Genellikle korkutucu bir işlem olarak hafızalarda yer eden kolonoskopi, özellikle kalın bağırsak kanserinin teşhisinde en etkili yöntem. Kolonoskopi, kalın bağırsakların endoskopik olarak incelenmesi işlemine deniliyor. Kolonoskopinin tanı koyma ihtimali uygun koşullarda ve yeterli tecrübeye sahip uzmanlar tarafından yapıldığında yüzde 95-98 gibi yüksek seviyelere erişiyor. İnceleme kolonoskopi cihazının makattan kolona girmesi, bütün kalınbarğırsağın ve incebarsağın son kısmının incelenmesi şeklinde yapılıyor.
Kolonoskopi anestezi altınta(uyutularak) yapılabiliyor. En çok endişe edilen kısım burası oluyor.
3-5 yıl aralıklarla yapılan kolonoskopi takiplerinin kolon kanserinden ölüm riskinde yüzde 75 azalma sağladığını gösteriyor.
Yakın zamanda miyokard enfarktüsü ya da koroner by-pass operasyonu geçirmiş olan kişiler kolonoskopi işlemini acil olmadıkça ileri bir tarihe bırakmalı. Kan sulandırıcı ilaçların türevlerini kullananlar kolonoskopi randevusundan bir hafta önce bu tip ilaçları kullanmayı bırakılmalı. Hastaların kolonoskopi yapılacak günde, sabahtan itibaren diğer ilaçlarının tamamını almaları gerekiyor. Kolonoskopi işlemi uyutularak yapıldığından hastaların kolonoskopiye refakatçili ve dönüşlerinde otomobil kullanamayacaklarını bilerek gelmeleri gerekiyor.
Bağırsak Temizliği
Kolonoskopinin uygulanabilmesi için tetkikten 12-16 saat öncesinden itibaren bazı likit barsak boşaltıcılarının hasta tarafından içilmesi gerekiyor. Kolonoskopi ile benzerlik gösteren bir diğer işlem de flexible sigmoidoskopi (flexible rektosigmoidoskopi). Bu işlem de aynı cihaz ve yöntemle yapılıyor. Ancak bu işlemde kalın barsağın son 30-50cm’lik kısmı inceleniyor. Kolonoskopi hazırlığında önceden likit barsak temizleyiciler içmek gerekirken bu tarz bir inceleme yapılacak hastaya müracaat ettiği anda makat yolu ile lavman tarzı ilaçlar uygulanması çoğu zaman yeterli oluyor.
Komplikasyon Riski Düşük
Kolonoskopi sırasında bağırsak delinmesi, bağırsak kanaması gibi komplikasyonlar binde 1 sıkılıkta ortaya çıkabiliyor. Tecrübeli ellerde bu komplikasyon oranı çok daha düşük.
Teşhis Amaçlı
Gaitada gizli kan saptanması
Sebebi açıklanamamış demir eksikliği tanısı
Müzmin ve sebebi bulunamamış diyare (ishal)
Gaitada gözle görülür kan
Eski döneme kıyasla bağırsak alışkanlığı değişen hastalar (özellikle 50 yaş üstünde)
Melena (katran gibi siyah ve kötü kokulu dışkı) saptanmışken mide endoskopisi (gastroskopi) normal çıkan hastalar
Baryum kullanılarak çekilmiş kolon grafilerinde tümör, polip, darlık gibi durumlara ait şüpheli durumlar
Kolon kanseri veya polibi saptanmış bir vakada kalın bağırsağın diğer kesimlerinde de eş zamanlı ikinci benzer bir problemin olup olmadığını araştırmak
Kalın bağırsakta saptanmış bir rahatsızlığın kolonun hangi seviyelerine kadar yayılmış olduğunun belirlenmesi
Takip Amaçlı
Daha önceden saptanmış kolon kanseri veya adenomatöz polip öyküsü
Kalıtsal polipozis sendromu öyküsü
Kalıtsal polipozis sendromu mevcut olmaksızın gelişmiş kolon kanserine ait aile öyküsü olması
7-10 yıldan uzun süredir devam etmekte olan ülseratif kolit hastalığı
Birinci derece kan bağı olan bir aile ferdinde kolon kanseri öyküsü olması
Kolonu yaygın biçimde tutan Crohn hastalığı
Ailevi Kanser Sendromu tanısı
Tedavi Amaçlı
Kolondan yabancı cisim çıkartılması
Kolon poliplerinin elektrik kullanılarak kesilip alınması (polipektomi)
Kalın barsağın darlık alanlarına stent yerleştirilmesi veya balonla genişletilmesi
Kalın barsak iç duvarında olan değişik sebepli kanamaların o alana ilaç zerk edilerek, koterizasyon uygulanarak yahut band ligasyonu kullanılarak durdurulması
Akut fonksiyonel kolon tıkanıklığı veya kendi üstüne katlanması ile oluşan kolon tıkanıklıklarının tedavisi
