Sınav kaygısı nedir?
Sınav kaygısı, daha öncesinde öğrenilmiş olan bilginin sınav sırasında hatırlanmasına ve kullanılmasına engel olan, ve çocuk/gencin mevcut kapasitesini tam olarak kullanamaması ile sonuçlanan yoğun kaygı durumudur.
Gencin veya ailenin, ya da öğretmenlerinin sınava ve başarıya yüklediği anlamlar, sınavla elde edilecek kazanımlara verilen önem, gelecekle ilgili beklentiler ve belirsizliğin neden olduğu bir kaygı türüdür.
Bu yıl geçtiğimiz yıllardan farklı olarak, eğitime verilen uzun aranın ve hem sınav ve eğitim sistemine yönelik değişiklik beklentilerinin hem de gelecekle ilgili belirsizliğin artmış olması nedeniyle sınav kaygısı da artmış görünüyor.
Sınav kaygısını nasıl fark ederiz?
Çocuğunuz özellikle sınav sırasında huzursuzluk, endişe, tedirginlik, sıkıntı, başarısızlık korkusu, çalışmaya isteksizlik, ellerde titreme, seste titreme, terleme, çarpıntı hissi, nefes darlığı, ağız kuruluğu, bunaltı hissi, uyku düzeninde ve iştahta bozulmalar, dikkat odaklama ve sürdürmede güçlük, öz güvende azalma, karın ve baş ağrısı belirtilerinden birkaçını bir arada yaşıyorsa büyük olasılıkla sınav kaygısı yaşıyordur.
Bu şikayetlerle birlikte çocuğunuzun başarısında belirgin bir düşme olabilir. Ders çalışmaya olan ilgisini kaybedebilir, ders çalışmaktan kaçınabilir, sürekli erteleyebilir, bu konuda konuşmayı reddedebilir veya bu konuda yanıltıcı bilgilerle geçiştiriyor olabilir.
Sınav kaygısı ile nasıl baş ederiz?
Öncelikle bu kaygıyı fark ettiğinizi, anladığınızı çocuğunuza ifade etmeniz iyi bir başlangıç olacaktır. Böylece bu konuda konuşmayı başlatmış ve kendisini ifade etmesine fırsat tanımış olacaksınız. Sınavın ne ifade ettiğini, sınavın anlamının ne olduğunu konuşmak iyi olur. Bu sırada kendi kaygılarınızı ve sınavla ilgili beklentinizi ona yansıtıp yansıtmadığınızı gözden geçirmeniz, sınavı bir amaç değil araç olarak görmeniz ve bu mesajı iletmeniz de çok faydalı olacaktır.
Çocuğunuzun sınav kaygısı ile baş etmesinde onu destekleyebileceğiniz birçok nokta vardır. Örneğin ders çalışma alışkanlıklarını ve sınava ilişkin tutumlarını değiştirmesine yardımcı olabilirsiniz. Zamanı iyi yönetmek için günlük aktiviteleri planlamasını, beslenme ve uyku düzenine dikkat etmesini önerebilirsiniz. Bu önerileri verirken onun sınırlarına uymaya dikat etmeli, sorumluluğun büyük kısmını ona vermeli, hem özenli hem gerçekçi olmalı, akran ilişkilerini de desteklemelisiniz.
Ne zaman psikiyatrik destek almalı?
Kaygılar çocuğunuzun günlük etkinliklerini ve ilişkilerini belirgin olarak etkiliyorsa, kaygılarla baş etmede hem siz hem de çocuğunuz zorluk yaşıyorsa, aranızdaki etkileşim bozulduysa, çocuğunuzda uygun olmayan baş etme yolları tekrarlıyorsa, öfkeli davranışlar veya içe kapanma belirtileri ortaya çıktıysa psikiyatrik destek almanız gerekmektedir.
Yapabildiğiniz ya da düşünebildiğiniz her neyse, başlayın.
Cesaretin dehası, kudreti ve büyüsü vardır. - Johann Wolfgang von Goethe
Uzm. Dr. Aybüke Tuğçe Mustan
Çocuk ve Genç Psikiyatristi & Psikoterapist
