Anüs bölgesi dışkıyla kirlenen bölge olduğu için diğer vücut alanlarından daha sık apseye rastlanan bölgedir. Yine bölgenin ağrı açısından hassas bir alan olması sebebiyle ağrı çok ciddi düzeylerde olabilir hatta makat bölgesinin en şiddetli ağrı yapan hastalıklarındandır. Yine makat bölgesinin acil tedavi edilmesi gereken hastalığıdır.
Anal Apse Nedir
Makat apsesi de denir. Bütün apseler gibi doku içinde cerahat birikmesidir. Daha çok dışkı kaynaklı mikropların deri altına girmesi ve iltihaba neden olmasıyla başlayıp daha fazla cerahat oluşması sebebiyle giderek büyüyen iltihabi bir süreçtir. Bulunduğu alanın sinir açısından zengin olması sebebiyle ağrılı bir durumdur. Her yaşta görülmesi mümkündür ancak orta yaş gurubunda daha sık rastlanan bir hastalıktır. Perianal apse adı daha sık kullanılır.
Anal Apse Belirtileri
Ağrı; En önemli ve mutlak olan belirtidir, hafif düzeylerde başlar ve giderek dayanılmaz düzeylere çıkar. Ağrı cerrahi olarak boşaltılıncaya veya kendiliğinden patlayana kadar giderek şiddetlenir.
Şişlik; Deri yüzeyine yakınlığına göre 1-3 günde şişlik başlar ve ağrıya paralel bir şekilde giderek artar.Derin planda olan apselerde şişlik dışarıdan fark edilecek düzeye gelemeyebilir.
Kızarıklık; Şişlik olan bölgede kızarıklık ta olur.
Ateş; Şişliğin olduğu bölgede ısı artışı baştan beri vardır, tedavi geciktirilirse vücutta da ateş artışı olur.
Anal Apse Nedenleri
Kesin sebep genellikle bulunamaz ama en sık sebep olarak makatın nemini sağlayan tükürük bezi benzeri salgı bezlerinin akışı sağlayan deliğinin tıkanması sonucu içerde sıvı birikmesi ve bu biriken sıvıya mikrop bulaşması olduğu düşünülür. En çok kabul gören izah budur. Bunun dışında şu sebeplerde sayılabilir ancak bunlara seyrek sebepler denilebilir.
Makat civarı ameliyatları
Travmalar
Fissür (makat çatlağı)
Fistül olanlarda akıntının olduğu delik kapanır ve cerahat içerde birikir
Anal Apse Çeşitleri
Hepsi makat civarında olduğu için genel adları perianal apsedir. Bilimsel çevrelerde yerleştiği yere göre perianal, rektal, iskiorektal ve intersfinkterik isimlere sınıflandırılmıştır. Tedavi şekilleri aynı olsa da apsenin yerleşim yeri tedavi sürecini etkiler ve sonrası fistül ihtimali hakkında fikir verir.rektal, iskiorektal ve intersfinkterik olanların teşhisi ve tedavisi daha zordur. Perianal yani yüzeye yakın olarak başlayan apseler seyrek olarak ilerleyip diğer çeşitlere dönüşebilir.
Anal Apse Teşhisi Nasıl Konur
Hastanın anlattıklarını dikkatli dinlemek teşhis için genellikle yeterlidir. Bunun dışında yukarıda yazılan ağrı, şişlik, hassasiyet, kızarıklık, ateş olması hastaların % 95 ine doğru teşhis konmasına yeterli olabilir. Seyrek olarak derin apselerde bu bulgular yeterli olmayabilir ve makat ultrasonu yapmak gerekebilir. Çok seyrek olarak MR veya tomoğrafiye ihtiyaç duyulabilir. Bu imkanların rahat ulaşılamadığı durumlarda parmakla hissedilemeyecek kadar derinde ise enjektörle girip (ponksiyon) iltihabın biriktiği alandan cerahat çekilerek te kesin teşhise gidilebilir.
Anal Apse Tedavisi
Çeşitli riskleri sebebiyle acil müdahale gerektiren acil bir durumdur. Tek tedavi yöntemi cerrahi olarak boşaltılmasıdır ve olabilecek en erken sürede yapılmalıdır. Cerahatin enjektörle boşaltılması tedavide yetersiz kalır ve kesinlikle bu şekilde boşaltma ile yetinilmemeli ve geniş 2-2.5 cm kesilerek boşaltılmalıdır. Boşaltmanın geciktirilmesi fistüle dönüşmesine neden olabilir. Fistüllerin % 98 i apselerden sonra ortaya çıkar. Ne kadar geç boşaltılırsa fistül olma ihtimali o kadar artar. Apsenin kendi haline boşalması durumunda fistül olma ihtimalinin % 60 lar düzeyine çıktığı yönünde bilimsel çalışmalar vardır. Boşaltma yani drenaj işleminden sonra antibiyotik te başlanmalıdır. Yine akımın rahat olması için cerahatin boşaldığı boşluğa dren denilen lastik boru konulabilir. Tek başına antibiyotikle tedavi etmeye kalkışmak başarısızlıkla sonuçlanır. Apse tedavisi konusunda idea klinik şubeleriyle online görüşebilirsiniz. Boşaltma işlemi doğru şekilde yapıldıysa hasta o anda ciddi düzeylerde rahatlama hisseder. İskiorektal, rektal veya intersfinkterik apseler gibi derinde olanların boşaltılması narkozla yapılması gerekebilir.
Apse Boşaltma Ameliyatından Sonra
Değişik yaklaşımlar vardır. 15 gün boyunca her gün pansuman öneren ve yapan klinikler olduğu gibi ertesi gün bir defa pansuman yapıp sonraki günlerde ılık su oturma banyosu öneren klinikler de vardır. En akla yatkın yaklaşım boşaltma işleminden sonraki gün pansuman yapılması, konduysa drenin alınması ve sonraki günlerde günde 3-4 defa ılık su oturma banyosu şeklinde yaklaşımdır. Hasta ertesi gün işine veya sosyal yaşamına dönebilir.
Makat Apsesi Kendiliğinden Geçer mi
Vücut cerahati zararlı bir madde olması sebebiyle dışarı akıtmak ister, bunu dokunun en zayıf bulduğu noktasında yapar. Ancak bu şekilde kendiliğinden geçmesini beklemek son derece hatalı bir yaklaşımdır çünkü iltihabın tüm risklerinin yaşandığı gibi fistül olma ihtimali de çok artmış olur.
Makatta Apse Evde Tedavi
Yukarıda bahsedildiği gibi vücut pisliği dışarı atmak için bir noktayı zayıflaştırır ve patlatır. Pişmiş soğan, lokum gibi ürünler apsenin üzerine konması bu süreci hızlandırabilir ama bu da yanlış bir yaklaşımdır. Asla uygulanmamalı ve bir an önce uzman desteği alınmalıdır. Hatta gidilen uzman antibiyotik yazıp gönderdiyse işini daha çok seven bir başka genel cerrahi uzmanıyla görüşülmelidir.
Makat Apsesi Neden Tekrarlar
İlk olma sebebi devam ettiği için tekrarlayabilir, bazı kişilerde çok sık tekrarlar bunun en önemli sebebi bölge yapısının bozulmuş olmasıdır.
