Endoskopi Nedir ?

Endoskopi genel olarak vücut boşluklarının ucunda ışık kaynağı ve kamera olan ince bir tüp aracılığı ile direkt gözle incelenmesidir. Tıbbın birçok dalında endoskopik uygulamalar vardır ama endoskopi denildiğinde esas olarak sindirim sisteminin incelenmesi anlaşılır. Sindirim sistemimiz ağızdan başlayan, yemek borusu, mide, ince barsaklar ve kalın barsaklarla devam ederek anüste sonlanan; bölümlere göre çok farklı dokusal özelliklere sahip olan bir tüp şeklindedir. Bu sistemin tüm rahatsızlıklarında, kanama, tümör, ülser gibi lezyonlarında en kesin tanı yöntemi olduğu gibi, bir çok tedavi edici işlem de ameliyatsız olarak bu yolla yapılabilmektedir.

Endoskopi Türleri Nelerdir?

Başlıca gastrointestinal endoskopi türleri ve incelenen bölgeler
Özofagogastroduodenoskopi (Üst GİS Endoskopisi) GASTROSKOPI	Yemek borusu, mide ve on iki parmak barsağı (Özofago:Yemek borusu, Gastro: Mide, Duodenoskopi: oniki parmak barsağı)
Kolonoskopi	Kalın barsak
Rektosigmoidoskopi	Kalın barsağın son kısımları olan rektum ve sigmoid
Rektoskopi	Sadece rektum

Gastroskopi Nedir?

Gastroskopi yemek borusu, mide ve on iki parmak bağırsağının direkt görerek incelenmesine olanak sağlayan bir görüntüleme yöntemidir. Bu işlem ucunda ışık ve mikro kamera bulunan ince, yumuşak ve bükülebilen tüp şeklinde bir alet yardımıyla yapılmaktadır.

Şekil 1. Gastroskopi

Gastroskopi ne zaman gereklidir ?

•	Yutma güçlüğü, göğüs arkasında yanma ve ağrı, ağza acı su gelmesi gibi yemek borusunu ilgilendiren hastalıkların teşhisinde,
•	Karnın üst kısmında ağrı, yanma, ekşime, bulantı, kusma, tedaviye dirençli kansızlık, nedeni bilinmeyen kilo kaybı gibi mide ve on iki parmak bağırsağını düşündüren hastalıkların teşhisinde,
•	Ağızdan taze kan gelmesi ve kahve telvesi tarzında kusma veya siyah dışkılama ile kendini belli eden üst sindirim sistemi kanamalarının nedeninin tespit edilmesinde, ve
•	Yemek borusu ve mide kanserlerinin teşhis edilmesinde,
•	Gastroskopi iltihaplı bölgelerin, küçük ülserlerin ve tümörlerin tespit edilmesinde ilaçlı mide filmine göre daha güvenilir bir yöntemdir. Ayrıca gastroskop içerisinden geçirilen ince bir alet yardımıyla ağrısız biyopsi alma şansı da mevcuttur.
•	Yine gastroskop içinden geçirilen özel aletler yardımıyla darlıkların genişletilmesi, polip adı verilen tümörlerin cerrahiye gerek kalmadan çıkarılması, yutulan yabancı cisimlerin çıkarılması ve kanamaların tedavisi de mümkündür.

Gastroskopi öncesi herhangi bir şey yiyip içebilir miyim ?

İyi bir inceleme için midenizin tamamen boş olması gerekmektedir. Bu amaçla işlemden önceki 8 saat boyunca herhangi bir şey yememeniz ve içmemeniz gerekmektedir.

Sürekli kullanmakta olduğum ilaçlar var, ne yapmalıyım ?

Sürekli kullanmanız gereken çoğu ilacı (tansiyon, kalp, tiroid ilaçları gibi) işlemden 3 saat önce az miktarda su ile beraber alabilirsiniz. Ancak;

•	Aspirin kullanıyorsanız işlemden en az 7 gün önce, romatizma ilaçları, demir veya vitamin ilaçları kullanıyorsanız 5 gün önce kesmelisiniz.
•	Şeker hastalığı nedeniyle ilaç kullanıyorsanız veya kan sulandırıcı (Coumadin gibi) ilaç kullanıyorsanız, doktorunuzu bu konuda uyarmalısınız.
•	Romatizmal kalp kapak hastalığı, geçirilmiş kalp zarı iltihabı (endokardit) veya kalp kapak değişimi ameliyatı geçirdiyseniz endoskopi öncesi koruyucu antibiyotik kullanmanız gerekeceğinden, bu konuda endoskopi hemşiresini bilgilendiriniz.

Gelirken yanımda neler getirmeliyim ?

•	İşlem günü mücevher ve değerli eşyalarınızı evinizde bırakınız.
•	Endoskopi istek formunuzu, hastalığınız ile ilgili daha önceden yapılan tetkiklerinizi ve eğer
	yapıldıysa önceki endoskopi raporlarınızı mutlaka hastanenize(muayanenize) yanınızda getirmelisiniz.

Gastroskopi esnasında rahatsızlık hissedecek miyim ?

Endoskopiden önce genellikle damar yolundan verilen ilaçlarla “Bilinçli Sedasyon” adı verilen özel bir anestezi uygulanır. Bu yöntemde genel anestezide olduğu gibi tam bir bilinç kaybınız olmaz, ancak oldukça rahatlamış ve uykulu bir hale gelerek işlemden rahatsız olmamanız sağlanır. Ayrıca gastroskopi bittikten sonra kendinize geldiğinizde kullanılan ilaçların özel bir etkisi sayesinde işlemi genellikle hiç hatırlamazsınız. En önemlisi ise işlem esnasında kesinlikle ağrı, nefes darlığı veya bulantı-kusma yakınmanız olmayacaktır.

Eve arabamla geri dönebilir miyim ?

Hayır. Gastroskopi sırasında verilen ilaçlar uyku hali, baş dönmesi ve dikkat dağınıklığı yaratabileceğinden, işlemden sonra en az 8 saat boyunca araba kullanmamalı ve dikkat gerektiren işlerden uzak durmalısınız. Bu nedenle eve dönerken size yardımcı olabilecek bir yakınınızı mutlaka yanınızda getirmelisiniz.

Gastroskopi işlemi nasıl yapılacak ?

•	Tüm işlemleriniz konusunda deneyimli bir cerrahi veya gastroenteroloji uzmanı tarafından yapılır.
•	Doktorunuz, yapılacak olan işlem ve karşılaşılabilecek problemler konusunda sizi bilgilendirecek, ayrıntılı bir tıbbi sorgulamanızı yapacak ve sonrasında işlemin yapılmasına izin verdiğinizi gösteren bir onay formunu imzalamanızı isteyecektir.
•	Endoskopi odasına alındıktan sonra özel bir hasta önlüğü giymeniz, varsa gözlük veya takma dişlerinizi çıkarmanız istenecektir.
•	İşleme başlamadan önce bulantı ve öğürtü olmasını engellemek için ağzınıza sprey tarzında uyuşturucu bir ilaç sıkılacak, sonrasında ise dişlerinizin arasına bir dişlik yerleştirilecektir. Bu dişlik nefes alıp vermenize engel olmaz.
•	İşlem boyunca sol yanınıza yatar pozisyonda olacaksınız.
•	Damar yoluyla sakinleştirici ilaçlar verilip siz iyice rahatladıktan sonra, doktorunuz endoskopu ağız yoluyla midenize doğru ilerletecektir (bakınız şekil 2). Gastroskopi, nefes alıp vermenizi engelleyen bir işlem değildir.
•	İşlem ortalama 15-30 dakika sürecektir.

Şekil 2. Gastroskopi İşlemi

Gastroskopi sonrasında neler yapılacak ?

•	İşlem bittikten sonra, sakinleştirici ilaçların etkisi ortadan kalkıncaya kadar dinlenme odasında yaklaşık yarım saat kadar hemşire gözetiminde kalırsınız.
•	Kendinize geldikten sonra gastroskopi bulguları konusunda doktorunuz tarafından detaylı olarak bilgilendirilirsiniz.

Kullanılan aletler dezenfekte ediliyor mu ?

Gastroskopi yapılan her hastadan sonra kullanılan tüm aletler önce mekanik temizlik işleminden geçirildikten sonra 15 dakika süreyle %2 Glutaraldehid solüsyonunda bekletilerek dezenfekte edilmelidir.

Kolonoskopi Nedir ?

Kalın bağırsağın ince, yumuşak ve bükülebilen endoskop adı verilen optik bir aletle kesin incelenme metodudur. Kalın barsak, anüsden başlayarak ince bağırsağa kadar devam eden yaklaşık 2 metrelik bir kısmıdır.

Doktorunuz inceleme sonucun da, eğer gerekli görürse, laboratuarda incelenmek amacıyla ağrısız bir şekilde küçük doku örnekleri alabilmekte ve bazı hastalıkların tedavisini de cerrahiye gerek kalmadan yapılabilmektedir.Böylece hastalıklar oluşmadan veya oluşmuşsa erken evrede tanı konulması ve daha kalıcı tedavi uygulanması mümkündür.

Kolonoskopinin önemi

Doktorun kalın barsak ta ki problemleri teşhis etmesini sağlar. Özellikle kanserin erken tanısı ve önlenmesi için. Eğer yaşınız 50 ile 80 arasındaysa her 5 senede bir kolonoskopi yaptırmalısınız. Böylece, ileride kansere dönüşebilecek polip denen lezyonların bulunması ve çıkarılması mümkün olur. Erken saptanmış kanserin tedavisi daha kolaydır.

* Doktorunuz size; uygulama öncesi yapmanız gerekenleri içeren kolonoskopi hazırlık formu verecektir.

Kolonoskopi kimlere yapılır?

· Rektal kanaması olan hastalar

· Kanlı ishali veya açıklanamayan ishali olan hastalar (inflamatuar barsak hastalığı takibi)

· 40 yaş üzerinde barsak hareketlerinde ani değişiklik olan hastalar

· Ailesinde kolon kanseri olanlar

· Kalın barsakta polipi olan hastalar (erken teşhis ve kolon kanserinin önlenmesi için)

· Dışkıda gizli kan tespit edilenler

· Açıklanamayan karın ağrısı olanlar

· Açıklanamayan kilo kaybı olanlar

· Demir eksikliği anemisi

· Kalın barsak kanseri olup ameliyat olmuş hastaların takibinde

· Kronik kabızlığı olan hastalar

· İdeal olanı hastalık belirtileri yokken kolonoskopik inceleme yaptırmaktır.

Sık Görülen KALIN BARSAK HASTALIKLARI

-Kalın barsağın en sık görülen hastalığı polipleridir. Bu polipler 5mmden 2-3 cm e kadar olabilir ve 2,5 cme kadar olanlar endoskopi ( kolonoskopi ) ile saptandıklarında yine endoskopik olarak ( yani ameliyat gerektirmeden ) alınabilirler. Bundan daha büyük olanların alınması için ameliyat gerekir. Poliplerin büyüklüğü 0,5 cmyi geçmiş ise alınmaları şarttır. Zamanla büyüyerek tümör halini alma olasılıkları çok yüksektir. Kalın barsak tümörleri kanserleşmiş olsa bile ameliyatla çıkartıldıklarında çok güzel bir şekilde iyileşen bir tabiata sahiptirler. O nedenle kalın barsak kanseri ameliyatı geçiren hastaların çoğu tam şifa bulurlar. Kalın barsağı diğer bir cerrahi hastalığı divertiküldür. Bu hastalıkta barsak duvarından dışarıya doğru 3 mm den 1 cm e kadar büyüklükte üzüm salkımı gibi birçok balonlaşma ( pırtlama) olması halidir. Yaşlı ve kabızlık çeken hastalarda olur , karnın sol alt kısmında ağrı ve ateş, üşüme titreme ile kendini gösterir. Teşhisi endoskopi(kolonoskopi ) ile konur.

-Ülseratif kolit

-Crohn Hastalığı

Sık Görülen Mide ve Bağırsak Hastalıkları

-Reflü

-Gastrit ve ülser

-Mide Reflüsü

Gastro Özofageal Reflü hastalığı mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasıdır. Reflü, asitli mide içeriğinin yemek borusuna gelmesi ve uzun süre temas etmesiyle yemek borusunun asitten kendini koruma özelliğinin yok olmasından kaynaklanır

Yemek borusunun alt ucunda mide içeriğinin yemek borusuna geçişini engelleyen bir kapak mekanizması vardır. Reflü hastalarında en sık görülen özellik bu mekanizmanın gevşekliğidir. Bu durum sıklıkla mide fıtığıyla birlikte yaşanır.

ŞİKAYETLERİ

-Mide yanması

-Göğüste yanma ve ekşime

-Ağıza gelen acı bir tat

-Ağız kokusu

-Yemeklerden sonra ve tok karna yatıldığında geceleri rahatsız eden şişkinlik, geğirme ve boğulma hissi

-Derin nefes almada güçlük

-İleri aşamalarda kronik farenjit, kronik sinüzit, alerjik astımi, diş çürükleri

Tedavisi

İLAÇ TEDAVİSİ

CERRAHİ TEDAVİ

LAPAROSKOPİK CERRAHİ TEDAVİ

ENDOSKOPİK REFLÜ TEDAVİSİ

Gastrit ve Ülser

Gastrit nedir?

Karşımıza midede ekşime, yanma ve ağrı, mide iltihabı ile eş anlamlı çıkan gastrit, midenin en iç tabakasında teşkil eden mide mukozasının iltihabî bir reaksiyonudur.

Nedenleri

Beslenme alışkanlıkları

Alkol

İlaçlar

kimyasal maddeler

radyasyon

Helicobacter pylori

stres

Ülser nedir?

Ülser; mide veya onikiparmak barsağının mide asidi ve sindirim sıvıları tarafından harabiyeti sonucunda meydana gelen doku kaybıdır. Onikiparmak barsağı ülseri mide ülserine göre çok daha fazla görülür. Bu ülser tipi 30-50 yaşları arasında daha sık olup, erkeklerde kadınlara göre 2-4 kat daha fazladır. Mide ülseri 60 yaşından sonra daha sık gözlenir ve kadınlarda daha çok görülür.

Ülserin belirtileri nelerdir?

Karnın üst kısmında kemirme ve yanma şeklinde ağrı olmasıdır. Genellikle öğün aralarında meydana gelen ağrı, gece hastayı uykudan uyandırabilir.Sonbahar ve ilkbaharda ağrıların sıklığı artar.

Ülserin nedeni nedir?

"Helicobacter pylori" adlı bir mikrop

düzenli ilâçlar (aspirin, antiromatizmal ilâçlar)

genetik yatkınlık (irsiyet)

her türlü stresler

kortizon türü ilâçlar

alkol, sigara, kahve alışkanlığı, çevre kirliliği

Ülser tedavisi

İlaçlar

Kalın Bağırsak

ÜLSERATİF KOLİT

Kronik İltihabi Barsak Hastalıkları grubu. Ülseratif Kolit yalnızca kolon ve rektumda yerleşir.

Ülseratif kolitte kalın barsağın iç yüzeyinde yaygın ülserler ( yaralar ) ve iltihabi polipler oluşur.

BELİRTİLERİ NELERDİR ?

Rektal kanamalar-devamlı ishaller-şiddetli karın ağrısı-karında şişme-ateş, halsizlik-huzursuzluk

Genelde genç erişkin ve orta yaş grubunda görülür. Uzun yıllar süren ( 15-20 yıl) olgularda kanserleşme riski taşır. Hastalığın kesin sebebi bilinmemektedir. Hastalık genelde kronik seyirlidir. Ancak bazen şiddetli akut ataklar yapar.

TEDAVİ NASIL YAPILIR ?

Genelde ilaçla

Ameliyat gerektiren durumlar:

20 yılı aşan olgularda (Kanser riski)

Acil komplikasyonlarda ( ağır kanamalar, delinmeler, ağır iltihabi durumlar )

Yoğun tedaviye rağmen iyileşme göstermeyen şiddetli akut ataklarda,

CROHN HASTALIĞI

Tanısı

-Kolonoskopik

-radyolojik

BELİRTİLERİ NELERDİR ?

Kramp tarzında karın ağrısı, özellikle sağ alt karın bölgesinde ele kitle gelmesi,

İshal, zayıflama, ateş-Anal ağrı, fissür, fistül, akıntı-Rektal abseler,-Deri belirtileri, eklem ağrılar

Genelde genç erişkin ve orta yaş grubunda görülür. Kesin sebebi bilinmemektedir. Hastalık bulaşıcı değildir. Belirtiler zaman zaman geriler. Teşhisde ülseratif Kolit ile karıştırılmamalıdır. Hastalığın tanısında Kolonoskopik ve Radyolojik tetkikler başta gelir.

TEDAVİ NASIL YAPILIR ?

Crohn hastalığının tedavisi ilaçla yapılır. Mümkün olduğunca ameliyattan uzak durulmalıdır. Çünkü sık tekrarlar. Barsak rezeksiyonları kısa barsak sendromuna yol açabilir.

Ameliyat gereken durumlar:

Barsağın kalınlaşma nedeni ile tıkanıp gaz- gaita geçişinin durması,

Medikal tedaviye direnç olursa aşağıdaki durumlarda;

Devamlı veya sık sık tekrarlayan kanamalar olması

Barsaklar arasında fistüller, abseler olması

Anal bölgede abseler, fistüller olması.