Kalp damar sağlığı ve sinir sistemi üzerine etkileri bilinen omega-3’ün gebelik sırasında da kullanımı hem anne açısından hem fetus gelişimi açısından önemlidir.Peki omega 3 nedir; omega-3 karbon zincirinden oluşan yağ asitlerinin karbonlarının tam doygunlaştırılmamış hali nedeniyle ‘çoklu doymamış’ olarak adlandırılan bir yağ asididir. Bitkisel ve hayvansal kaynakları olan omega-3 yağ asitlerinin vucüt tarafından üretilmediği için dışarıdan alınması gerekir. Gebelik sırasında annenin omega-3 gereksinimi artar. Özellikle gebelik esnasında ve erken çocukluk dönemi olarak bilinen 0-3 yaş arasında omega yağ asitlerinin kullanımının önemi bilimsel makalelerde yer alır.
12 bin hamile kadın üzerinde yapılan bir çalışma, haftada iki veya daha fazla balık yiyen annelerin çocuklarının zeka, davranış ve gelişim testlerinde daha fazla başarı gösterdiğini ortaya koyar.Omega-3 ün bebekte düşük doğum ağırlığını ve erken doğumu önlediği anne de ise gebelik sonrası depresyonun ve tansiyon hastalığı olarak bilinen preeklempsinin önüne geçtiği yapılan araştırmalarla kanıtlanmaktadır.
Omega-3’ün alt grupları olan alfa linoleik asit, EPA ve DHA isimlerini de çoğunlukla duyarız.Omega-3 kaynakları balık(doğal ortamında yetişen balık), anne sütü, ceviz, koyu yeşil yapraklı sebzeler ve kapsül formlarıdır.Fakat bitkisel kaynaklardan alınan omega-3 alfa linoleik asittir ve hayvansal kaynaklı EPA ve DHA’ya göre etkileri oldukça omega-3 üretilebilir. Yani omega-3’ün birincil kaynağı balık yağı kapsülleri ve balıktır. Balık yağı kapsüllerinde de balık gövdesinden ve karaciğerinden üretilmiş olan kapsüller vardır. Balık gövdesinden üretilmiş kapsüller tercih edilmelidir.
Annenin gebelik esnasında günlük 1000-1500 mg kadar omega-3 alması gerekir ya da haftada 2 kere 1’er porsiyon olmak üzere yaklaşık 340 gram balık tüketmek gerekir.
Doğal kaynaklardan alımının yeterli olmadığı durumlarda besin takviyesi olarak kapsül formunda omega-3 kullanılabilir. Hem kapsül formunda kullanılan omega-3’lerde hemde balıklardan alınan omega-3’te dikkat etmemiz gereken bir şey vardır, o da civa toksik maddesidir. Cıva etkisine maruz kalmamak için besin takviyesi olarak alınan balık yağı kutularının üzerinde bakanlık onayı aramakta ve balık tüketilecekse de büyük dip balıklarından uzak durmakta yarar vardır.
Sonuç olarak gebelik döneminde alınan omega yağ asitlerinin anne üzerine etkileri erken doğum, gebeliğe bağlı hipertansiyon ve preeklempsi, prenatal depresyon ve postnatal depresyon olarak bilinir ve çocuk üzerine etkileri ise nörolojik gelişim ve alerjik hastalıklar olarak belirtilebilir. Bu yüzden anne ve bebek sağlığı için önerilen besinleri önerildiği miktarlarda tüketmeli sağlığımızı korumayı birinci hedef olarak görmeliyiz.
Sağlıklı günler dilerim…
Beslenme ve Diyet Uzmanı Ayşe Didem GÜLER
