KANSER HASTALARINDA FERTILITE (ÜREME) KORUYUCU YAKLAŞIM
Kanser tedavilerindeki gelişmeler, çoğu insanın kanseri yenmesine olanak sağlamıştır. Buna karşın, kanser ve tedavilerin fertilite (üreme) üzerine olumsuz etkileri olmaktadır. Kanser tedavisi öncesinde, fertilitenin korunması bu kişilerin gelecekteki aile kurma hayallerini korumaktadır.
Kemoterapi, radyasyon ve cerrahi gibi kanser tedavileri kadınlarda erken menopoza veya yumurtalıklarda hasara neden olurken erkeklerde de sperm üretimini bozmaktadır.
Kadınlar doğduklarında 1-2 milyon civarında (ki bu sahip oldukları en fazla yumurta) yumurta ile doğarlar. Yumurtalar zaman içerisinde sürekli olarak kaybedilir ve ergenlik döneminde 400000 civarında yumurtaları kalır. Kemoterapi ilaçları ise kadının sahip oldukları bu yumurtaların daha da hızlı tükenmesine neden olmaktadır. Yumurta sayısının azalmasına bağlı olarak da erken menopoza neden olmaktadır.
Kanser hastalarında fertilite koruyucu yaklaşımlar
Kadınlarda fertilite koruyucu yaklaşımlar şunlardır:
- Yumurta dondurma
- Embriyo dondurma
Her iki yöntemde tüp bebek yöntemidir ve kanser tedavisi başlanmadan önce yapılması önerilir. Hastanın kemoterapi tedavisinin hemen başlanması gerektiği durumlarda, kemoterapiye ara verildiği dönemlerde fertilite koruyucu yaklaşımlar yapılabilir.
Embriyo dondurma: Sadece evli çiftlere uygulanan bir yöntemdir. Kanser tedavisi nedeniyle kemoterapi/radyoterapi görecek kadınlarda tüp bebek için yumurtalıkların uyarılmasına adet döneminden bağımsız olarak hemen başlanabilir. Yumurtalıkların uyarılması için hormon iğnelerine başlanır, bu süreç genellikle 10-11 gün sürer. Klasik tüp bebek tedavisinde olduğu gibi yumurtalar belli bir büyüklüğe ulaştığında çatlatma iğnesi yapılmakta ve bu iğneden 34 ile 36 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılmaktadır. Olgun yumurtaların içine embriyologlar tarafından seçilen iyi kalitede spermler mikroskop altında yerleştirilir. Dölleme işlemi sonraki 5.günde embriyolar donduralarak saklanır. Kanser tedavinize yumurta toplama işleminden 1-2 gün sonra başlanabilir. Bu süreçler ortalama iki hafta sürmektedir. Kanser tedavisi bittikten ve hemato-onkolog’unuz izin verdikten sonra ve siz de anne olmaya hazırsanız, rahim içi hazırlanarak embriyo rahim içine yerleştirilmektedir.
Yumurta Dondurma: Bekar hastalarda tercih edilen bir tedavi yöntemidir. Yumurta dondurma işlemi klasik tüp bebek uygulamasına benzer şekilde yapılır ve yumurta toplama işleminden sonra elde edilen olgun yumurtalar vitrifikasyon denilen hızlı bir dondurma yöntemi ile dondurularak saklanır. Adet döneminden bağımsız olarak hormon iğnelerine başlanır ve bu süreç genellikle 10-11 gün sürer. Yumurtalar belli bir büyüklüğe ulaşınca çatlatma iğnesi yapılır ve bu iğneden 34-36 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılır. Elde edilen olgun yumurtalar vitrifikasyon yöntemi ile dondurularak saklanır. Kanser tedavinize yumurta toplama işleminden 1-2 gün sonra başlanabilir.
Over doku dondurma gibi daha yeni tedaviler özellikle henüz ergenliğe girmemiş çocuklarda, oosit/embriyo dondurma gibi süreçler için bekleyecek zamanı olmayan ve hemen kemoterapi başlanması gereken kanser hastalarında düşünülecek fertilite koruyucu yaklaşımdır.
Gelecekte çocuk sahibi olabilme ihtimalinizi korumak için, kanser tedavisine başlamadan önce bir tüp bebek uzmanından danışmanlık almanız önerilir.
