Huzursuz bağırsak hastalığı karın ağrısı ve dışkılama problemlerinin eşlik ettiği bir hastalıklar bütünüdür. Haftanın en az 1 günü karın ağrısına; dışkılamada güçlük, dışkılama ile rahatlama, dışkı şeklinin ve sayısının değişmesi gibi durumlar eşlik ediyorsa Huzursuz bağırsak hastalığını akla getirmek gerekir.
Gerek kanıtlanmış sebebinin gerekse de tedavisinin olmayışı hastaların kapı kapı dolaşmasına, çare bulamayışına, ev dışında rahat edemediği için toplumdan sosyal izolasyonuna, başvurduğu sağlık profesyonellerine kendini ifade edemediğini ve anlaşılmadığını hissetmesine sebep olmaktadır.
Irritable bağırsak sendromu; irritable kolon, asabi kolon gibi isimlerde verilen bu hastalık aslında bağırsakların bazı gıdalara aşırı hassasiyet göstermesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Yani aslında sebebi belirsiz değil, çok farklı sebepleri olan bir hastalıktır. Bunların başında gelen sebep ‘stres’tir. Stres bağırsaklarımızın çalışma düzenini bozarak besinlerin olması gerektiğinden daha fazla bağırsak içinde kalmasına ve gaz üretip şişkinlik kabızlık, karın ağrısına ya da tam tersi besinlerin normal geçiş süresini hızlandırarak besinlerin sindirilemeden bağırsaktan uzaklaştırılmasına yani ishale neden olmaktadır.
Hastaların bir kısmı sadece ishal yaşarken bir kısmı kabızlıktan muzdariptir. Çok az bir kısmı ise bazen ishal bazen kabızlık atakları yaşar.
Bir diğer önemli neden ise besinlerdir. Bazı gıdaların sindirimi zordur, bazı gıdalar bazı bünyelerde intoleransa yani sindirim zorluklarına neden olabilir. Bunlardan en çok suçlanan FODMAP dediğimiz gıdalardır. Yani kısa ve orta zincirli karbonhidratlar ve polioller (şeker alkolleri) .
Bu gıdalara örnek vermek gerekirse; gluten içeren gıdalar ( buğday, arpa, çavdar), süt ve süt ürünleri, salam ,sucuk, pastırma gibi işlenmiş etler, enginar, kereviz, pırasa, bakla, soğan, sarımsak, kuru fasülye, nohut, barbunya, karnabahar, bezelye, mantar gibi sebzeler ve baklagiller, elma, armut, şeftali, kiraz, karpuz gibi meyveler, içerisinde mannitol, sorbitol , fruktoz şurubu içeren tüm gıdalar FODMAP listesinde yer almaktadır.
Peki huzursuz bağırsak hastalığı olan hastalar bu gıdaları hiç mi tüketmeyecek?
Aslında biz polikliniğimize bu şikayetlerle başvuran ve Huzursuz Bağırsak tanısı alan hastalarımıza bu gıdaların içinde olduğu 1 aylık bir detoks diyeti uyguluyoruz. Sonrasında haftada 1 besin çeşidi olacak şekilde diyeti yavaş yavaş açıyoruz ve hastaların FODMAP içeren gıdaları yeniden almasını izliyoruz. Diyetin açılmaya başladığı andan tamamen sonlandığı zamana kadar hastaların şikayetlerini en çok arttıran gıdaları tesbit edip diyetlerinden daha uzun süre uzaklaştırıp diğer FODMAP gıdaları tüketebilmesini sağlıyoruz. Böylelikle hastanın şikayetlerini arttıran gıdaları kolaylıkla tesbit edebiliyoruz. Sadece bu eliminasyon diyeti ile dahi hastalarda %85 varan iyileşme oranı mevcut olduğu için, ilaç tedavisinden önce muhakkak alanında uzman bir hekim tarafından eliminasyon diyeti uygulanmasını öneriyoruz.
Kanıtlanmış medikal tedavisinin olmaması, sadece hastaların şikayetlerini azaltmaya yönelik tedavilerin mevcut oluşu, ilacı bıraktıktan sonra şikayetlerin tekrar etmesi hastaların ilaca olan inancını da ciddi oranda düşürmektedir. Bu yüzden kökten çözüme çok ihtiyacın olduğu huzursuz bağırsak hastalığında uzmanından görüş almak çok önemlidir.
Son olarak hatırlatmak isterim ki ,Huzursuz Bağırsak Hastalığı bir dışlama tanısıdır. Tanı koymadan önce hastalarda iltihabi bağırsak hastalığı, çölyak hastalığı, laktoz intoleransı, SIBO ( bağırsakta bakteri aşırı çoğalması) ,bağırsak kanseri gibi bir durumun olmadığının kontrol edilmesi gerekmektedir.
Vücutta serotonin denilen mutluluk hormonumuzun en çok salgılandığı yer olan bağırsaklarımızın sağlığı ve düzenli çalışması bizim hayat konforumuz ve mutluluğumuz için çok önemlidir.
Sağlıcakla kalın.
