Her Ailenin Filial Terapiye (FT) İhtiyacı Var!
“Filial terapiye anne baba olarak katılın ve kendi çocuğunuzun oyun terapisti olun! Çocuğunuzla iletişimizi güçlendirerek hem çocuğunuzu, hem de kendinizi mutlu edin.”
Filial Terapi (FT) Nedir?
Filial terapi, oyun ve aile terapisinin birleştiği psiko-eğitimsel bir yaklaşımdır. Ailelere çocuklarıyla oyun oynayarak iletişimlerini güçlendirmelerine yardımcı olur. Filial oyun terapisi, 1960 yılların başlarında Amerika’da Dr. Bernard ve Louise Guerney tarafından geliştirildi. Daha sonra dünyanın birçok yerinde uzmanlar tarafından çocuklara ve ailelere yardım etmek için kullanıldı. Yapılan araştırmalar psiko-eğitimsel olan bu yaklaşımın çocukların sorunlu davranışlarını azaltmada, aile ve çocuk arasındaki iletişimi güçlendirmede çok etkili bir araç olduğunu göstermektedir.
Daha sonra Dr. Bernard ve Louise Guerney’in öğrencisi Dr. Rise Vanfleet, 35 yıllık eğitim ve tecrübeleriyle bu yaklaşımı daha da geliştirdi ve Family Enhancement and Play Therapy Center kurarak bu alanda çalışmalarına devam etti. Dr. Rise dünyada birçok ülkede filial terapi eğitimi vererek bu yaklaşımın kullanılmasını yaygınlaştırarak çeşitli ödüller almıştır.
2009 yılında Dr.Rise Vanfleet tarafından verilen Yoğunlaştırılmış Filial Terapi eğitimi alarak ailelerle filial terapi yapmaya kendi merkezimde başladım ve bu yaklaşımın ne kadar etkili olduğunu yaşayarak görme fırsatım oldu. Aileler bu terapiden çok memnun ve terapiler sırasında çok eğlendiklerini ve çocuklarıyla oynamanın bu kadar kolay ve eğlenceli olduğunu bilmediklerini söylüyorlar. Filial Terapi eğitimini alma fırsatı yakaldığım için çok mutluyum ve Dr. Risë VanFleet teşekkürlerimi sunuyorum.
Neden Her Ailenin Filial Terapiye İhtiyacı Var?
“Her ailenin (her anne ve babanın) güçlü ve güçsüz yanları vardır. Anne baba olarak, anne baba olma sanatıyla doğmuyoruz ve çocuklarımız yetiştirirken bu alanda bilgi ve beceriler kazanmaya ihtiyaç duyuyoruz. Filial terapi ise ihtiyaç duyduğunuz bu bilgi ve becerileri size kazandırıyor, çocuğunuzla olan iletişiminizi güçlendiriyor.”
Bence her ailenin filial terapisine katılarak çocuklarıyla iletişimlerini güçlendirmesi veya yeniden yapılandırmaya ihtiyacı var. Anne baba olarak filial oyun terapisine katılmanız için çocuğunuzla ilgili bir problem yaşamanız gerekmiyor. Çünkü filial terapi, çocuğunuzla nasıl oynamanız gerektiğini, iletişiminizi nasıl güçlendirebileceğinizi, çocuğunuzun dünyasına girere, onun dilinde nasıl konuşabileceğinizi öğretiyor. Bu becerileri kazandıktan sonra filial terapi sonunda çocuğunuzun oyun terapisti oluyorsunuz ve her hafta bir defa kendi evinizde çocuğunuzla oyun terapisi uyguluyorsunuz. Bu terapileri evinizde uygulamaya düzenli olarak birkaç ay ya da gerekli görürseniz birkaç senede devam edebilirsiniz. Filial oyun terapisiyle çocuğunuzla olan iletişimizdeki gelişmeyi günden güne fark edeceksiniz.
Sadece oyun terapisi ya da aile danışmanlığından daha etkilidir!
Çocuk merkezli oyun terapisinde sadece çocukla çalışılmaktadır fakat sorun anne baba ve çocuk arasındaki iletişimindeyse bu konuda pek bir şey yapılamamaktadır. Aile danışmanlığında ise sadece aileye çocuklarıyla olan iletişimini geliştirmek için önerilerde bulunmaktadır fakat bu önerileri aile tutarlı olarak uygulayamayabilir. Filial oyun terapisi ise aileleri bu becerileri kazandırarak çocuğu ulaşmakta, hem çocukla hem de ailelerle çalışmaktadır. Filial terapinin sadece oyun terapisi ya da sadece aile danışmanlığından daha etkili olmasının sırrı oyunu kullanması ve aileyi işe katmasıdır. Filial oyun terapisini anlayabilmek için önce oyunun çocuk için önemini anlamanız faydalı olacaktır.
Oyunun çocuğun dilidir!
Oyun oynayarak çocuklar, kendileri hakkında bilgi kazanır, çevresinde olan bitenlere anlam verir ve kendi kavramlarını geliştirirler. Ayrıca çocuklar gerçek hayatı taklit ederek içsel çatışmalarla ve yaşadıkları stresle başa çıkmayı, duygu ve düşüncelerini ifade etmeyi oyunla öğrenirler. Oyun, çocukların fiziksel, duygusal, sosyal ve zihinsel alanda birçok becerileri kazanmalarına fırsat yaratır.
Dr. Rise Vanfeet oyun önemini şöyle özetliyor;
“Eğer çocukların oyunlarını anlarsak onları daha iyi anlayabiliriz. Çocuklarla konuşmak yerine oyunlarını izleyerek düşünceleri, duygularını, motivasyonları ve mücadeleleri hakkında çok daha fazla şey öğreniriz! Oyun “ çocuğun dili” olarak tanımlanır ve eğer biz bu dili öğrenirsek( ya da yeniden öğrenirsek), çocuklarımızla daha tatmin edici ilişkiler yaşabiliriz (Vanfleet & Çetin, 2009).
Oyun terapötik etkiye sahiptir!
Çocuklar duygu ve düşüncelerini, içsel çatışmalarını yetişkinler gibi kolayca anlayıp ifade edemezler ve bu duygularıyla başa çıkamazlar. Onlar için bunla başa çıkmanın, kendilerinin tanımanın yolu “oyun”dur. Bu nedenle oyun terapötik etkiye sahiptir.
Oyunun terapötik etkisini Dr. Rise Vanfleet şöyle açıklıyor;
“Oyun terapisinin yararlarından biri çocukların kendilerini ifade edebildikleri, yeni şeyler denedikleri, dünyanın nasıl işlediğini ve sırlarını öğrendikleri ve sorunlarını çözmeye çalıştıkları güvenli bir hava yaratmasıdır.
Biz yetişkinler olarak zorlayıcı bir sorunla karşılaştığımızda, genellikle bir süre bu konu hakkında düşünür, ona farklı açılardan bakar, seçeneklerimizi belirler ve bazen de bu konuyu güvendiğimiz biriyle konuşuruz. Bizim için işler yolunda gitmediğinde zaman, aklımızı kullanarak neler olduğunu ve gelecekte bu durumla nasıl başa çıkabileceğimizi gözden geçiririz. Çocuklar da aynı şeyi oyun terapisin de yaparlar, ancak farklı şekilde. Oyun terapisi bu tip bir öğrenmeyi, ifadeyi, canlandırmayı, kendini keşfetmeyi ve gelişimi desteklemek için uygun materyalleri ve ortamı sağlar(Vanfleet & Çetin, 2009).”
Filial Terapi (FT) çocuğunuzla nasıl oynayacağınızı öğretir!
Oyunun önemi üzerine eminim sayısız makaleler okumuş ve hepsi de çocuğunuzla oyun oynamanızı gerektiğini vurgulamıştır. Fakat hiçbiri çocuğunuzla nasıl oynayacağınız hakkında size bir yol göstermemiştir. Çünkü bu anlatılmaz! Bu becerileri kazanmak için eğitim almanız gerekiyor. Çocuğunuzla oyun oynarken onun dünyasına girip, ihtiyaçlarını anlamamanız, olumlu iletişim kurmanız için gerekli becerileri filial terapiyle öğrenir ve eğitim sonunda artık siz çocuğunuzun oyun terapisti oluyorsunuz.
Bu yaklaşımın en güçlü yanı anne babalara bu beceriyi kazandırması ve onların bunu çocuklarıyla kendi başlarına uygulamasıdır. Bütün aile müdahale programları anne babaları güçlendirmeyi amaçlar. Mesela Türkiye’ nin en ünlü müdahale programı yürüten AÇEV, anne babalara eğitim vererek çocuk yetiştirmelerinde rehberlik eder ve aileleri bilinçlendirmeyi amaçlar. Filial terapi ise; anne babaya, çocuklarıyla nasıl oynayabileceklerini ayrıntılı bir şekilde yaşatarak öğretir ve çocuklarının psikolojisini, yani çocuklarını anlamalarına yardımcı olur. Çocuklarını anlayan baba, çocuklarının ihtiyaçlarını daha iyi karşılar ve sorunlar ortadan kalkar.
Anne baba olarak hiçbirimiz doğuştan çocuklarımızla nasıl oynayacağımız bilgi ve becerisiyle doğmuyoruz. Her ailenin şartları, çocukların kişilik özellikleri farklı da olsa çocukların dili aynıdır: “ oyun” dur. Oyunun çocuğumuzun gelişimi ve psikolojisi için ne kadar önemli olduğunu bilmemize rağmen; Çocuğumuzla etkili zaman geçirip, onların dilinde konuşup, onlarla nasıl oynayacağımızı bilmiyor olabiliriz. Bu yaklaşım ise bunun için gerekli bilgi ve becerileri kazanmanıza yardımcı oluyor.
Hem önleyici, hem de tedavi edici bir yaklaşımdır!
Filial terapi hem önleyici, hem de tedavi edici bir yaklaşımdır. Filial terapiyle çocuğunuzun bir sorunu varsa, bu sorunlu davranışı azalacak, herhangi bir sorunu olmasa bile birçok beceriyi kazanma fırsatı bulacak ve en önemlisi sizle güçlü bir bağ geliştirecektir. Kısacası anne baba olarak çocuğunun davranış problemleri varsa bu sorunları azaltmaya yardım edecek, hem de gelecekteki problemler oluşmadan önlemiş olacaksınız.
Filial Terapisiyle diğer çocuklarınızla da oyun terapisi uygulayabilirsiniz!
Filial oyun terapisinin diğer avantajı ise bu beceriyi kazandıktan sonra oyun terapisini diğer çocuklarımızla da yapabilmeniz. Anne baba olarak filial terapisine katıldığınızda, oyun terapisini evde diğer çocuklarınızla uygulayabilir, çocuklarınızla iletişimizi geliştirebilir ve güçlendirebilirsiniz. Kısacası anne baba olma bilgi ve becerilerinizi filial terapiyle kazanacak ve bunu günlük hayatınızda her zaman uygulayarak, çocuğunuzla çok güçlü bir bağ geliştireceksiniz.
Filial terapi evliliğinizi ve eşinizle olan iletişiminizi de geliştirir!
filial oyun terapisinin en önemli faydalarından biri de evliliğinizi de olumlu etkilemesidir. Anne baba olarak, “çocuklarınızla yaşadığımız gerginlikler” eşinizle olan iletişiminizi de olumsuz etkileyebiliyor. Özellikle çalışan anne baba olarak yorgun ve stresli bir şekilde ev döndüğünüzde hiçbir şeye tahammül edemiyor, çocuğunuz yaşadığınız ufacık gerginlik eşinizle tartışmaya neden oluyor olabilir ve günden güne ilişkinizi yıpratıyor olabilirsiniz. Aile olarak çocuğunuzla yaşadığınız problemler azalınca, eşinizle, çocuğunuzun problemlerden kaynaklan gerginlikler de azalacak, hoşgörünüz artacak ve eşinizle olan ilişkinizde gelişecek ve düzelecektir.
Filial Terapi (FT) Size ve Çocuğunuza Neler Kazandıracak?
“Filial terapi, hem çocuğunuzla olan iletişiminizi güçlendirecek, hem de anne baba olarak öz güveninizi artıracak ve çocuğunuzla yaşadığınız problemleri çözme becerisi kazandıracaktır.”
Filial oyun terapisi, Child-Centered Play Therapy’in (Çocuk Merkezli Oyun Terapisi), anne babalarla uygulanan versiyonudur. Çocuk merkezli oyun terapisi sırasında kontrol çocuktadır ve terapistin görevi çocuğun hızında çocuğu takip etmek, duygu ve düşüncelerine ayna tutarak güven duyacağı bir oyun ortamı hazırlamaktır. Çocuk Merkezli Oyun terapisine, yönlendirilmemiş oyun terapisi de denilmektedir. Çünkü terapist, kesinlikle çocuğu, önerilerde bulunarak veya soru sorarak yönlendiremez. Amaç çocuğun kendini ifade etmesi, yargısız, doğru deneyimler kazanması, kendi duygularını ve ihtiyaçlarını öğrenmesidir. Filial terapide anne baba bu eğitimi alarak çocukların terapisti olur ve aynı kurallarla yönlendirilmemiş oyun terapisini evde yürütür.
Çocuklar, anne babasının terapist olduğu filial oyun terapisinde, kendi duygularını ve başkalarının duygularını anlamayı, duygularını ve düşüncelerini uygun şekilde ifade etmeyi, yaşadıkları içsel çatışmaları ve ikilemleri çözmeyi, sorumluluk almayı ve doğru seçimler yapayı öğrenir. Ayrıca problem çözme becerilerini geliştirmelerine, olumsuz davranışlarını azaltmalarına, anne babalarına karşı duydukları güvenlerinin artmasına, kendi özgüvenlerinin ve öz saygılarının artırmalarına da yardımcı olmaktadır.
Filial Terapi (FT) Anne baba olarak size çok şey katacak!
Filial oyun terapisi anne babaya verilen bir seminer, eğitim kursu değildir. Anne babaya bu becerileri, canlandırmalarla, taklitlerle, bilgi ve tavsiyeler vererek bire bir hem anneyle, hem de babayla çalışarak, yaşatarak bu becerileri öğretir. Terapist bu becerileri anne babaya kazanırken geribildirimlerde bulunur, güçlü yanlarını açıklar, eksiklerini gidermede destek olur. Bu süreç boyunca gözlemlerini paylaşarak tavsiyelerde bulunur. Yani bu süreçte terapist her zaman anne babanın yanındadır. Bu yaklaşım hem aile danışmanlığını, hem de anne babaya bilgi ve beceriyi kendi deneyimlerinden yola çıkarak, bu süreci yaşatarak kazandırmayı kapsar. Ayrıca terapist çocuğun oynadığı oyun temalarını anne babayla birlikte konuşarak, çocukları hakkında daha derin bilgi sahibi olmalarını yardımcı olur ve bu temalar doğrultusunda ilişkilerini güçlendirmek için önerilerde bulunur ve aileyi empati kurarak dinler ve onların endişelerini paylaşır.
Peki, bu öğrenme ve uygulama sürecinde anne baba olarak neler kazanırsınız? Öncelikle çocuklarınızın gelişimini, duygularını ve motivasyonlarını daha iyi anlar, oyunun ve duyguların önemini yaşayarak daha iyi öğrenir, çocuğunuzla iletişimizi ilerletirsiniz. Olumlu sonuçları ortaya çıkaran diğer becerileri ve düşünceleri öğrenerek gelecekte oluşabilecek sorunları önlemenize de yardımcı olur. Çocuklarınıza karşı daha sıcak bir ilişki kurar ve çocuğunuza olan güveniniz artar. En önemlisi artık anne baba olarak kendinize olan güveniz artar ve çocuğunuzla iletişim kurmaktan korkmaz, çocuğunuzla zevkle oyun oynayarak anne baba olmanın tadını çıkarırsınız.
Her ailenin filial terapiye katılarak çocuklarıyla olan iletişimlerini güçlendirmesi ve hayatlarına farklı bir anlam katması dileğiyle...
