Gebelik süresince belli aralıklarla ultrason incelemesi gerekmektedir. bazı avrupa ülkelerinde gebelik boyunca 2 yada en çok 3 kez usg önerilmekle birlikte türkiyemizde ultasona ulaşılabilirlik ve ucuz olması nedeniyle (yurtdışında 300-400 dolar civarında)
usg muayenesi çoğu zaman suistimal edilmektedir. neredeyse her ay yada ayda 2-3
kez usg'e girilen merkezler mevcuttur. ultrason'un, en çok kullanıldığı yerler ise kadın doğum muayenehaneleridir. jinekoloğunuzun, muayenehanesinde yaptığı ultrason: 1. basamak usg olup bu tip usg de , gebelik haftası+çoğul gebelikler+plas. previa(çocuğun eşinin daha aşağıda yer alması)+kardiak aktivite+çocuğun geliş yönü+amnion sıvısı+rahim ağzı uzunluğu+kordon sonlanma yeri+böbrekler+ 4 odacık görünümü+mide varlığı+omurga+tüm tubuler kemikler+el-ayak
varlığı+annenin anatomisi(ilave myom,kitle kist vs varlığı)ni saptanabilmesi önemlidir.
rutin usg yani 1. basamak usg de genel olarak anomalilerin(sakatlıkların) %25 -50 si ancak yakalanabilmektedir.!!! yine, bu tip usg ayrıntılı usg yada genetik amaçlı usg değildir.!! 1.basamak usg 'de, bir sorun tespit edildiğinde hasta, 3 gün içinde ileri tedavi merkezine sevk edilmelidir. bilinmesi gereken şudur ki;örneğin, 1. basamak usg de yüz değerlendirilmesi, ayrıntılı kalb değerlendirilmesi ve parmakların sayılması zorunluluğu yoktur.!! ve hekim zorunlu tutulamaz yada suçlanamaz..
oysa gebeliğinizin 18-23. haftalarında sertifikalı radyoloji&perinatoloji uzmanları tarafından ayrıntılı ultrason=sakatlık usg=2.basamak usg=genetik usg de denilen en az 1 kez (ideali gebeliğin 11-14. haftası;16-18. haftası ve 23. haftalarda 3 kez gitmekolsada,yüksek maliyet nedeniyle gidilememektedir.) usg yaptırılmasını önermekteyiz. bunun nedeni kalb anomalilerinin bu haftada ideal olarak görüntülenebilmesidir..
Biz, kliniğimize gelen her özel hastamızı 2.basamak usg 'ye yönlendirmekte ve önermekteyiz.bu konuda fikrimiz şudur ki ;1.basamak usg ile ilgili yapılan geniş çaplı "euroscan" ve "eurocat" çalışmalarında gözlenmiştir ki 1. basamak usg ile fetal extremite(kol ve bacaklar) anomalilerinin ancak 1/3 ü yakalanmış, 2/3 ü atlanmış yani yakalanamamıştır. bu sakatlık yakalama oranları, yarık damak için %18 ,kalb hastalıkları için %23, anensefali(beynin olmaması)için % 94, sefalosel için % 80 ,hipoplastik sol kalb için(sol kalb yetmezliği) % 50, aort koarktasyonu(ana atardamarda darlık) % 5, spina bifida da % 68 (bel omurlarının açıklığı) civarlarındadır. görüldüğü gibi sakatlık tipine göre %5 'e kadar düşen yakalama oranları(yani %95 yakalanamaması durumu) mevcuttur.
Özetle; 1.basamak usg ile sakatlıkların %25-50 si ancak yakalanabilmektedir. oysa izlendiği kadarıyla hastalarda yaygın yanlış kanı ; "biz özel doktora gidiyoruz ve her tür problemi ve sakatlığı jinekoloğumuz görmelidir" şeklindedir.bize başvuran bir hastamızın down sendromu yakalama oranı % 90 larda olan ikili zeka testi ve ense kalınlığı ölçümü ile , % 50-65 olan üçlü tarama testini yaptırdıktan sonra her tür sakatlığı ve anormalliği, bu 2 testin ve bizim saptadığımızı sanabildiğini gördük. yani binlerce fetal sakatlık durumu ve genetik hastalık mevcut olup bunlar genel olarak
majör ve minör anomaliler olarak ayrılmaktadır.bunların tümünü yada çoğunu önceden saptayabilen testler yoktur.
Biz, jinekologlar olarak elimizde mevcut birkaç tarama testi olup, genelde down
sendromunu(trizomi 21) yakalamaya yöneliktir. yani el yokluğu,karaciğer hastalığını,kalb hastalıklarını vs saptamaya yarayan testler elimizde yoktur; bu
konuda hastaların,doktorları tarafından çok iyi bilinçlendirilmesi ve bilgilendirilmesi gerektiğini, nelerin yapılabildiğini yada nelerin hala yapılamadığının hastalara çok iyi anlatılması gerektiğini önermekteyiz!! hastaların 2. basamak usg'e yönlendirilmeleri,
jinekoloğunuzun bu işi iyi bilmediği ya da yetersiz olduğu anlamına gelmez sadece daha
tecrübeli bir göz tarafından(perinatoloji uzmanı) "bir kez daha" fetüsün viable olabildiği 24. haftadan önce incelenmesi demektir ve bunun kimseye bir zararı yoktur aksine bir çok faydası vardır.
Bütün amaç gebeliğin 24. haftasına dek bebekte bir patoloji (hastalık) saptanırsa ve bu sorun, hayatla bağdaşmayan bir sorun ise aileyle görüşerek gebeliğin sonlandırılması yada herşey yolunda ise doğmasına izin verilmesidir. örneğin böbreklerinde önemli bir sorun tespit edildiğinde doğum sonrası bu bebeğin sürekli dializ ile ömrünü geçireceği;bunun aile ve bebeğe ne kadar olumsuz etkiler doğuracağı iyi düşünülüp tartışılmalıdır. hastalara her test ve incelemenin başarı yada başarısızlık oranları çok iyi anlatılmalıdır! aksi taktirde hastanın bilinç ve eğitim
düzeyleriyledeğişederecede, yanlışanlamalarbeklentiler,suçlamalarolabilmekte; hekimlerimizin ve hastalarımızın bu konuda başı ağrıyabilmektedir. saygılarımla...
