Tüketilen besine karşı bağışıklık sisteminin verdiği anormal yanıt olarak tanımlanan gıda alerjileri, bazen hafif olarak atlatılsa da bazen sağlığı tehdit edici de olabilmektedir. Besin alerjileri daha sıklıkla bebek ve çocukluk çağında görülmektedir. Ancak herhangi bir yaşta da ortaya çıkabilir. Belli bir yaşa kadar herhangi bir soruna yol açmayan bir besin yıllar sonra vücutta olumsuz tepkimeye sebep olabilir. Çocuklukta oluşan alerjiler iyi tedavi edilebilirse % 90 oranında düzelebilmektedir.
Gıda alerjilerini, alerjik yatkınlık, çevresel faktörler, fazla katkı maddesi alımı, anne sütünün az verilmesi gibi durumlar tetikleyebilmektedir. Bebeklerde genellikle ek gıdaya geçiş döneminde alerjiler ortaya çıkabilmektedir. Özellikle inek sütü, yumurta, fındık, fıstık, tahıllar, balık, soya, kuruyemişler, susam gibi besinlere karşı alerji gelişebilmektedir.
Besin alerjisinin gelişimi, bağışıklık sistemimizin özellikle besindeki proteinleri tehdit olarak algılaması ve buna karşı antikor üretmesi iledir. Ciltte kızarıklık, ürtiker ya da egzama şeklinde belirti verir. Gıda alerjilerinde tanı konulurken özellikle hastalardan bir gıda günlüğü tutması istenir. Bu tanısal süreçte önemli bir uygulamadır. Bunun yanında hastanede uygulanacak bir takım testlerle de desteklenerek alerjen tespit edilmektedir.
Peki alerji belirtileri nelerdir? Bazen hafif olarak atlatılsa da bazen anafilaktik şok diye atlandırılan ağır bir tablo ile ağızda kaşınma, şişme, kusma, kaşıntı, egzama, eklemlerde ağrı, yutkunmada güçlük, nefes almada zorlanma, gözlerde kaşınma, kan basıncında düşme, migren, uyku hali, ishal, kusma gibi belirtilerle ortaya çıkabilmektedir. Bu durumda bu belirtiler ciddi müdahalelerle kontrol altına alınmalıdır.
Gıda alerjilerinde, alerjiye sebep olan gıda belirlendikten sonra diyetten çıkarılarak şikayetlerin hafiflemesi sağlanabilmektedir. Alerjen etkili madde bazen gluten, inek sütü ve yumurta gibi besinlerin bileşiminde yer alan herhangi bir madde de olabilir. Bu nedenle alışveriş esnasında etiket okumak çok önem taşımaktadır. Gluten alerjisi gibi alerjiler belirli testler sonucunda belirlenmektedir. Bu nedenle doktor muayenesi sonucunda bu tahliller yapılarak sonuç alındıktan sonra diyetisyen tarafından alerjiye sebep olan maddeyi içeren besinler diyetten çıkarılır.
Bebeklik çağında özellikle yeni doğanda anne sütü alımı çok önemlidir. Anne sütündeki alerjiyi önleyici maddeler sayesinde bebeğin gelişimi sağlıklı bir şekilde sürer. Süt çocukluğu döneminde bal, yumurta, domates, turunçgiller riskli besinlerdir. Özellikle 1 yaşından önce bu besinler mümkünse verilmemelidir. Yine 6 aydan sonra ek gıdalara geçerken besinler teker teker başlanmalı, iki gıdaya aynı zamanda başlanmamalıdır. Alerji yapabilecek besinin belirlenmesinde bu çok önem taşımaktadır.
Besin alerjileri çocuklarda ve erişkinlerde düzelme eğilimi gösterebilir. Bu nedenle kontroller ve testler belirli aralıklarla yapılmalıdır. Süt, yumurta, buğday, soya alerjileri yıllar içinde çoğunlukla düzelebilir. Buna karşılık kuruyemiş, balık ve kabuklu deniz ürünü alerjilerinin düzelmesi çok daha nadirdir.
SAĞLIKLA KALIN…..
