun ile karşılaşırsanız ya da sorularınız olursa doktorunuzla temasa geçiniz.
İlk Bilgiler Ve Kurallar
Size yapılan ameliyat tek başına her şeyi halledemez. Öncelikle sizin bu ameliyatın temel ilkesini anlamış olmanız ve bu ilke doğrultusunda beslenme ve günlük hayat alışkanlıklarınızı değiştirmeniz gerektiğini bilmeniz şarttır. Bu konuda doktorunuz tarafından size yeterli açıklamaların yapılmış olması gerekmektedir. Bu broşürde beslenme ile ilgili temel kurallardan başlayarak gıdaların içerikleri ve başarılı bir kilo verme sürecinin uyulması gereken ilkelerinden bahsedilmektedir. O nedenle bu broşürü dikkatlice ve birkaç kez okuyun.
Mide küçültme ameliyatı ile midenizin hacmi küçültülmek suretiyle mideden beyne giden “doygunluk” sinyallerinin daha erken oluşması amaçlanmaktadır. Bu ameliyat sizin eskisine göre daha az yiyerek daha erken doygunluk hissine ulaşmanızı sağlar. Bu ameliyatın yapılmış olması canınız ne zaman isterse ve ne isterseniz yiyebilirsiniz demek değildir.
Mıde Küçültme Amelıyatının Başarısı Sızın Bu Amelıyatın Mekanızmasını Ve Amelıyat Sonrası Beslenme Kurallarını Iyı Anlamış Olmanıza Bağlıdır.
Temel Kurallar
- Aynı anda yemek yiyip su içmeyin!
- Her zaman kalorisi yüksek sıvılardan uzak durun!
- Çerez ve abur cubur gıdalardan uzak durun!
- Yumuşak kıvamlı ya da sıvı gıdalardansa katı gıdaları tercih edin!
Hastalarıma her zaman söylediğim bir benzetmeyle başlayalım: Bu ameliyattan sonra midenizi bir huni gibi düşünün. Huniye su koyarsanız hemen altından akar geçer; zeytinyağı koyarsanız daha yavaş akar; un koyarsanız akışı yavaşlar ve bazen durur. Mideniz de artık aynen bir huni gibi çalışmaktadır. Sıvılar çok rahat geçerken yumuşak kıvamlılar daha yavaş geçmekte, katı gıdalar ise ancak sindirildikten sonra yani kıvamı yumuşadıktan sonra geçebilmektedir. Bu süre içerisinde siz doygunluk hissini alır ve daha fazla yiyemez duruma gelirsiniz.
Aynı Anda Yemek Yıyıp Su Içmeyın!
Amaç aldığınız katı gıdanın su ile yumuşamasını önlemektir. Katı bir madde üzerine su eklerseniz yumuşar. Unutmayın ki yumuşak bir maddenin huniden aşağıya geçişi kolaydır. Bu nedenle sadece yemek sırasında değil yemekten en az 15 dk öncesinden itibaren su içmenizi istemiyoruz. Böylece yemeğe başladığınızda midenin boş olmasını sağlamış oluruz. Eğer su içerek midenizdeki gıdayı yumuşatırsanız huniden daha çabuk boşalacaktır ve siz daha erken açlık hissedeceksinizdir. Elbette sadece su değil meyve suları ya da içkiler de aynı etkiyi yapar. Aynı şekilde yemekten sonra en az 2 saat su ve sıvı gıdalar içmemelisiniz. Tekrar edelim: mideniz ne kadar geç boşalırsa o kadar geç acıkırsınız!
Her Zaman Kalorısı Yüksek Sıvılardan Uzak Durun!
Yemek dışı yukarda bahsedilen zamanlarda elbette su içmelisiniz. Ancak bu sıvıların mutlaka kalorisiz ya da düşük kalorili olması gerekir. Sıvı haldeki gıdaların emilmesi çok kolaydır: elbette sıvı içerisindeki kalori de aynı şekilde çabucak emilir. Sıvılar mideden rahatça geçer ve siz kısa süreli bir dolgunluk hissinin ardından tekrar açlık hissedersiniz. Ancak aldığınız kalori yüksek olduğunda kilo vermeniz yavaşlar ve hatta durabilir.
Çerez Ve Abur Cubur Gıdalardan Uzak Durun!
Cips gibi gıdalar her ne kadar katı görünseler de hemen tamamında esas madde nişasta olduğundan ve nişastayı parçalayan enzim tükrükte bol miktarda bulunduğundan bunlar çok kısa sürede erir ve emilebilir hale gelirler. Elbette mideden boşalmaları da bir o kadar kolaylaşır. Kuru yemişler de yoğun bitkisel yağlar içerdiklerinden yüksek kaloriye sahiptirler. Hatırlatalım; en yaygın kullanılan sıvı yağlar ayçiçeği (ay çekirdeği), fındık ve fıstıktan yapılmaktadır.
Yumuşak Kıvamlı Ya Da Sıvı Gıdalardansa Katı Gıdaları Tercıh Edın!
Ameliyattan sonraki ilk iki hafta hariç mümkün olduğunca katı gıdalar yemelisiniz. Ne kadar katı yerseniz mide o kadar geç boşalır. Huniyi unutmayın: huniden bir biftek geçemezken muhallebi yavaş ta olsa geçer.
Beslenme
Cerrahi tedavinin başarısı sadece düşük kalorili diyete bağlı değildir. Midenizin küçültülmüş olması sizin daha az gıdayla daha erken doygunluk hissine ulaşmanıza ve dolayısıyla daha az yemenize neden olur. Ancak başarılı kilo vermenin yolu bunların yanı sıra sağlıklı ve besleyici gıdalar almanızdan geçmektedir.
Ameliyat sonrası tekrar sıkı bir diyet programı uygulamanız gerekmeyecektir, bunu bilmelisiniz. Ancak yediklerinize mutlaka çok dikkat etmeniz gerekecektir. Çünkü yediğiniz miktar azalacaktır ve siz bu azalmış gıdalarla hayatınızı sürdürmek zorunda kalacaksınız. Yani yedikleriniz az ama sizin sağlığınızı koruyacak içerik ve kalitede olmak zorundadır.
Düşük yağ ve karbonhidratlı ancak mineral ve vitaminlerden zengin yüksek proteinli bir beslenme sağlıklı kalmanız ve başarılı bir biçimde kilo vermeniz için şarttır. Aldığınız kalorinin %70’inin protein kaynaklı olması gerekmektedir. Günlük olarak en az 60-70 g protein alınmalıdır. Proteinin düşmesi kas kütlenizin azalmasına (ki siz bunu halsizlik, çabuk yorulma olarak hissedersiniz), saç dökülmesine, yara iyileşmesinde gecikmeye ve en önemlisi savunma mekanizmaların zayıflamasına (enfeksiyon riskinde artmaya) yol açar. Unutmayın, insanlar proteinlerin yapıtaşı olan aminoasitleri sentezleyemezler.
Şimdi mide küçültme ameliyatı geçirmiş bir hastanın beslenme modelini bir üçgen ile açıklayalım. Buna göre yemeğe mutlaka öncelikle protein içeren gıdalarla başlamalı, sonra sebze ve meyveleri yemelisiniz. Başlangıçta protein yemekle ki zaten az bir miktar yiyebileceksiniz hem mide dolgunluğunu sağlayarak uzun sürecek doyma hissine ulaşacaksınız hem de vücudunuzun ihtiyacı olan proteinleri alabilmiş olacaksınız. Böylece her öğünde yediklerinizin en az yarısının (20-30 g) protein olmasını sağlamış olursunuz. Tahıl ürünleri (ekmek, kurabiye vs) ve yağlar sizin için en az beslenme değerine sahip gıdalardır ve beslenme üçgeninde en sonda ve en düşük miktarlarda yer alırlar.
Bu nedenle hastalarımızın alışveriş yaparken bu üçgene göre hareket etmesini önermekteyiz. Markette önce et reyonuna sonra meyve-sebze bölümüne ve en son tahıl ve yağ raflarına uğramalarını öneririm. İlginçtir, süpermarketler de buna benzer bir düzen içerisindedir. Etler ve meyve-sebze grubu rafların çevresinde, kenarlarda, diğerleri ise genelde marketin orta bölümlerinde yer alırlar. (Marketin ortalarında dolaşmamalısınız!)
Bir diğer önemli nokta açken market alışverişine gitmemenizdir. Eğer alışveriş planlıyorsanız mutlaka kahvaltıdan ya da yemekten sonra gitmenizi öneririm. Ya da yapabiliyorsanız internetten sipariş vermenizi. Böylece sadece ihtiyacınıza odaklı alışveriş yapacak, gereksiz abur cubur gıdaları görmediğiniz için almayacaksınız.
Potein
Protein insan vücudunun temel yapı taşlarının başında gelen bir maddedir. Normal olarak bir insanın günde en az 60-75 mg protein alması gerekir. Morbid obezite ameliyatı geçiren hastaların aldıkları gıda miktarı azaldığından eğer eskisi gibi beslenmeye devam ederlerse, dolayısıyla aldıkları protein miktarı da azalır. Bunun yol açabileceği sorunlardan yukarıda bahsetmiştik. Uzun dönemde kalp, akciğer, böbrek ve en önemlisi enfeksiyonlara karşı bizi koruyan immün sistemde ciddi sorunlar ortaya çıkar.
Gıdaların protein içerikleri ile ilgili tabloları piyasadaki bir çok beslenme kitabında bulabilirsiniz. Böyle bir kitabı ameliyat öncesi edinmek ve okumak sizin için faydalı olacaktır. Her öğünde alabileceğiniz en kaliteli proteini saptamak için bu kitaplardan yararlanmanızı öneririz. Unutmayın, her öğüne proteinli gıdalarla başlayacaksınız. Bir fikir vermesi açısından çeşitli proteinli gıdalar ve içerdikleri protein miktarları aşağıdaki tabloda verilmiştir.
| Yoğurt (100 g) | 4 g |
| Beyaz peynir (100 g) | 14 g |
| Yumurta (1 adet) | 8 g |
| Beyaz et (tavuk, hindi, balık) (100 g) | 25 g |
| Ton balığı (1 kutu) | 40 g |
| Biftek (100 g) | 25 g |
| Süt (1 litre) | 30 g |
| Fasülye, bezelye vs. (1/2 bardak) | 8 g |
Şekerler/Karbonhidratlar
Basit karbonhidratlardan yani beyaz şeker ve nişastadan uzak durun. Özellikle de sıvı ya da yarı katı şekildeyse. Örneğin şekerli çay içmeyin, muhallebi gibi süt ürünleriyle kek, pasta ve makarna gibi unlu ve nişastalı gıdaları yemeyin. Bunlar sadece kilo aldırmaz aynı zamanda Dumping sendromuna yol açarlar.
Basit karbonhidratlar yerine kompleks olanları tercih edin. Bunlar corn flakes gibi kahvaltılıklar, patates, tam tahıl unundan yapılmış kekler, meyveler, sebzeler ve özellikle de baklagillerdir. Yine de bunlar diyetinizin % 20’sini geçmemelidir.
Yağlar
Yüksek miktarda yağ içeren gıdalar aynen şekerler gibi kilo alımına yol açarlar. Yüksek kalori içermelerine karşın besin değerleri düşüktür. Bu nedenle,
- “Fast food” tipi beslenmeden uzak durun,
- Yağ oranı düşük süt ve peynir kullanın,
- Tatlılardan (baklava, muhallebi, profiterol gibi) uzak durun,
- Yağsız et ve et ürünleri kullanın (sosis, sucuk, pastırma oldukça yağlı ürünlerdir),
- Tereyağı, margarin, mayonez ve kremayı asla kullanmayın,
- Cips gibi abur cubur gıdaları elinize dahi almayın.
Sıvılar
Vücut suyunun yani hidrasyonun yeterli düzeyde olması metabolizma için çok önemlidir. Her gün 2 litre kadar sıvı alınması gereklidir. Eğer idrar renginiz koyu ve ağır kokuyorsa, ağzının kuruyorsa ve susuzluk hissediyorsanız yetersiz sıvı alıyorsunuz demektir. Sıvı alımı ile ilgili kuralımızı unutmadan mutlaka yeterli sıvı almalısınız. Kural: Yemekten 15 dakika öncesinden 2 saat sonrasına kadar su/sıvı içmemelisiniz. Huniyi erken boşaltmak erken acıkmaya yol açar…
Önerdiğimiz sıvılar ise şunlardır:
- Çay, kafeinsiz kahve (elbette şekersiz!),
- Şekersiz meyve suları,
- Sulandırılarak içilen meyve tozları (şekersiz olmalı),
- Gazı çıkarılmış maden suyu,
- Su
Yüksek proteinli, yağsız ve şekersiz diyet alan bir kişide yağların yıkımıyla enerji sağlanır. Bu duruma ketoz (yağdan şeker elde edilmesi) denir. Bu işlemin en önemli özelliği yüksek miktarda yan ürün ortaya çıkmasıdır ki bu atıklar böbrekler yoluyla temizlenir. Eğer sıvı almazsanız böbreklerin yükü artar, bu zararlı atıklara daha yüksek oranda maruz kalır.
Alınmaması gereken sıvı/katı gıdalar:
- Puding
- Dondurma
- Tatlandırılmış, meyveli yoğurtlar
- Şekerlemeler
- Dondurulmuş meyve suları
- Şeker ilaveli meyve suları
- Kurabiyeler
- Şeker/çikolata kaplı corn flakesler
- Spor içecekleri
- Kekler, pastalar
- Jöleler
- Limonata
- Buzlu çaylar (ice tea)
- Kola
- Gazoz
- Bal
- Beyaz şeker
- Reçeller
- Şekerli sakızlar, cikletler
- Çikolata
- Gofret
- Milk shake
- Alkollü içecekler, şarap, bira.
Lifli Gıdalar Ve Kabızlık
Gıda alımının azalması, beraberinde lifli gıda ve sıvı alımında azalmayla birlikte kabızlığı tetikler. Hele bir de demir eksikliği tedavisi görüyorsanız kabızlık kaçınılmaz olur. Bu nedenle mutlaka bol sıvı almalısınız. Bol bol egzersiz, yürüyüş yapmalısınız (egzersiz barsakları harekete geçirir). Elma gibi meyvelerden günde bir tane yemelisiniz. Yulaf ezmesi kabızlığa çok iyi gelir, kabız kalmamak için kahvaltıda bir küçük porsiyon alabilirsiniz. Lifli tüm gıdaları çok iyi çiğnemelisiniz. İyi çiğnenmeden alınan lifli gıdalar mide çıkışında birikerek mide boşalma sorunu yaratabilir.
Bu önlemlere rağmen kabızlık devam ediyorsa doktorunuza danışarak BeneFiber gibi lif içeren destek ürünleri alabilirsiniz.
Alkol
Alkol yüksek kalori verir ve idrar miktarını arttırarak vücut sıvısının azalmasına (dehidratasyona) yol açabilir. Ayrıca normal mideleri olanlara göre aynı miktar alkolle daha yüksek kan seviyesine ulaşılır ki bu daha çabuk etkilenmenize yol açar. Bu nedenle mide küçültmesi yapılan kişilerin daha az ve daha dikkatli alkollü içecek kullanması gerekmektedir. Asla iki kadehten fazla şarap içmeyin ve bu miktarı haftada birden daha sık almayın.
Sigara
Ameliyattan önce en az 3 hafta ve sonra 3 ay boyunca sigara içmemelisiniz. Sigara sadece akciğer fonksiyonlarını değil aynı zamanda yara iyileşmesini de bozar. Ayrıca asit salgısını arttırarak midede ve on iki parmak barsağında ülser gelişmesine yol açabilir.
Kahve
Kafein içeren kahve kullanımı idrar miktarını ve barsak hareketlerini arttırır. Ayrıca iştah açıcı etkisi vardır. Bu nedenle ameliyattan sonraki ilk bir iki ay boyunca kahve önermiyoruz. Daha sonraki dönemde ise kafeinsiz kahve içmenizi ve bunu da haftada birkaç kezden daha sık almamanızı tavsiye ederiz.
Saç Dökülmesi
Obezite cerrahisinin önemli bir yan etkisi ameliyattan 3-4 ay sonra başlayan ve birkaç ay süren saç dökülmesidir. Bu genellikle proteinden ve çinkodan fakir beslenmenin bir sonucudur. Yeterli protein alımıyla ve çinko desteğiyle bu sorun düzelir.
Vitamin Ve Mineral Desteği
Ameliyat sonrası dengeli beslenmenin yanı sıra multivitamin ve mineral desteği gereklidir. Bu amaçla piyasada bulunan, reçetesiz satılan preparatları (Centrum gibi) kullanmanızı öneririz. Bunun için herhangi bir eczaneye danışabilirsiniz. Kalsiyum desteği de vücudunuz için önemlidir. Doktor kontrolünde CalDeVita (3 x 1) almanız gerekir. Vitaminlerle kalsiyumu farklı zamanlarda almalısınız.
Ameliyat Sonrası Beslenme Programı
- Ameliyattan sonraki ilk 5-7 gün: Bu süreçte size herhangi bir yiyecek içecek verilmeyecektir.
- 6. Günde sadece su ve ılık çay içmeye başlayacaksınız. Takibeden 2 hafta boyunca sadece sıvı gıdalar (çay, çorba, muhallebi gibi) alacaksınız.
- 3. Haftadan itibaren yarı katı/katı gıdalar almaya başlayacaksınız. Bu dönemde patates püresi, yağsız ızgara köfte gibi yemekler ile başlayabilirsiniz. Yukarda değindiğimiz ilkeleri unutmayınız.
- Normal bir beslenme sürecine 6. Haftadan itibaren geçebileceksiniz, unutmayın ve bu döneme kadar acele etmeden kurallara uygun beslenin.
Soru Ve Sorunlarınız İçin Lütfen Doktorunuzla Temasa Geçiniz.
