İdeal gebelik yaşı 18-25 yaşları arasındadır. Ancak bugünkü modern yaşam, kariyer yapma, toplumun evlenme yaşı düşüncesinin yukarı çekilmesi gibi nedenlerle evlilikler ve buna bağlı olarak da doğumlar ileri yaşlara kaymaktadır.
Gebelik öncesi takipleri ile mutlu bir anne, sağlıklı bir bebek ve güvenli bir gelecek için büyük önem taşımaktadır. Her ne kadar gebelik fizyolojik bir hadise olsa da %5-20 oranında anne- bebek sağlığını tehdit eden bir takım patolojiler ortaya çıkabilir. Doğum öncesi danışmanlık ve bakım geçirilmiş olan bir hastalığın bilinmesi ve gebelikte oluşabilecek patolojinin teşhisi önem arz etmektedir.
Gebeliği düşündüğünüz andan itibaren, jinekolojik muayene, genel muayene ve varsa risk faktörlerini tanımlayan testlerin yapılması gerekir. Bunlar sırasıyla
- Anamnez sorgulama
- Jinekolojik muayene
- Ultrason
- Genel muayene
- Laboratuar tetkiklerini kapsamalıdır.
Şimdi bunları sırasıyla açalım. Sorgulama, çok önemli olup burada yaşın bilinmesi gerekir. Yaş önemli olup zira 18 yaş altı 35 yaş üstü gebelikler riskli gebelikler kategorisinde adlandırılır. Takipleri de normal gebeliklerden farklıdır. Boy ölçümü, kilo tartımı alınmalı, VKİ (Vücut kitle İndeksi) bakılmalı, şişman, normal, kategorilerine göre not edilmeli, geçirilmiş ameliyatlar (myom, karaciğer, apandisit, rahim düzeltme operasyonları, sezeryan gibi..) ve hastalıklar varsa yazılmalı ( şeker, guatr, tansiyon, tüberküloz, hepatit gibi), anne, baba ve yakın akrabalarda gözüken genetik geçişli hastalıklar (hemofili) varsa kaydedilmeli.
Jinekolojik muayene, genel vücut muayenesi ile birlikte yapılmalıdır. Bu muayene mutlaka ultrasonla desteklenmelidir. Zira genital anomaliler rahim çiftliği (rahim septumu), yumurtalık kistleri, polikistik over karşılaşılan problemlerdir. Bu hastalıklar için gebe kalmadan önce özel tedavi ve operasyonlar gerekebilir. Pap smear (rahim ağsı sürüntüsü) yapılmalı, adet düzeni kaydedilmelidir.
Gebe kalmadan 1-2 ay öncesinden folik asit (B9 vitamini), desteği verilmeli, çay 2 - 3 fincan, kahve 1 - 2 fincandan fazla olmamalı, sigara içiyorsanız bırakın, bırakamıyorsanız günlük 8'in altına düşürün, alkol tüketmeyin. Besinlerinizi hayvansal içerikliden çok bitkisel ve kuru baklagillerden almaya çalışın. Günde 1,5 - 2 lt su tüketin, günlük 2 km yürüyüş yapın (20 dk.), düzenli uyku uyuyun (8 saat), (düzenli uyku uyuma gebelik şansınız çok artırmaktadır), ilişkilerinizin âdetinizin 12 - 16. günleri arasında olmasına özen gösterin.
Gebelik öncesinde yapılması gereken işlemler;
- Genel muayene (sistemik hastalıklarınızın varsa kaydedilir.)
- Kan gurubu (hem eşinizin hem sizin)
- Kan basıncı-tansiyon
- Tam kan-hemogram
- Tam idrar testi
- Geçmeyen vaginal akıntı var ise vaginal kültür ve Chlamidya için servikal kültür
- Hepatit B-sarılık, Toxoplazma araştırılması
- Tiroid-guatr testleri (TSH)
- Daha önce tekrarlayan düşükler olmuş ise genetik araştırma
Gebelik öncesi yukarıda yazılan ve maddeler halinde sıralanmış protokol, modern hekimlikte, her kadın doğum uzmanının uyması gereken standart kurallar olmalıdır.
Devam edecek
Uzm.Dr. Kemal HÜKMEN
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
drkemalhukmen@hotmail.com
