KIZ ÇOCUKLARINDA DIŞ GENİTAL ORGANLARINDA KAŞINTI
Bacteriel enfeksiyon, mantar enfeksiyonu, kıl kurt enfeksiyonu, bir takım allerjik durumlar, çeşitli dermatitler, lichen sklerozis gibi birçok hastalık kız çocuklarında vulvada (dış genital organlarda) en çok kaşıntı yapan nedenlerdir. Bunlar arasında lichen sclerozis adı verilen hastalık kız çocuklarında sık olarak gözden kaçmakta ve yanlış tedavi sonucu hastalığın kronikleşmesine yol açılmaktadır. Bu nedenle lichen sclerozis hastalığı daha ayrıntılı olarak incelenecektir.
LİCHEN SCLEROZİS
Lichen sklerosus, ekseriya vulva derisini etkileyen kronik, inflamatuar, otoimmün bir deri hastalığıdır. Bu hastalık küçük kız çocuklarını, adölesanı, genç kızları ve her yaşı etkileyen bir hastalıktır. Vulva , beyaz, hafif parlak, düzdür. Deri yüzeyi incedir. Bu deri altında kanamaya neden olur. Şiddetli lichen sclerozis vakalarında genital bölgede skar oluşur, labiumlar incelen klitoris skar dokusuyla örtülebilir. İmmün sistemle ilgili kronik bir hastalıktır. Bulaşıcı değildir.
Lichen sclerozis semptomları:
-Vulvada şiddetli kaşıntı
-Vulva derisi frajil, soluk beyaz.
-Çatlamış kan damarları izlenen ekimotik deri.
-Derideki çatlaklardan küçük kanamalar
-Labia veya klitorisi kaplayan skar dokusu.
Tanı; genellikle vulva derisine bakarak konabildiği gibi, bazen biopsi almak da gerekebilir.
Tedavi edilmezse vulvanın bir çok kısmında skar oluşur, vulva daralır. İdrar yapmakta ve ilişkide ağrı olur.
Tedavi: Lichen sklerosus semptomlarını hafifletmek için kortikosteroid kullanılır. Kuvvetli bir korticosteroid olan clobetasol propıonate en çok tercih edilen kortizondur. Bu ilaç vücudun immün cevabını azaltır. Vulva derisi normale dönünceye kadar bu ilaç uygulanır. İlacın uygulama süresi hastadan hastaya, hastanın iyileşme sürecine ve ilaca verdiği tepkiye göre değişir. Bu ilaç halihazırda var olan skarı iyileştirmez. Yan etkiler konusunda hasta bilgilendirilmelidir.
Vakaların büyük bir kısmında semptomlar kontrol edilir ve deri normale döner. Şiddetli vakalarda ilaca cevap vermeyen durumlarda cerrahi tedavi gereklidir. Cinsel ilişki mümkün olmuyor ise vaginal dilatatörler ile vaginanın genişletilmesi gerekir.
Clobetasol propionate ile tedaviden sonra tekrarlayan vakalarda pimecrolimus tedavisi çok başarılıdır. Bu tedavi ayrıca dermal atrofi, sitria, vulvada yanma hissi, hipotalamo-hipofiz aksında süpresyon (baskılama) yapmaz.
Uzun süren aktif lichen sclerozis vakalarında topikal Tacrolimus krem %0,1 tedavisi emniyetli ve etkili bir tedavidir. Tedavinin başarısı lichen sclerozis semptomlarında (eritem, erozyon, indürasyon, kaşıntı)belirgin iyileşme olması ile ölçülür. Bu ilaç ile hastaların büyük bir kısmında 10-24 haftalık tedaviyi takiben maksimal etki elde edilir. Tedavisi 18 aya kadar süren hastalar da mevcuttur. Bu ilaç ile de ciddi yan etki görülmez.
Lichen sklerozis tedavisinde önemli olan nokta, henüz vulvada skar oluşmadan tedavinin yapılması ve tedavide geç kalmamaktır.
Op. Dr. Kutlugül Yüksel
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
