Göz çukurunun (orbita) blow-out travması ve kırığı

Blow-out travma, göz küresine doğru yumruk, tenis topu, futbol topu, dirsek çarpması vb sert travmadan sonra orbita (göz çukuru) içi basıncın ani artışı sonucunda, göz çukuru alt veya iç duvarında çökme tarzında kırık oluşmasıdır.Yüzün orta kısmına denk gelen yüz kırıklarıyla veya tek başına olabilir.

Sıklıkla motorlu taşıt kazaları, darp ya da düşme sonrası meydana gelir. Önden gelen darbe orbita içindeki yapıları arkaya doğru iterek patlama şeklinde kırık oluşturur. Doğrudan orbitaya gelen travmalarda sıklıkla maksiller sinüsle komşu olan ince orbita tabanında kırık oluşur, nadiren de olsa diğer orbita duvarlarında oluşan kırıklara da blow-out kırık denir. Orbita tabanında oluşan defektten periorbital yağ dokusu maksiller sinüs içine doğru yer değiştirebilir (enoftalmus). Kırık hatlarına gözü hareket ettiren göz dışı kaslar da sıkışabilir, göz hareketlerinde kısıtlılık oluşur, bazı bakış yönlerinde çift görme (diplopi) oluşabilir.

Belirti ve bulgular: Göz çukuru içeriğinin kırık yerinden sinüse doğru geçmesi nedeniyle göz, içe veya içe-aşağıya, bazen aşağıya doğru yer değiştirir. İlk günlerde gözün bu çöküklüğü kanama nedeni ile belirgin olmayabilir. Göz dışı kasların sıkışması nedeniyle göz hareket bozukluğu ve/veya çift görme olabilir. Göz çevresinde laserasyon ve ekimoz görülebilir. Her türlü orbita yaralanmasında, göz küresi yırtılması, zedelenmesi, göz çukuru içinde içindeki diğer yumuşak dokuların yaralanması yönünden hastanın dikkatli bir şekilde muayenesi ve değerlendirilmesi gereklidir. Nitekim, Orbita kırıklarına eşlik eden göz yaralanması olasılığı, genel olarak %10 ile %25 arasında değişmektedir.

Tanı, muayene bulguları, bilgisayarlı tomografi (BT) ve MR bulguları ile konur.Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus, burun, beyin tabanı, sinüsler gibi komşu organların da yaralanabileceği ve bu nedenle konsültasyon gerekebileceğidir.

Travmadan dolayı oluşan ödem ve kanama geçtikten sonra erken dönemde cerrahi olarak düzeltilmesi gerekir. Enoftalmus, diplopi, infraorbital sinir hipoestezisisi ya da anestezisi operasyon endikasyonlarıdır. Büyük bir kırık boşluğu varsa bunun onarılması önerilmektedir. Bunun için otojen kemik ve kıkırdak greftler, titanyum, polietilen, hidroksiapatit, metilmetakrilat, seramik, alloplastik metaryaller kullanılabilir. Defekt 10 mm’den küçükse açık redüksiyon ve miniplakla fiksasyon uygulanabilir.