Fıtık, herni, yarımlık. Organın, kendisini yerinde tutan kas ya da oluşumun dışına doğru kayması, normal yerinden başka bir alana yer değiştirmesidir.
Abdominal fıtıklar (herniler)
Karın duvarı fıtığı, tüm cerrahi problemler içinde en sıkgörülenler arasındadır. Karın içindeki organların, en çok da ince bağırsakların, karın duvarındaki anatomik olarak zaten zayıf bir noktadan veya zayıflamış ameliyat yerinden dışarıya doğru çıkması şeklindedir.
Kasık fıtığı (ingunal herni):Karın fıtıklarının en sık görülen tipidir (%75). İnguinal herniler direkt, indirekt, nüks ve femoral herni olarak gruplanabilir. Kasık fıtıkları genellikle kasık bölgesinde bir şişlik ile kendini belli eder. Bu şişlik ayağa kalkınca ve öksürünce belirgin hale gelir, yatınca ve elle itince kaybolur.
Kasık fıtığı, oluşumunda rol oynayan iç organların dışa sarkması ve sıkışması sonucu hayatı tehdit edecek boyutlara ulaşabilir. Bu risk çoğunlukla fıtığın boğulması sonucu oluşur. Sıkışmış fıtıklarda önceleri yumuşak olan kubbe şeklindeki çıkıntı, gergin, ağrılı ve yatınca küçülmeyen bir hâl alır. Sıkışan organ yeteri kadar kan ile beslenemediği için kangren oluşumuna, delinmeye ya da karın içi zarının iltihaplanması olarak bilinen peritonite sebep olabilir. Boğulmuş fıtık mutlaka acil olarak opere edilmesi gereken bir durumdur.
Kasık fıtığının ilaçlı tedavisi bulunmamaktadır ve tek tedavi yöntemi cerrahidir.
Göbek fıtığı (umbilikal herni): Göbekte şişlik ve ağrı, ayakta durmakla, ıkınmakla, öksürmekle artan ve sırt üstü yatmakla kaybolan şişlik, erken dönem fıtıklarda sadece ağrı göbek fıtığının belirtilerindendir.
Bağırsakların karın dışına çıkmasını önleyen destek tabakasının zayıflaması veya yırtılması sonucu oluşur. Bu tabakanın zayıflığı doğuşsal ya da zorlayıcı hareketlere (ıkınmak, ağır kaldırmak, öksürmek, zorlayıcı spor) bağlı olabilir.
Göbek fıtığı doğuştan (konjenital) ya da sonradan (edinsel) olabilir.
Doğuştan (konjenital) olan umbilikal herniler genellikle 1 sene içinde kapanır.
Edinsel umbilikal herniler karın içi basıncı artıran durumlardan kaynaklanır. Karın içi basıncın arttığı durumlar; obezite, kronik öksürük (KOAH, akciğer hastalığı), kronik kabızlık, ağır kaldırma, gebelik gibi durumlardır.
Doğuştan olan umbilikal hernilerde erkek, kadın oranı eşittir, edinsel umbilikal herniler kadınlarda 3 kat daha sıktır.
Göbek fıtığının tedavisi cerrahidir, açık ya da kapalı (laparoskopik) olarak ameliyat edilebilir.
Epigastrik Herni: Epigastrik bir fıtık, genellikle göğüs kemiğinizin veya göğüs kemiğinizinaltındaki alanda ve göbek deliğinizin üstünde bir yumru oluşmasına neden olur. Bu yumru, fıtığıniçinden geçen bir yağ kütlesinden kaynaklanır. Epigastrik bir herni, epigastrik bölgede hassasiyet ve ağrıya da neden olabilir. Bununla birlikte, epigastrik fıtığın herhangi bir belirti göstermemesi yaygındır.
Epigastrik herninin tedavisi cerrahidir, açık ya da kapalı (laparoskopik) olarak ameliyat edilebilir.
Kesi yeri fıtığı (insizyonel herni): Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni), daha önceden geçirilen bir ameliyattan kalma yara bölgesinde meydana gelen fıtıklardır. İnsizyonel fıtıkta ameliyat nedeniyle oluşan yara, karın duvarındaki destek dokunun zayıflamasına neden olur ve bu bölgeden bağırsağın bir kısmı ya da yağ dokusu baskı yaparak dışarı çıkar. Orta hat (median) insizyonlarda gelişen fıtıklara ventral herni de denmektedir.
Kesi yeri fıtığı en çok yara yeri infeksiyonuna bağlı olarak gelişir.
İnsizyonel herninin diğer önemli bir nedeni ameliyat sonrası karın içi basıncın artması ve dikişlerin dokuyu (fasiayı) kesmesidir; örneğin ameliyat sonrası hastanın kusması, oksürmesi, zorlu solunum (dispne, akciğer hastalığı), bağırsak tıkanıklığı (obstrüksiyon), zorlu idrar, zorlu gaita (kabızlık) .
Tedavisi cerrahidir.
HiatalHerni- Mide Fıtığı – Reflü ; midenin bir kısmının, diyaframda yemek borusunun geçtiği açıklıktan (özofageal hiatus) yukarı kaçmasıdır.Mide Fıtığı (Hiyatal Herni) belirtileri nelerdir?
Mide asidinin ağza gelmesi (Reflü), bulantı, tüketilen yiyeceklerin dokunması, az yenmesine rağmen tokluk hissi, sırt ağrısı, yemekten sonra rahatsızlık hissetmek, nefes darlığı gibi belirtilerle mide fıtığı ortaya çıkabilir.
Artan yaş, aşırı kilo ve sigara kullanımı yetişkinlerde bu hastalığa yakalanma riskini arttırır.Mide fıtığı ilaçla tedavi edilememektedir. Tedavisi cerrahidir.
