Doğum sürecindeki ağrı her kadında ve her kadının gebeliğinde farklıdır. Bebeğin büyüklüğü ve rahim içinde duruşu gibi pek çok faktöre göre değişiklik gösterir. Doğumun erken safhalarında ağrı hafifken, doğum anı yaklaştıkça ağrı da şiddetlenir. Ağrılar kasılmalarla birlikte gelebileceği gibi sonralarda bebek aşağı baskı yaptıkça vajinadan da gelebilir.
Ağrı yönetimi için bir plan yapmalı mıyım?
Evet. Gebeliğin son dönemlerinde doktorunuzla doğum sürecindeki ağrıyla nasıl baş edebileceğinizi konuşun. Ağrıyla baş edebileceğiniz pek çok yöntem vardır ve herkeste faklı yöntem başarılı olur. Doğuma giderken plan yapmak her ne kadar faydalı olsa da planda değişiklikler olabileceğini aklınızda tutun. İşte bu nedenle doğumunuz beklediğinizden daha az ağrılı yada daha ağrılı olabilir.
Ağrı yönetiminde yapılabilecekler nelerdir?
Genel olarak ağrı yönetiminde:
Kendi başınıza yapabilecekleriniz
İlaçlardan faydalanılır.
Ağrı yönetiminde kendi başıma yapabileceklerim nelerdir?
Ağrınızı hafifletmek için:
Vücut pozisyonunuzu değiştirin
Nefes ve gevşeme egzersizleri yapın
Duş alın
Bel bölgenize masaj yaptırın
Bel bölgenize sıcak ya da soğuk uygulama yaptırın
Müzik dinleyin
Yürüyüş yapın
‘Doula’ denilen doğum destekçisinden yardım alın: Doula doğum süreci boyunca size refakat eden ve destekleyen kişidir.
Doğumda yardımı olan pek çok farklı yöntem kadınlar tarafından kullanılmaktadır. Bu yöntemler arasında yukarıda sayılanların dışında sizin rahatlamanızı sağlayacak ve doğuma karşı olumlu duygular geliştirmenizi sağlayacak pek çok yöntem daha vardır. Doktorunuz farklı yöntemler hakkında sizinle konuşacaktır. Bu aşamada doğuma hazırlık sınıflarına katılmanız size büyük yarar sağlayacaktır.
Ağrı yönetiminde ilaç desteği istersem ne olur?
Doğumda ilaç istiyorsanız bu bilgiyi doktorunuzla paylaşın. Doktorlar ağrı yönetiminde farklı ilaçlar kullanabilirler. İlaçlar farklı uygulama yollarından verilebilir.
Ağrı kesici seçenekler arasında şunlar yer alır:
Epidural veya spinal anestezi: Epidural anestezide doktor ince bir iğne yardımıyla katateri belinize yerleştirir. Bu kataterden ilaç verilir. Spinal anestezide ise belinize direkt olarak ilaç uygulanır, böylece sinirler uyuşturulur. Pek çok olguda doktorlar bu ikisini kombine eder, yani hem o anda ilaç dozu gönderilir hem de doğum süresi boyunca ilaç verilebilecek bir katater takılmış olur. İlaç sayesinde bedeninizin alt kısmındaki ağrı kontrol altına alınır.
Pudental blok: Pudental blokta vajina etrafındaki sinirlere ilaç iğne yardımıyla enjekte edilir. Yapılan ilaç sinirleri uyuşturarak bebeği iterken ağrı hissetmenizi engeller. Epiduralin aksine doğum kasılmaları sırasında ağrı kontrolü sağlamaz. Bu teknik epidural anestezi uygulanamayan veya epidural anestezi istemeyen hastalarda tercih edilebilir. Epidural anesteziye rağmen vajina etrafında yoğun ağrı hisseden kadınlarda epidural anesteziye ek olarak da yapılabilir. Pudental blok doğuma yardımcı forseps, vakum gibi bir alet kullanması planlandığı durumlarda da uygulanabilir.
Opioid ilaçlar: Bu tür ağrı kesici ilaçlar damar yoluyla verilir. Bu ilaçların temel etki mekanizması uyku hali oluşturarak fazla ağrı hissetmenize engel olmaktır.
Nitröz oksit: Bazı ülkelerde doğum ağrısını azaltmak için ‘nitröz oksit’ isimli bir gazdan faydalanılır. Gaz maske ile solunarak vücuda verilir. Ülkemizde böyle bir uygulama yoktur.
Farklı ilaçların olumsuz yönleri nelerdir?
İlaçlar ve işlemler farklı faydalar sağlarken olumsuz yönleri de beraberinde getirir.
Epidural anestezinin bazı olumsuz yönleri arasında şunlar sayılabilir:
Epidural anestezi uygulandıktan sonra muhtemelen yatakta kalmanız ve etrafta dolaşmamanız gerekecektir.
Epidural tansiyonunuzu düşürebilir.
Epidural anestezi ile bebeği itme süreniz uzayabilir.
Birkaç saatten uzun süre epidural alırsanız, ateşiniz yükselebilir. Böyle bir durumda doktorunuz size ya da bebeğinize enfeksiyon oluşmaması için antibiyotik verebilir.
Doğum sonrası baş ağrınız olabilir.
Opioidlerin bazı olumsuz yönleri arasında şunlar sayılabilir:
Opioidler uyku hali yapmanın yanında bulantı kusma da yapabilir.
Opioidler de bebeği etkiler. Doğuma çok yakın bir zamanda alırsanız, bebeğinizde uyku hali yapabilir. Bazen böyle durumlarda doğum sonrası bebeğe solunum desteği yapılması gerekebilir.
Tek bir ilaç dozu yeterli olamayabileceği için tekrarlayan ilaç dozları gerekebilir. Doğuma çok az bir zamana kala uygulanması istenmediği için, doğumun en ağrılı döneminde ilaç alamayabilirsiniz.
Opioidler uyku yaptığı için bebeği itmenizi güçleştirebilir.
