MESANE KANSERİ
Mesane duvarı ; iç tabaka , orta tabaka ve dış tabakadan oluşmaktadır. İç tabaka mesanenin yüzeyini kaplar.Sadece mesanenin yüzeyel tabakasına (en iç tabaka) sınırlı kansere yüzeyel kanser adı verilir . Tedavi sonrası, yüzeyel kanser nüks edebilir (tekrarlayabilir). Nüks, genellikle aynı özelliklere sahip yine yüzeyel bir kanserin, eski yerinde veya mesanenin başka bir yerinde görülmesi şeklinde karşımıza çıkar ve bunların çok büyük çoğunluğu vücudun başka yerine yayılmazlar, olay sadece mesanededir. Bu özelliği nedeniyle mesane tümörlü hastaların düzenli kontrollerine gelmeleri ayrı bir önem taşımaktadır. Ancak bazen nüks ile birlikte hastalığın ilerlemesi de söz konusu olabilir ve bu durumda kanser daha derine ilerleyerek kas tabakasına geçebilir. Buna invaziv (derin tutulma) kanser denir. Kas içine ilerlemiş mesane kanseri mesane dışına çıkıp çevre dokulara da yayılabilir. Bu arada lenf bezlerine de yayılmışsa akciğer gibi uzak yerlere de (metastatik mesane tümörü) atlamış olabilir.
ŞİKAYETLER
Mesane kanserinde en sık görülen şikayetler ve bulgular aşağıdaki gibidir;
• İdrardan kan gelmesi (idrarın rengi pembeden koyu kırmızıya kadar dönüşebilir)
• İşeme esnasında ağrı hissi
• Sık idrara çıkma veya sık idrara çıkma hissi
Ancak, bunlar mesane tümörünün kesin bulguları değildir. Bu şikayetler enfeksiyonda, mesane taşı ve başka problemlerde de görülebilir. Kesin tanı ancak doktor tarafından konabilir.
TANI VE EVRELEME
Fizik muayene: rektal veya vajinal muayene de gerektirebilir. Ek olarak idrar ve kan örnekleri tümör hücrelerini araştırmak amacıyla laboratuara gönderilir. Mesanenin direkt olarak incelenmesi ise sistoskop adı verilen bir alet kullanılarak yapılır. Bu işlem lokal veya anestezi altında yapılır.
Birçok vakada kanserin varlığını ispatlayacak tek yol biyopsi almaktır. Eğer kanser kitlesinin tümü biyopsi esnasında alınmışsa, kanserin hem teşhisi hem de tedavisi aynı anda uygulanmış olacaktır.
. Evreleme, kanserin mesane duvarına veya vücudun diğer bölgelerine yayılım durumuna ve yayılım söz konusu olduysa vücudun hangi bölgelerine yayıldığına göre belirlenir. BT (bilgisayarlı tomografi), MRI (manyetik rezonans görüntüleme), sonogram, IVP (intravenöz piyelogram), kemik taraması veya göğüs röntgeni gibi görüntüleme testleri de uygulanabilir. Bazen evreleme, hasta cerrahi müdahale görene kadar tamamlanmayabilir.
TEDAVİ
Mesane kanserinin tedavisi tümörün evresine, derecesine hastanın genel durumuna ve diğer faktörlere göre değişir. Mesane tümörü olan kişiler ürolog, onkolog ve radyasyon onkoloğundan oluşan bir takım tarafından tedavi edilmelidir. Doktorlar her hastanın durumuna göre tedavi şeklini belirlerler ve bir veya birden fazla tedavi metodu önerebilirler. Bunları doktorları ile tartışmak hastalar için çok önemlidir.
TEDAVİ ŞEKİLLERİ
CERRAHİ:Mesane tümörünün ilk aşamasında tümör kapalı yöntemle (Transüretral rezeksiyon-TUR) kesilerek temizlenir. Bu şekilde yüzeyel tümörler tedavi edilebilir. İşlem genel anestezi altında yapılır.İnvaziv (derin tutulumlu) tümörlerde tek başına TUR yeterli olmamaktadır. İnvaziv tümörlerde en sık uygulanan yöntem mesanenin tümüyle alınmasıdır (radikal sistektomi) . Bazen hastanın tümörü bir alanda lokalize ise, mesanenin bir kısmının çıkarıldığı parsiyel (kısmi) sistektomi uygulanır. Hasta, yine idrarını normal yoldan yapar.
Radikal sistektomide mesanenin tamamı, çevre lenf nodları çıkarılır. Erkekte prostat ve komşuluğundaki seminal veziküller de çıkarılır. Kadında yumurtalıklar, rahim ve vajen duvarının bir kısmı çıkarılır.
RADYOTERAPİ (IŞIN) TEDAVİSİ:Kanser hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili ışınlar kullanılmasıdır. Radyoterapi de lokal uygulanan bir tedavi şeklidir, sadece tedavi uygulanan alandaki kanser hücrelerini etkiler. Bazı durumlarda bu tedavi cerrahi öncesi veya sonrası veya kemoterapi (ilaç tedavisi) ile birlikte verilir. Kanser hücreleri diğer organlara da sıçramışsa o bölgelere de uygulanıp, o bölgedeki rahatsızlıkların giderilmesinde de rol oynayabilir.
Radyasyon, dışarıdan (eksternal radyasyon) veya mesane içine doğrudan yerleştirilen radyoaktif materyalden (internal radyasyon) verilebilir.
Eksternal radyoterapi: Bu işlem haftada beş gün, beş ila yedi hafta süresince, yatma gerekmeden ayakta tedavi edilerek uygulanır. Yüksek enerji ışınları, vücudun dışından kanserli bölgeye odaklanır.
İnternal radyoterapi: Hastanede yatış gerektiren bu işlem, cerrahi esnasında yada idrar yolundan (kapalı yöntemle)mesaneye radyoaktif madde yerleştirilerek uygulanır.. Yerleştirilen implant çıkarıldıktan sonra vücutta radyoaktivite kalmaz.
KEMOTERAPİ:
Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için ilaç kullanımıdır. Tek veya birden fazla ilaç kombinasyonu kullanılabilir.Yüzeysel mesane kanseri olan hastalarda, transüretral rezeksiyon sonrası mesane içine kemoterapi uygulanabilir (intravezikal kemoterapi). Bu tedavi yöntemi ile sadece yüzeyel hastalık tedavisi yapılır, invaziv hastalık için kullanılmaz.
Lenf bezlerine ve vücudun diğer bölgelerine yayılım söz konusu olduğunda, kemoterapi ilaçları intravenöz(IV) yolla (damardan) bazıları ağızdan verilebilir. Bu tip kemoterapiye Sistemik Kemoterapi denir. Kemoterapi tek başına veya cerrahi ve radyoterapi ile birlikte kullanılır.
İMMÜNOTERAPİ (BİYOLOJİK TEDAVİ) :Aynı zamanda immünoterapi ve biyolojik tedavi olarak da bilinen bu yöntemde vücudun doğal yeteneği yani bağışıklık sistemi kullanılarak kanserle mücadele hedeflenir ve çoğu zaman yüzeysel mesane kanserinde (erken evre) transüretral rezeksiyon sonrası kanserin tekrarlamasını önlemek için kullanılır. ,. Tedavide iki yöntem kullanılır; Tüberküloz aşısı (Bacillus Calmette-Guerin-BCG) diğeri ise interferondur (bağışıklık sistemi yanıtını artıran bir madde). Bu tedavinin asıl amacı, nükslerin önlenmesi. tümörün tekrarlamamasıdır.
