Histeroskopi nedir?
Jinekoloji pratiğinde uygulanan bir endoskopik cerrahi olan histeroskopi, vajina, rahim ağzı ve rahim hastalıklarının tanısının konulması ya da tedavisinin uygulanması amacı ile çeşitli optik enstrumanlar ile kadın genital organlarının direkt olarak gözlenmesidir. Histeroskopik cerrahi için çapları 2-9 milimetre arasında değişebilen teleskoplar kullanılmaktadır. Bu teleskopların içinde yer alan optik lensler ile teleskop arkasına takılan ışık kaynağı ve özel kameralar sayesinde organların iç yüzeylerinden elde edilen görüntüler monitöre yansıtılabilmektedir. Bu cerrahi teknik sayesinde hastanın karnında herhangi bir kesi yapılmadan, vajinal yoldan rahime ulaşılarak, birçok hastalığın tedavi edilebilmesi sağlanmaktadır.
Histeroskopi hangi durumlarda yapılır?
Tanı amacıyla uygulanan histeroskopik cerrrahi, özellikle ultrason ve rahim filmi ile rahim içyapısının net değerlendirilemediği hastalarda, tekrarlayan tüp bebek tedavisi başarısızlıklarında, tekrarlayan düşüklerde ve vajinal kanama düzensizliklerinde kullanılabilmektedir.
Tanı amacı dışında histeroskopi cerrahi tedavi amacıyla da kullanılabilmektedir. Özellikle rahim iç duvarından kaynaklanan hastalıklarının tedavisinde tek seçenek histeroskopik cerrahidir. Vajinal kanama şikayetine yol açabilen myom, polip gibi patolojilerde ve düşük nedeni olabilen yapışıklıklar ile rahim anomalilerinin düzeltilmesinde histeroskopik cerrahi kullanılabimektedir.
Histeroskopinin avantajları nelerdir?
Histerokopik cerrahinin en önemli avantajları hastanede yatmayı gerektirmemesidir. Günübirlik cerrahi olarak adlandırılan ve düşük risk grubundaki ameliyatlardan olan histeroskopik cerrahi sonrasında hastalar, 1–2 saatlik süre içerisinde normal sosyal hayatına geri dönmektedir. Ayrıca histeroskopik cerrahi uygulamalarında karında kesi olmadığı için cerrahi sonrası ağrı görülmemektedir. Hastada cerrahi sonrası hiçbir iz kalmadan iyileşme gözlenir, kozmetik sonuçları kusursuzdur. Günümüzde bu cerrahi teknik sayesinde birçok hastada rahim alma (histerektomi) ameliyatı uygulanmadan tedavi şansı doğmuştur.
Histeroskopik cerrahi mevcut hastalığa ve yapılacak cerrahinin özelliğine göre genel anestezi altında ya da lokal anestezi ile uygulanabilir. Hastanın daha önce doğum yapmamış hastalarda, uzun sürebileceği düşünülen vakalarda genellikle genel anestezi tercih edilmektedir. Ancak bu vakalarda bile uygulanan genel anestezi yüzeyel ve güvenli bir anestezidir.
Ofis histeroskopi nedir?
Histeroskopik cerrahi başlıca şu şekilde sınıflandırılmaktadır:
1. Ofis Histeroskopi
2. Operatif Histeroskopi
Ofis histeroskopi, rahim içinin çok ince (genellikle 5 mm ve altında) özel bir teleskop ile görüntülenmesini sağlayan bir histeroskopi yöntemidir. Bu ince çaplı teleskoplar sayesinde işlem sırasında rahim ağzı geçilirken ağrı oluşmamaktadır. Ekibimiz ofis histeroskopi işlemi sırasında spekulum (jinekolojik muayene aleti) uygulanmamaktadır. Bu sayede hastalarımız hiçbir rahatsızlık hissetmeden prosedür tamamlanabilmektedir. Ofis histeroskopi için kullanılan diğer yaygın isimlendirilmeler “diagnostik histeroskopi” ve “tanısal histeroskopi” şeklindedir.
Ofis (diagnostik) histeroskopide rahim içi boşluğu şişirilerek rahim içi duvarları gözlenir. Bazen karbondioksit gazı ile, çoğunlukla da özel sıvılar ile uygulanmakta olan rahim boşluğunun şişirilme işleminde amaç rahim içindeki patolojilerin gözlenerek tanınabilir olmasının sağlanmasıdır. Rahim içinde yerleşimli polip, myom, rahim içi yapışıklıklar (adezyon ya da asherman sendromu da denilmektedir), doğumsal rahim anormallikleri (uterin septum gibi) gibi hastalıklar kamera sayesinde direk gözlenerek tanı kesinleştirilir. Bazen tekrarlayan tüp bebek tedavi başarısızları sonrası, tekrarlayan gebelik kayıpları (düşükler veya erken doğumlar) sonrasında ve düzensiz vajinal kanamaların tanısında ofis (tanısal) histeroskopi uygulanabilmektedir.
Operatif histeroskopi nedir?
Histeroskopik cerrahi başlıca şu şekilde sınıflandırılmaktadır:
1. Ofis Histeroskopi
2. Operatif Histeroskopi
Operatif histeroskopide kullanılan teleskopların çapı ofis (tanısal) histeroskopide kullanılanlara göre daha geniştirler. Bu teleskopların içindeki özel kanallardan operasyonda kesme amacıyla kullanılacak makas veya iğne, dokuları tutma amacıyla kullanılacak forseps gibi araçlarının geçmesine izin verecek şekilde tasarlanmış cihazlar ile uygulanmaktadır. Bu cerrahi teknikte amaç rahim içinde saptanan hastalıkların düzeltilmesidir. Operatif histeroskopi sayesinde rahim içi myomlar ve polipler çıkarılabilir, rahim içi yapışıklıklar (adezyon ya da asherman sendromu da denilmektedir) ve doğumsal rahim içi anomalileri (uterin septum gibi) gibi hastalıklar düzeltilebilir. Operatif histeroskopi ayrıca rahim içinde kalan veya parçalanan spirallerin rahim dışına çıkarılmaları için uygulanabilmektedir.
Histeroskopik cerrahi gerektiren vakalarının bir kısmında “rezektoskop” adı verilen daha büyük çaplı enstrumanlar kullanılmaktadır. Rezektoskop kullanımı sırasında genellikle rahim ağzının genişletilmesi (dilatasyon) gerektirmektedir. Ekibimizce uygulanan operatif histeroskopi işlemlerinde “rezektoskop” kullanım oranı çok düşüktür. Birçok vaka çok daha ince ve rahim ağzının genişletilmesine ihtiyaç duyulmayan “bettocchi” tipi histeroskop ile uygulanabilmektedir. Ayrıca hastalarımıza spekulum uygulanmamakta, bu sayede hastalarımıza minimal rahatsızlık hissettirerek prosedür tamamlayabilmekteyiz.
Histeroskopinin riskleri nelerdir?
Her cerrahi prosedürde olduğu gibi histeroskopinin de bazı riskleri mevcuttur. Operasyon sırasında gelişebilecek kanam ve rahim delinmesi (uterin perforasyon), operasyon sonrası oluşabilecek enfeksiyon histeroskopinin başlıca riskleridir. Fakat tecrübeli ekiplerde bu tür komplikasyonların görülme sıklığı son derece nadirdir.
(Dr. Furkan KAYABAŞOĞLU, 2010 yılında ülkemizde yayınlanmış en kapsamlı histeroskopi kitaplarından birini tıp camiasına kazandırmıştır.)