Kürtaj nedir?
İstenmeyen veya sağlıksız bir gebeliğin sonlandırılması işlemine kürtaj veya tıbbi tahliye denir. Halk arasında gebelik sonlandırma, bebek aldırma, çocuk aldırma gibi tabirler de kullanılmaktadır. Ülkemizde kanunen 10. gebelik haftasına kadar kürtaj yasaldır. 10. Gebelik haftasından sonra ise anne hayatını riske sokan veya bebekte yaşamla bağdaşmayan ciddi anomali olması durumunda 3 hekim imzası ile gebelik tahliyesi yapılabilmektedir.
Gebelik haftası, son adet tarihinin ilk gününden itibaren hesaplanır yani ilişkiye girildiği günden itibaren değil. Eğer hasta evli ise eşinin de rızası alınır, evli değil ama 18 yaşın üzerinde ise sadece kadının isteği doğrultusunda gebelik sonlandırılabilir. 18 yaş altında ise ebeveynlerin onayı gerekmektedir.
Kürtaj nasıl yapılır?
Kürtaj işlemi öncesinde transvaginal ultrasonografi ile doğru gebelik haftası
Kürtaj işlemi genel anestezi veya lokal anestezi ile yapılabilir. Daha önce hiç doğum yapmamış veya sezaryen ile doğum yapmış hastalarda rahim ağzı kapalı olacağı için lokal anesteziye rağmen hasta ciddi ağrı hissedebilir. O yüzden bu hastalarda veya psikolojik olarak bu işlemi tolere edemeyecek hastalarda çoğunlukla genel anestezi tercih edilir. Genel anestezide hasta kesinlikle rahatsızlık hissetmez, bu durum hem hasta hem de doktor için konforlu bir ortam sağlar. Genel anestezi tecrübeli bir anestezi uzmanı tarafından verilmelidir. Verilen anestezi büyük ameliyatlardaki anestezi gibi değildir. İşlem süresi kısa olduğu için 3-5 dakikalık “sedasyon” adı verilen anestezi şekli, damardan bir ilaç verilerek uygulanır. İşlem bitiminde hasta hemen uyanır ve evine gidip günlük hayatına dönebilir.
Rahim ağzının görülebilmesi için önce vajinal spekulum yerleştirilir. Enfeksiyon riskini azaltmak için vagina ve rahim ağzı özel bir solüsyonla temizlenir. Rahim ağzı tek dişli adı verilen bir alet yardımı ile tutulur ve rahimin aksı düzeltilir. İşlem lokal anestezi ile yapılacaksa bu aşamada rahim ağzının her iki yanına anestezik madde yapılır. Genel anestezi uygulanan hastalarda ise hasta uyuyor olduğu için buraya kadar anlatılan işlemlerin hiçbirini hissetmez ve hatırlamaz.
Günümüzde genellikle “vakum aspirasyon yöntemi” ile küretaj yapılmaktadır. Bu yöntemde; plastik karmen kanül adı verilen tek kullanımlık, steril, özel bir alet ile rahim ağzı geçilerek rahim boşluğuna ulaşılır. Eğer rahim ağzı bu küçük kanüllerin geçmesine izin vermeyecek kadar darsa “buji” adı verilen aletler yardımı ile rahim ağzı genişletilebilmektedir. Ama bu genişletme işlemine çoğunlukla ihtiyaç olmamaktadır. Bu kanül,” karmen” adı verilen, negatif basınç sistemi ile çalışan ve vakum etkisi yaratan özel bir enjektöre bağlanır. Rahim içindeki gebelik materyali bu negatif basıncın etkisi ile aspire edilir. Bu işlem rahim içinde parça kalmayıncaya kadar tekrar edilir. Kürtaj işlemi yaklaşık 3-5 dakika sürer. Burda önemli olan tabi ki gebelik haftasıdır. Gebelik haftası büyüdükçe işlemin süresi uzamakta ve kanama riski artmaktadır. Vakum kürtaj yönteminin keşfedilmesiyle beraber eski metal küretlerin kullanımı azalmıştır. Rahimin delinmesi ve yapışıklık riski, eski metal küretler ile saha sık olmaktaydı. Ancak vakum küretaj ile bu riskler en aza indirilmiştir.
Rahim içi temizlendikten sonra kullanılan karmen kanüller atılır ve rahim ağzını tutan tek dişli çıkarılır. Tek dişlinin çıkarıldığı yerde kanama varsa gazlı bez ile tamponize edilerek durdurulur. Vajen ve rahim ağzı tekrar özel bir solüsyon ile temizlenir ve spekulum çıkarılarak işleme son verilir.
Hasta uyandırılmadan önce rahimde parça kalıp kalmadığı ultrasonografi ile kontrol edilir. İşlem sonrası hastanın rahatsızlık duymaması için ağrı kesici yapılır ve hasta uyandırılır. Buraya kadar yapılan işlemlerin hepsi ortalama 8-10 dakika sürmektedir.
