Kahverengi Yağ Dokusu Obezitenin Çaresi Olabilir!
2009’da bir grup kanser araştırmacısının erişkinlerde de kahverengi yağ dokusu bulunduğunu saptaması, adeta patlama tarzında yeni bir obezite tedavisi arayışlarına yol açtı.
Bir enerji deposu olarak görev yapan beyaz yağ dokusunun aksine, kahverengi yağ dokusu ısı üretmek üzere enerji yakan bir dokudur. Uzun süredir, çocuklarda vücut ısısının korunmasındaki kritik biolojik görevi bilinmektedir. Ancak daha önce, çocukluk çağından sonra vücutta kalmadığına inanılıyordu. Kanser araştırmacıları gelişmiş görüntüleme yöntemleriyle vücutta kanser olmayan karanlık noktalar saptadığında öyle olmadığı anlaşıldı. Böylece kahverengi yağ dokusu yeniden keşfedildi.
Kahverengi yağ dokusu, ısı üretmek için beyaz yağı yakar. Eğer kahverengi yağı aktive edebilecek bir ilaç geliştirilebilirse, günümüzde yaklaşık % 5 kilo kaybı sağlayabilen güncel ilaç tedavileri, iki rakamlı kilo kayıplarına yol açabilir, hatta % 20’lere bile erişebilir. Günümüzde ABD nüfusunun % 6.3’ünün aşırı derecede obez olduğu düşünülürse bu yaşam kurtarıcı bir keşif olacaktır. Obezitenin sadece ABD’ye yıllık maliyetinin 344 milyar dolar olduğu da unutulmamalıdır.
Ne yazık ki, mucizevi bir obezite ilacının keşfi henüz çok uzak ihtimaldir. Son 5 yılda sadece 5 ilaç onay alabilmiştir. Bazı ilaçların yıllarca süren araştırmalardan sonra, açılan davalar nedeniyle çok kısa ömürlü olabildiği de bir gerçektir. Sadece bir firmanın dava masrafları 21 milyar doları bulmuştur. Ki bu ilaç, Mayo Clinic 1997’de nadir bir kalp kapak hastalığına neden olduğunu bildiren bir rapor yayınlamadan önce, 6 milyar dolarlık satış rakamına ulaşmıştı. Fen Phen adındaki bu diyet ilacı 2002’de piyasalardan toplatıldı. Bu da, obezite ilacı arayışlarının firmalar için tehlikeli sularda yüzmek anlamına geldiğini göstermektedir.
Günümüzde ABD’de bulunabilen obezite ilaçları (Qsymia, Belviq, Contrave, Saxenda) etki mekanizmalarına göre kabaca üç gruba ayrılabilir:
1-Santral etkili, iştah baskılayıcı ilaçlar: Pek çok mevcut ilaç bu gruba girmektedir. Bunlar sempatomimetik aminler diye bilinir ve klinikte neredeyse 50 yıldır kullanılmaktadırlar. Bu gruptaki daha yeni ilaçlar olan Qysmia 2012, Belviq 2012 ve Saxenda 2014’de piyasaya çıkmıştır. Bütün bu ilaçlar, iştahı azaltarak gıda alımını kısıtlamaya çalışırlar.
2-Kalori emilimini azaltan periferik etkili ilaçlar: Orlistat bu alandaki tek mevcut ilaçtır. Reçeteyle satılan güçlü bir Orlistat ilacı (Xenical-1999) yanısıra, reçetesiz alınabilen bir versiyonu da (Alli-2007) bulunmaktadır. Bu ilaçlar ince barskalarda kalori emilimini azaltarak toplam enerji alımını kısıtlarlar.
3-Enerji tüketimini arttıran ilaçlar: Contrave (2014) bu alandaki tek onaylı ilaçtır. Contrave’nin amacı, iştah baskılayıcı ilaçlarla kombine edildiğinde, enerji tüketimini arttırarak kilo kaybı sağlamaktır.
Piyasa Efsane Yağ Yakıcının Peşinde
Giderek büyüyen Pazar, obezite tedavisinde mucize ilaç arayışlarına yeni aktörlerin de gireceğini göstermektedir. Yenile tamamlanan Global Obesity Report’ta, 32 firmanın obezite ilacı geliştirmek için birbiriyle yarıştığı, 11 ilacın FDA onayı beklemekte olduğu, 18 farklı mekanizma ile 21 ilacın da geliştirme aşamasında olduğu bildirilmiştir. Bu rapor bile, obezite pazarının büyüklüğünü ve araştırmacıların (bu arada elbette şarlatanların da) iştahını nasıl kabarttığını göstermektedir.
