Menopoz, yaşlanmanın doğal bir sonucudur. Menopozla beraber gelen düşük östrojen düzeyi, vücudunuzda bazı değişikliklere sebep olacaktır. Bu değişiklikler zaman içinde yavaş yavaş gerçekleşir. Ancak menopoz her kadında farklı yaşanabilir. Bazı kadınlar vücutlarında ve ruh hallerinde küçük değişiklikler yaşarken, bazıları ise menopoz ve semptomları ile baş etme konusunda zorlanabilirler.
Sıcak basmaları
Menopozun en yaygın belirtisi sıcak basmalarıdır. Menopoz dönemi yaşayan kadınların %75’inde görülür. Sıcak basması; vücudu birdenbire saran ateş duygusudur. Sıcak basmaları gündüz veya gece günün herhangi bir vaktinde yaşanabilir. Hafif veya şiddetli olabilirler. Sıcak basması genellikle 30 saniye ile birkaç dakika arasında sürebilir. Bazı kadınlarda birkaç ay, bazılarında birkaç yıl yaşanırken, bazı kadınlarda hiç görülmeyebilir.
Uyku problemleri
Menopoza yaklaşırken uyku problemi yaşayacağınız en büyük problemlerden biri olabilir. Az uyku ruh halinizi, sağlığınızı ve günlük aktivitelerinizi etkileyebilir. Bazı kadınlarda daha az REM uykusu yaşanabilir. Rem uykusu uykunun rüya görülen bölümüdür ve normalde uykunun %20’sini oluşturur. Rem olmadan, uykudan uyandığınızda kendinizi dinlenmemiş hissedebilirsiniz. Sıcak basmaları uyku probleminin ana sebebi olsa da, bazıları için derin uykudan uyanma sebebi de olabilir.
Vajinal ve idrar yolları değişiklikleri
Östrojen eksikliği vajinada bazı değişikliklere sebep olur. Endometrium daha ince ve kuru bir yapıya sahip olabilir. Bu değişiklikler cinsel ilişki esnasında ağrıya neden olur. Aynı zamanda vajinayı enfeksiyonlara daha yatkın bir hale sokabilirler ve bu durum da, yanma ve kaşınmaya sebep olabilir.
İdrar yollarındaki dokular da yaşla birlikte değişikliğe uğrarlar. Üretra yani idrar yolu daha kuru, iltihaplanmış ve tahriş olmuş bir hal alabilir. Bazı kadınlar daha sık idrara çıkma ihtiyacı hissedebilirler. Menopozdan sonra idrar kesesi iltihaplanmaları riski artabilir.
Kemik ve diğer vücut değişiklikleri
Kemik kaybı yaşlanmanın doğal bir sonucudur. Menopoz döneminde kemik kaybı oranı artar. Osteoporoz denilen kemik incelmesi, yaşlı kadınlarda kemik kırılması riskini arttırır. Kalça, bilek ve omurgalardaki kemikler, bu durumdan en çok etkilenenlerdir.
Menopoz öncesi üretilen östrojen hormonu kadınları kalp krizinden korur. Menopozla beraber azalan östrojen miktarı ile beraber, kadınların bu korunması da azalır ve kalp krizi riski artar.
Duygusal değişiklikler
Menopoz ani ruh hali değişiklikleri veya depresyona neden olmaz. Ancak hormon seviyelerindeki değişiklikler sebebiyle kendinizi daha sinirli, asabi veya yorgun hissedebilirsiniz. Bu duygular menopozun diğer bir semptomu olan uyku probleri kaynaklı da gerçekleşebilir.
Eğer çok fazla stres altındaysanız, menopoz kaynaklı değişikliklerle baş etmeniz daha da zorlaşabilir. Orta yaşlardaki birçok kadın her şeye rağmen, önemli hayat değişikliklerinden geçerler. Zaman geçtikçe ve roller değiştikçe aile içinde stres yaşanabilir. Parasal veya iş kaynaklı problemler de stres yaratabilir. Bazı kadınlar çocuklarının evden gidişini seyrederken, boş bir yuva ile nasıl baş edileceğini öğrenirler. Bazıları artık çocuk sahibi olamayacakları için üzülürler. Eğer bu duygularla baş etmekte zorlanırsanız eşinizle, yakın bir arkadaşınızla, danışman veya doktorunuzla konuşmanızda fayda vardır.
Cinsellik
Menopoz cinsel birliktelikten zevk alma yetinizi etkilemez. Ancak östrojen eksikliği vajinal kuruluk yaratabilir. Östrojen desteği ve vajinal kayganlaştırıcılar vajinayı nemlendirerek ilişkiyi kolaylaştırıcı etkide bulunabilir.
Düzenli cinsel ilişki vajinanın doğal elastikiyetini korumasına yardımcı olur. Eğer düzenli bir şekilde cinsel ilişkide bulunuyorsanız, menopoz sırasında büyük değişiklikler yaşamayabilirsiniz.
Menopoz dönemi veya sonrası bazı kadınların cinselliğe ilgileri azalabilir. Düşük hormon seviyeleri sebebiyle bu durum yaşanır.
Erkeklerde de yaşla paralel olarak cinsellik isteği azalabilmektedir. Daha yaşlı bir erkeğin ereksiyon olması veya boşalması daha geç olabilmekte, veya iktidarsızlık problemleri baş gösterebilmektedir. İktidarsızlık genellikle fiziksel veya tıbbi problemlerden veya kullanılan ilaçlardan kaynaklanmaktadır. Çoğu vakada başarıyla tedavi edilebilmektedir.
Eşinizle hisleriniz hakkında konuşunuz. İletişim, bu tür değişiklik zamanlarında anahtar noktadır.
Doğum kontrolü
Menopoz belirtilerine rağmen, hala gebe kalabilme ihtimaliniz olabilir. 1 yıldır menopoz sürecinde değilseniz, gebelik riski hala devam etmektedir. Bu süreçte aşağıdaki doğum kontrol yöntemlerinden birini tercih edebilirsiniz :
- Doğum kontrol hapları – Sigara içmeyen 40 yaşın üstündeki bayanlar için güvenlidir
- Hormon implantları veya enjeksiyonları
- Rahim içi aletler
- Bariyer metodları – Diyafram, prezervatif
- Tüp bağlama operasyonu veya vazektomi
Doğum kontrol hapları östrojen bulundurduğu için, kadınlar için çok iyi bir tercih olabilir. Doğum kontrol hapları kadınlarının kalp krizleri ve bazı kanser çeşitlerine karşı koru yucu etkileri vardır.
Adet döngüsünün belli günlerinde ilişkide bulunmamak (gün saymak) da bazı kadınlar tarafından kullanılan bir çeşit doğum kontrol yöntemi olabilir ancak, yumurtlama düzenli olmadığı için bu metoda menopoz döneminde güvenilmez.
Jinekolojik muayene
Her kadının periyodik göğüs, pelvik ve jinekolojik muayenesi için düzenli olarak doktora gitmesi gerekmektedir. Cinsel aktik bayanların düzenli olarak smear testi yaptırması lazımdır. Doktor ziyaretleri arasında kadınların kendi kendilerine göğüs kontrolü de yapmaları gereklidir.
Yaşınıza göre, doktorunuz sizden mamografi de isteyebilir. 40 yaşın üstündeki her kadının 2 yılda bir, 50 yaşın üstündeki her kadının ise yılda bir kere mamografi çektirmesi gereklidir.
Periyodik sağlık değerlendirmesi
Rutin Testler Sıklık
Smear testi Düşük risk sonucu çıktıysa, 3 normal testten sonra doktor – hasta ortak kararı
Kolestrol 5 yılda bir
Mamografi 49 yaşına kadar 2 senede bir, 50 yaşından sonra senede bir
Dışkısal gizli kan testi 50 yaşından sonra senede bir
Sigmoidoskopi 50 yaşından sonra 3 – 5 seneden bir
