Hazımsızlık (fonksiyonel dispepsi)

Fonksiyonel Dispepsi

Fonksiyonel dispepsi, bir tür kronik hazımsızlıktır – yemek sırasında ve sonrasında mide ağrısı, dolgunluk veya şişkinlik hissi. Belirtileriniz için bariz bir neden bulunamadığında size FD teşhisi konur. Birçok tedavi seçeneği var, ancak herkes için işe yarayan tek bir çözüm yok.

Anksiyete veya depresyon geçmişiniz varsa, sigara içiyorsanız veya NSAID kullanıyorsanız, fonksiyonel dispepsi yaşama olasılığınız daha yüksek olabilir.

Bu risk faktörlerine sahipseniz, FD’ye sahip olma olasılığınız daha yüksektir.

 

Fonksiyonel dispepsi nedir?

Kronik hazımsızlığı olan kişiler genellikle yemek sırasında ve sonrasında mide ağrısı, aşırı dolgunluk ve şişkinlik hissi bildirirler. Diğer yaygın semptomlar arasında asit reflü, mide ekşimesi ve aşırı geğirme bulunur. Bu semptomlarpeptik ülser hastalığına benzer, ancak test edildiğinde, insanların sadece 1/3’ünde mide ülseri olacak, diğer 2/3’ünde fonksiyonel dispepsi olacaktır.

İşlevsel bozukluk, fiziksel nedenlerle açıklanamayan bedensel işlevlerinizde devam eden bir sorundur. Semptomlarınız var ve doktorlar bu semptomları gözlemleyebilir, ancak mekanik bir sebep bulamıyorlar. Gastrointestinal hastalıklar genellikle yapısal olmaktan çok “fonksiyoneldir”. Doktorlar neden ortaya çıktıklarını her zaman anlayamazlar. 

Sık sık hazımsızlık semptomlarınız varsa, sağlık gastroenteroloğunuz, gastrointestinal sisteminizde ülser veya yapısal bir sorun gibi herhangi bir sorun olup olmadığına bakacaktır. Yapamazlarsa, durumunuzu basitçe fonksiyonel dispepsi (FD) olarak teşhis ederler. Bazen FD ayrıca sinir dispepsisi, ülser olmayan dispepsi veya psödo-ülser sendromu olarak da tanımlanır.

 

Fonksiyonel dispepsi ne kadar yaygındır?

Fonksiyonel dispepsi, en yaygın fonksiyonel bozukluklardan biri olarak kabul edilir. Tahminler, semptomları için gastroenterolog arayan kişilerin %10 ila %20’sinin fonksiyonel dispepsiye sahip olabileceğini söylüyor. Ancak birçok insan semptomları için hiçbir zaman gastroenterolog aramadığından, buna sahip olanların sayısı bildiğimizden çok daha fazla olabilir.

 

Fonksiyonel dispepsinin belirtileri nelerdir?

Dispepsi semptomları sporadiktir: Belli sebepler olmadan gelirler ve giderler ve özellikle herhangi bir şeyin onları daha iyi mi yoksa daha kötü mü yaptığını söylemek zor. Fonksiyonel dispepsi kroniktir – uzun bir süre devam eder – bir süreliğine ortadan kaybolabilir ve daha sonra bilinmeyen nedenlerle geri dönebilir. Tanı konabilmesi için son üç ay içinde ve en az altı aydır sürekli olarak semptomlarınız olması gerekir. Ayrıca aşağıdaki belirtilerden birden fazlasına sahip olacaksınız:

 

• Epigastrik ağrı. Bu, göğüs kafesinin altındaki üst karın bölgesinde ağrıdır. Epigastrium adı verilen bu bölge mide, ince bağırsak, pankreas ve karaciğerinize ev sahipliği yapar.
• Şişmiş mide. Özellikle yemek yedikten sonra karnınızda rahatsız edici baskı veya dolgunluk hissi.
• Erken tokluk veya iştahsızlık. Yemekten sonra veya yemek sırasında çok çabuk “dolu” hissetmek.
• Göğüste ağrılı yanma hissi. Bu, mide ile yemek borusu arasındaki bölgede, genellikle asit reflü nedeniyle yanan bir ağrıdır.
• Asit reflü. Mide asidi yemek borunuz aracılığıyla midenizden çıkar ve ağzınızda yanma hissine ve genellikle ekşi bir tada neden olur.
• Mide bulantısı ve kusma. Şiddetli vakalarda, tokluk ve iştahsızlık gerçek bulantı veya kusmaya dönüşebilir.

Farklı fonksiyonel dispepsi türleri var mı?

Bazı gastroenterologlar, fonksiyonel dispepsi semptomlarını iki kategoriye ayırır:

• Epigastrik ağrı sendromu (EPS), yalnızca üst karın ağrısı ve yanma ile ilişkili semptomları ifade eder.
• Postprandiyal distres sendromu (PDS), yalnızca erken doyma, şişkinlik ve mide bulantısı gibi yemekten sonra ortaya çıkan semptomları ifade eder.

Herkesin semptomları tam olarak bu iki kategoriye girmez, ancak olduklarında, gastroenteroloğunuz bu semptomları bir grup olarak tedavi etmeye odaklanmasına yardımcı olur.

 

Gastrite karşı fonksiyonel dispepsi olup olmadığımı nasıl anlarım?

Gastrit ve hazımsızlık birçok semptomu paylaşır ve her ikisine de sahip olabilirsiniz. Mide zarının iltihaplanması olan gastrit, genellikle izlenebilir bir nedene sahiptir. Bakteriyel bir enfeksiyon, mide astarını (NSAID’ler) aşındıran bazı ağrı kesici ilaçların aşırı kullanımı veya çok fazla mide asidi olabilir. Bu şeyler test edilebilir ve tedavi edilebilir. Fonksiyonel dispepsiniz varsa, gastrit denklemin bir parçası olabilir, ancak tamamı değil. Gastritinizin nedenini keşfedebilir ve tedavi edebilir ve bu semptomlardan biraz rahatlama yaşayabilirsiniz, ancak tam bir rahatlama sağlayamazsınız.

 

GÖRH’ye karşı fonksiyonel dispepsim olup olmadığını nasıl anlarım?

GÖRH ayrıca fonksiyonel dispepside bir faktör olabilir. Mide ekşimesi, geğirme ve bazen asit reflü ile gelen ekşi tat, fonksiyonel dispepsinin belirtileri arasındadır. GÖRH’niz varsa, gastroenteroloğunuzun tanıması zor değildir. Kronik asit reflü, yemek borunuzda zamanla gözle görülür hasara neden olur. GÖRH’nin mide asidini azaltan ilaçlarla tedavisi de nispeten kolaydır. GÖRH’nizi tedavi ettiyseniz, ancak hala hazımsızlık belirtileriniz varsa, size fonksiyonel dispepsi teşhisi konabilir.

 

IBS’ye karşı fonksiyonel dispepsim olup olmadığını nasıl anlarım?

IBS (irritabl bağırsak sendromu), fonksiyonel dispepsi gibi başka bir fonksiyonel bozukluktur. Hatta benzer lakapları var. Fonksiyonel dispepsiye “irritabl mide sendromu” ve IBS’ye “sinir midesi” adı verildi. Bununla birlikte, IBS, özellikle kalın bağırsak veya kolon olmak üzere bağırsaklarla gerçekten ilgilidir. Fonksiyonel dispepsisemptomları daha çok mide ve üst ince bağırsakla ilgilidir. FD ağrısı daha çok üst GI yolunda bir yanma hissidir, IBS ağrısı ise daha çok kabızlık veya ishal nedeniyle bağırsaklarda krampa benzer.

 

Fonksiyonel dispepsiye ne sebep olur?

“Hazımsızlık” terimi, sindirim sürecinizde bir şeylerin ters gittiğini varsayar. Ama bu çok şey olabilir. Doktorların fonksiyonel dispepsiye neyin sebep olduğuna dair net cevapları yok, ancak bazı önerileri var. Bunlardan bazıları şunlardır:

 

• Bozulmuş mide konaklama / boşaltma. Normalde midenin yiyecekleri barındırmak için gevşemesi ve genişlemesi gerekir, ancak bazı insanlarda bu işlev bozulabilir ve sürekli bir tokluk hissine neden olabilir. Mideyi ince bağırsağa boşaltmasını söyleyen sinyaller de bozulabilir. Bu, yiyeceklerin midede çok uzun süre kalması durumunda yiyeceklerin yedeklenmesine, gazın birikmesine ve bakterilerin çok fazla üremesine neden olabilir.
• Yiyecek alerjisi. Teşhis edilmemiş bir gıda alerjiniz varsa, bağırsaklarınızda inflamatuar bir yanıt üretiyor olabilir. FD’li bazı kişilerde daha yüksek beyaz kan hücresi sayımı vardır, bu da bağırsak bağışıklık sisteminin aktive olduğunu gösterir. Bazıları ayrıca gıda hassasiyetlerini, özellikle buğdaya karşı kendi kendine rapor eder. Alerjik bir yanıt bulantı, gaz ve iltihaplanma semptomlarını açıklayabilir. Enflamasyon şişkinlik ve ağrının nedeni olabilir.
• pilori. Bu yaygın bakteriyel enfeksiyon, bazı insanlarda kronik iltihaplanmaya (gastrit) neden olabilir ve mideyi mide asidine karşı koruyan mukoza zarını aşındırabilir. H. pylorienfeksiyonunun çeşitli yan etkileri olabilir, bu nedenle gastroenterologlar, gastrointestinal semptomlarınız açıklanamadığında bunu test edecektir. FD’li bazı kişiler, H. pylori tedavisi gördükten sonra iyileşir.
• Viseral aşırı duyarlılık / psikolojik faktörler. Bazı insanların sinir sistemleri ekstra hassastır. Bu insanlar strese ve sindirim organlarının sıkılaşması ve kısıtlanması gibi duygusal faktörlere fiziksel tepki verebilirler. Bu kişilerin bazılarında visseral aşırı duyarlılığa da sahip olabilir; bu, sindirim organlarının düzenli olarak genişlemesi ve daralmasının onlara aşırı veya rahatsız edici geldiği anlamına gelir.

Fonksiyonel dispepsiye hangi risk faktörleri katkıda bulunur?

Aşağıdaki durumlarda fonksiyonel dispepsi yaşama olasılığınız daha yüksek olabilir:

• Anksiyete veya depresyon geçmişiniz varsa.
• Suistimal geçmişiniz var.
• Pylori enfeksiyonu öyküsü var.
• NSAID’leri kullandıysanız.
• Sigara veya tütün ürünleri kullanıyorsanız.
• Kadın cinsiyet.

Fonksiyonel dispepsi nasıl teşhis edilir?

Belirtilerinizi gastroenteroloğunuza açıkladığınızda, sizi genel nedenler için test edeceklerdir. Testler şunları içerebilir:

• Belirtilerinizi açıklayabilecek yaygın enfeksiyonları ve hastalıkları kontrol etmek için kan testleri.
• Üst endoskopi, herhangi bir yapısal sorun için organlarınızın içine bakmak için bir görüntüleme testi.
• Bağırsaklarınızdaki anormal bakterileri taramak için nefes testleri. Üre nefes testi H. pylori enfeksiyonunu tespit edebilirken hidrojen nefes testi SIBO’yu tespit edebilir.
• Midenizin ince bağırsağınıza ne kadar hızlı boşaldığını görmek için mide boşaltma çalışmaları.

Yapısal veya biyokimyasal bir hastalık kanıtı yoksa ve semptomlarınız üç ay veya daha uzun süredir devam ediyorsa, size FD teşhisi konur.

 

Fonksiyonel dispepsiyi nasıl tedavi edersiniz?

Bakteriyel bir enfeksiyon için pozitif test yaptıysanız, enfeksiyon için önce antibiyotiklerle tedavi edileceksiniz. Ancak fonksiyonel dispepsi devam ederse ve başka bir doğrudan neden bulunamazsa, kalan tedavi seçenekleri semptomları yönetmeye odaklanır. Bu bir deneme yanılma sürecidir. İlaç şunları içerebilir:

 

• Asit azaltma: Gastroenterologlar genellikle mide asidini bastırmak veya nötralize etmek için kısa süreli bir ilaç tedavisi reçete ederek başlar. Bu, mide astarınıza dinlenme ve onarım şansı verecek ve asit reflü semptomlarını azaltacaktır. Yaygın reçeteli ilaçlar arasında proton pompası inhibitörleri (PPI’ler) ve H2 reseptör blokerleri bulunur. Bunlar genellikle iki veya üç ay süreyle reçete edilecek ve ardından yeniden değerlendirilecektir. Belirtilerinizi yönetmek için reçetesiz satılan antasitler de deneyebilirsiniz, ancak bunları birkaç haftadan uzun süredir düzenli olarak kullanıyorsanız gastroenteroloğunuza danışın.
• Prokinetik ajanlar: Bir şey hareketliliğinizi yavaşlatıyor veya bozuyorsa, yiyecekleri sindirim sisteminizden geçirme süreci, prokinetik ajanlar yardımcı olabilir. Bu ilaçlar midenizi yiyecekleri çok uzun süre tutmadan ince bağırsağınıza boşaltmaya teşvik eder ve yemek borusundan yiyecek veya sıvı gönderme eğilimini azaltır.
• Fitoterapi: Kombine bitkisel preparatlar, bazı kişilerin semptomlarını tedavi etmede başarılı olmuştur. Farklı semptomları tedavi etmek için farklı bitki özlerini birlikte kullanmanın çok hedefli yaklaşımı, tek başına bir yaklaşımdan daha iyi çalışıyor gibi görünüyor. Nane ve kimyon yağının sabit bir kombinasyonu, sindirim sistemini sakinleştirir ve sakinleştirirken hareketliliği teşvik etmek için en sık reçete edilen formüllerden biridir. 
• Düşük doz antidepresanlar: Semptomları sinir sistemiyle ilgili gibi görünen bazı kişiler, trisiklik antidepresanlar (TCA) olarak bilinen bir ilaç kategorisinden yararlanır. Depresyon tedavisi için verilenden çok daha düşük dozlarda verilen bu ilaçlar, ağrı ve rahatsızlık algısını bastırmanın yanı sıra psikolojik tetikleyicileri modüle etmeye yardımcı olabilir. Bazıları ayrıca midenin sindirim sırasında gevşemesine yardımcı olur ve yiyecekleri barındırmak için daha fazla genişlemesine izin verir.

Bu ilaçlar, semptomlarınıza katkıda bulunan faktörleri hedef alırlarsa yardımcı olabilir. Ancak fonksiyonel dispepsi genellikle bundan daha karmaşıktır ve ilaçların genel olarak FD tedavisinde yalnızca orta düzeyde bir başarı oranı vardır.

İnsanların semptomlarını yönetmek için kullandıkları diğer bazı terapiler şunlardır:

• Diyet değişiklikleri: Diyet tek başına fonksiyonel dispepside önemli bir faktör olmasa da, herkes hangi yiyeceklerin semptomlarını tetiklediğine dikkat ederek ve bu yiyeceklerden kaçınarak fayda sağlayabilir. Bu çok bireysel bir şey olabilir. Vücudunuzun farklı öğünlere nasıl tepki verdiğini izlemek için bir yemek günlüğü tutmayı düşünebilirsiniz veya farklı yiyecek kategorilerini sistematik olarak test etmek için bir eliminasyon diyeti deneyebilirsiniz. Daha küçük öğünler yemek ve daha iyice çiğnemek de yardımcı olabilir.
• Yaşam tarzı değişiklikleri: Bazı insanlar kilo vermenin, daha fazla egzersiz yapmanın, yeterli uyku almanın ve yaşamlarındaki stres faktörlerini azaltmanın sindirim semptomlarını iyileştirdiğini fark eder.

Fonksiyonel dispepsi hiç geçer mi?

Fonksiyonel dispepsileri için tıbbi bakım arayanların sadece %20’si kalıcı rahatlama bildirmektedir. Fonksiyonel dispepsi ne kadar sürer? Çoğu insan için, birçok faktöre bağlı olarak süresiz olarak gelip giden kronik bir durumdur. Yapabileceğiniz en iyi şey, semptomlarınızı ortaya çıktıkça denemek ve yönetmek ve semptomlarınızı etkileyen gıdalar, stres tetikleyicileri ve yaşam tarzı alışkanlıkları hakkında bir farkındalık geliştirmeye çalışmaktır. İyi haber şu ki, FD tehlikeli veya ilerleyici bir durum değil. En azından zaman zaman daha iyi olmalı ve daha da kötüye gitmemeli.

 

Fonksiyonel dispepsi ile nasıl yaşarım?

FD gibi fonksiyonel bozukluklar karmaşıktır. Genellikle beyin ve sinir sistemi, diyet ve yaşam tarzı faktörlerinin yanı sıra sindirim sisteminizdeki organik nedenleri içerirler. Onları hem hastalar hem de gastroenterologlar için yönetmeyi bu kadar zor yapan şey budur. Tıbbi testler bazı şeyleri ekarte etmeye yardımcı olabilir, ancak çoğu zaman size tam olarak neler olduğunu söyleyemez. Sonunda, semptomlarınızı neyin daha iyi veya daha kötü hale getirdiğini fark etmek için en iyi konumda olan sizsiniz. Farklı tedavileri denedikçe ve tetikleyicilerinizi azaltmaya çalışırken, fonksiyonel dispepsi ile yaşamanın kendi yolunu bulacaksınız.

 

Doktorumu ne zaman görmeliyim?

Aşağıdaki durumlarda tıbbi yardım alın:

• Gastrointestinal hastalıklar için test edilmediyseniz.
• Belirtileriniz değişir veya belirgin şekilde kötüleşirse.
• İstemeden kilo veriyorsanız.

Fonksiyonel dispepsi, bunu yaşayan ve çözüm arayan kişiler için sinir bozucu bir tanı olabilir. Bir yandan, hayatınızı tehlikeye atmayacak iyi huylu bir durumdur. Ama öte yandan, kesin bir nedeni veya tedavisi yoktur. Öyle olsa bile, tıbbi testler sizi rahatlama yoluna koymanıza yardımcı olabilir. Katkıda bulunan belirli faktörleri belirleyebilir veya ekarte edebilir ve doktorunuza durumunuz hakkında önemli bilgiler verebilir. Gastroenteroloğunuz, size yardımcı olabilecek en iyi ilacı reçete etmek için bulduğu kanıtları kullanacaktır. Ve eğer ilk reçete işe yaramazsa, bu onlara daha sonra ne önereceklerini söyleyecektir.