GAPS diyeti, bireylerin tahılları ve tahıl ürünlerini, pastörize süt ürünlerini, nişastalı sebzeleri ve rafine karbonhidratları kesmelerini gerektiren sıkı bir eliminasyon diyeti olarak tanımlanabilir.
GAPS Diyeti nedir?
‘’ GAPS, "Gut ve Psikoloji Sendromu" anlamına gelir. GAPS diyetini tasarlayan Dr. Natasha Campbell-McBride tarafından icat edilmiş bir terimdir. GAPS diyetinin ana teorisi, beyninizi etkileyen birçok durumun, sızdıran bir bağırsaktan kaynaklanıyor olduğu düşüncesidir. Sızdıran bağırsak sendromu, çoğunlukla bağırsak lümeninin geçirgenliğinde gerçekleşen artışı nitelendirmek amacıyla kullanılır. GAPS teorisine göre, sızdıran bağırsak sorunu; besinler veya vücudumuzdaki bazı kimyasalların ve bakterilerin normalde olmadığı gibi kana karışmasına izin vermesidir. Bu yabancı maddelerin, kana karıştığında beyninizin çalışmasını ve gelişimini etkilemek suretiyle “beyin sisi”ne ve otizm gibi hastalıklara sebep olabileceği iddia edilir. GAPS protokolü bağırsakları iyileştirmek için tasarlanmıştır. Toksinlerin kan dolaşımına girmesini önler ve vücuttaki “toksisiteyi” azaltır. GAPS Beslenme Protokolü öncelikle sağlıklı beslenmeyi hayat tarzı haline getirerek diyette glütenin çıkarılması ve prebiyotik/probiyotik tüketiminin rutin beslenme düzeni içine yerleştirilmesi gibi yaklaşımların benimsenmesini amaçlar. Sızıntılı bir bağırsağa katkıda bulunduğu düşünülen tüm besinleri kesmenizi gerektirir. ‘’
GAPS Diyeti nasıl yapılır?
Üç temel bölüm içeren GAPS Diyeti: "GAPS Giriş Diyeti, Tam GAPS Diyeti ve GAPS Diyetinden Çıkış" aşamalarından oluşmaktadır. ‘’ GAPS Giriş Aşaması: Eliminasyon, yani giriş aşaması diyetin en yoğun bölümüdür. Çünkü birçok besinin (rafine karbonhidratlar, nişastalı sebzeler, işlenmiş besinler v.s) bu aşamada diyetten çıkarılması gerekir. Buna “bağırsak iyileşme aşaması” denir ve belirtilere bağlı olmak üzere üç haftadan başlayarak 12 aya kadar sürebilir. Giriş bölümü 6 aşamaya bölünmüştür: Birinci aşama: Evde yapılmış kemik suyu, probiyotik-prebiyotik besinler ve öğün aralarında ballı nane ya da papatya çayı içilebilir. Ev yapımı yoğurt veya kefir tüketilebilir. İkinci aşama: Sebze, et, balık, organik yumurta sarısı ve ghee'yi diyetinize ekleyin. Üçüncü aşama: Önceki tüm yiyeceklere ek olarak avokado, fermente sebzeler, GAPS tarifine uygun krepler ve ghee, ördek yağı veya kaz yağı ile karıştırılmış ve çırpılmış yumurta. Dördüncü aşama: Izgara yapılmış ya da kavrulmuş etler, soğuk sıkım zeytinyağı ve sebze veya sebze suyu ekleyin. Beşinci aşama: Koyu yeşil yapraklı çiğ sebzeler, az miktarda çiğ meyve ekleyin, ancak turunçgil eklemeyin.Altıncı aşama: Bu aşamada turunçgil de dahil olmak üzere daha fazla çiğ meyve eklenebilir.’’
Öncelikle Giriş Diyeti Tamamlanmalıdır
Diyet, eklediğiniz besinleri tolere ettiğinizde bir aşamadan diğer aşamaya geçmenizi önerir. Bağırsak hareketleriniz normale döndüğünde bir yiyeceği tolere ettiğiniz kabul edilir.‘’ Giriş diyetinin tamamlanmasının ardından, tam GAPS diyetine geçilebilir.Tam GAPS Diyeti: Taze et, tercihen hormon içermeyen ve otla beslenen hayvanların eti tüketilmesi önerilir. Kuzu-koyun yağı, ördek yağı, ham tereyağı ve ghee gibi hayvansal kaynaklı yağlar, kabuklu deniz hayvanı, organik yumurtalar, balık, kefir, lahana turşusu ve ev yapımı yoğurt gibi fermente gıdalar ve sebze tüketilmesi önerilir.GAPS Diyetinden Çıkış: Bu diyetin diğer aşamaları gibi, son aşama da gıdaları birkaç ay içinde yavaşça yeniden eklediğiniz için uzun bir süreç olabilir. Diyet, her yiyeceği az miktarda tek tek tanıtmayı önerir. 2-3 gün boyunca herhangi bir sindirim sorunu yaşamazsanız, bölümlerinizi kademeli olarak artırabilirsiniz. Diyetten çıktıktan sonra bile, yüksek oranda işlenmiş ve rafine edilmiş yüksek şekerli gıdalardan kaçınmaya devam etmeniz ve protokolün tüm gıda prensiplerini koruyabilmeniz önerilir. Günümüzde dengesiz ve yetersiz beslenme alışkanlıkları, artan işlenmiş gıda tüketimi ve toksik kimyasallara aşırı maruz kalma ile birlikte bağışıklık sistemimiz zayıflar. Bu bakımdan GAPS diyeti bağırsak florasını dengeye sokarak sindirim sisteminin düzenli bir şekilde çalışmasını sağlamakta ve gerekli besin öğeleri ile birlikte vücudun bağışıklığını da güçlendirir. Ayrıca aşırı şeker tüketimi de bağışıklık sistemini zayıflatır. Bu diyette şekerin çok kısıtlı olması da ayrıca olumlu bir etki yaratır. Sızdıran bağırsağın tedavi edilmesi doğrudan bağışıklığın da güçlenmesine katkı sağlar. ‘’
