ENDOMETRİYUM KANSERİ
Endometriyum kanseri kadın genital sisteminin en sık görülen kanseridir. Dünyada meme, akciğer ve kolon kanserinden sonra dördüncü sırada bulunmaktadır. Olguların çoğu menapoz sonrası dönemde saptanırken, %10-15’i menapoz öncesi dönemde tanı almaktadır. Ortalama görülme yaşı 61’dir ve yaşam boyu endometriyum kanseri riski %2.6 ‘dır. Tanı aldığında olguların yaklaşık %85’ i rahim ile sınırlıdır (evre 1 ve 2) ve 5 yıllık sağkalım %84’dür. Kanserin ortaya çıkmasında en önemli faktör progesteron ile karşılanmamış yüksek östrojen düzeyleridir.
Endometriyum kanserinde ailesel yatkınlık tüm olguların yaklaşık %5-10’u kadardır. Hastalık seyri ve patalojik bulgularına göre Tip 1 ve Tip 2 olarak ayrılmaktadır. Tip 1 kanserler, tüm olguların yaklaşık %80’nini oluşturmaktadır, en sık görülen histolojik tip endometrioid tip olup sıklıkla grade 1 ve 2 dir. Bu tip kanserin oluşumunda yüksek östrojen düzeyleri suçlanmaktadır. Bu tip kanserler iyi seyirli olup sıklıkla anormal kanama ile kendini gösterirler. Tip 2 kanserler, olguların yaklaşık %10-20’sini oluştururlar. Daha yaşlılarda görülürken, östrojen ile ilişkisi olmayıp atrofi zemininde gelişmektedir. Seröz ve berrak tip kanserler bu grupta olup bu kanserlerin seyri tip 1 e göre daha kötü seyretmektedir.
Şişmanlık, geç menapoz, diyabet, tamoksifen kullanımı, karşılanmamış östrojen, doğum yapmamış olmak, atipik endometriyal hiperplazi ve Lynch II sendromu (yaşam boyu endometriyum kanseri oluşma riski %30-60) önemli riks faktörleridir. Doğum kontrol ilaçları, progesteron içeren ilaçlar, doğurganlık, emzirme endometriyum kanser riskini azaltan faktörlerdir.
Tarama: Endometriyum kanserinde ölüm oranını azaltacak standart bir tarama testi yoktur. Bu kanser için risk taşıyan kadınların taranmasında yarar vardır, HNPCC (Lynch II) hastalarında 25-35 yaş sonrası düzenli olarak jinekolojik ultrasonografi ve endometriyal biyopsi yapılmalıdır, bu hastalarda doğurganlık tamamlandıktan sonra rahim alınma ameliyatı önerilmelidir.
Bulgular: Bu hastalık daha sık olarak menopozda olan hastalarda görüldüğünden, hastalar tarafımıza lekelenme şeklinde vajinal kanama veya kanlı akıntı ile gelirler. İleri evre hastalarda ise kasık ağrısı veya kasıkta kitle hissi ile başvururlar. Menopozda gerçekleşen vajinal kanamaların yaklaşık %10-15’inde neden endometriyum kanseridir. Bundan dolayı menopozda olan kanamalarda hasta mutlaka hekime gelmeli ve detaylı jinekolojik muayenesini yaptırmalıdır. Menopoz öncesi dönemde ise hastalık kendini adet düzensizlikleri (yoğun ve/veya uzun süren vajinal kanama) ile göstermektedir.
Tanı: Menopoz veya menopoz öncesi yukarıda saydığımız şikayetler ile başvuran hastalarda detaylı bir jinekolojik muayene şarttır. Tanıda altın standart test dilatasyon küretaj olarak tanımladığımız endometriyal biyopsi yöntemidir.
Tedavi: Endometriyum kanserinin standart tedavisi cerrahidir. Cerrahide rahim ve yumurtalıkların alınması standart tedavidir, bunlara ek olarak ameliyat öncesi ve esnasındaki değerlendirmeler neticesi sonucunda tespit edilen risk faktörlerinin varlığına göre pelvik ve /veya paraaortik lenfadenektomi yapılabilmektedir. Ek tedavi olarak, cerrahi sonrası patoloji raporu sonucuna göre, radyoterapi ve /veya kemoterapi uygulanabilmekte veya ek tedavi verilmeden takip edilmektedir.