Diz protez operasyonları sonrasında hastaların kas kuvveti, operasyon sonrası ağrı durumu sorgulaması, ROM değerlendirmesi, postür stabilizasyonu ile ilgili bir çok araştırma yapılmıştır. Ancak operasyon sonrası dönemde hastaların ‘foot core stabilizasyonu’ ile ilgili çalışmalar kısıtlı kalmaktadır.

Diz OA olan hastalar düşük postural stabilizasyon gösterirler. Postural stabilitesi, ICF’in vücut fonksiyon ve yapıları, aktiviteler ve katılım, kişisel ve çevresel faktörler ile zayıf ve orta derecede ilişkisi bulunamamaktadır. Operasyondan 16 ay sonra postüral stabilizasyon değerlendirilen hastalarda yükü diğer tarafa kontralateral şekilde aktardığı ve yürüyüş paternini bozduğu gözlenmiştir.
--Ayak core sistemi; pasif alt sistem, aktif alt sistem ve nöral alt sistemden oluşmaktadır. Pasif sistemi oluşturan yapılar; plantar fasya, ligamentler, arkı oluşturan kemiklerdir. Aktif sistem; intrinsik ve ekstrinsik ayak kaslarından oluşmaktadır. İntrinsik kasların ayakta lokal stabilizatör olarak görev yaptığı, ekstrinsik kasların ise global hareketten sorumlu olduğu düşünülmektedir. Ekstrinsik kaslardan olan peronealler, tibialis posterior, tibialis anterior kaslarının kuvvet analizleri yapılmış ve denge ile ilişkileri literatürde belirtilmiştir. İntrinsik kas yorgunluğu ya da disfonksiyonunun ayak postüründe değişiklikler yarattığı, naviküler düşmeyi artırdığı bildirilmiştir

Ayak bileği stratejisi; postural salınımın ayak bileği ve ayaklardan kontrol edilmesini tanımlar. Bu strateji, yeterli bir destek yüzeyine sahip, ayakta sabit duran bir kişinin, ağırlık merkezini yerçekimi hattından uzaklaştıramayacak kadar küçük ve yavaş postural salınımlar yaptığı zaman ortaya çıkar. Ayakta stabilitenin sağlanması ve sürdürülebilmesi büyük önem taşır. Kinetik zincirin en distalinde yer alan ayaklar, zincirin destek tabanı görevini görür ve duyusal bir organ gibi çalışır. Kuadripedal pozisyondan bipedal pozisyona geçerken ortaya çıkan en önemli sorun destek yüzeyinin küçülmesi nedeniyle dengeyi sağlanmanın güçleşmesidir
Primer olarak sorumlu antigravite kaslarının yanı sıra ayağın intrinsik ve ekstrinsik kaslarının postural kontrolü sağlamada etkin olduğu ifade edilmektedir. İntrinsik ayak kasları özellikle tek ayak duruşta ayağın fonksiyonel stabilizasyonunda önemli rol oynadığı belirtilmiştir. Sonuç olarak ise İntrinsik kas kuvvetinin önemi sağlıklı bireylerde denge zorlaştıkça artmaktadır

Foot Posture Index (FP1-6)

FPI-6, belirlenen kriterleri ve basit bir ölçeği kullanarak ayak duruşunu değerlendirmek için yeni bir yöntemdir. Bir ayağın pronasyon, nötr veya supinasyon derecesini ölçmek için kullanılan klinik bir araçtır. Bu, ayakta duruş pozisyonunda ayağın pozisyonunu ölçmeye yönelik kullanılan bir ölçektir ve yürüyüş değerlendirmesinde kullanılmaz.
Hasta, çift ekstremite desteği ile rahat duruş pozisyonunda durmalıdır. Hastanın rahat bir duruş pozisyonuna yerleşmeden önce yerinde yürüyen birkaç adım atmasını istemek yararlı olabilir. Değerlendirmenin yapılması için hastanın toplamda yaklaşık iki dakika hareketsiz durması gerekecektir. Değerlendirici, değerlendirme sırasında hastanın etrafında hareket edebilmeli ve bacağın ve ayağın arka tarafına kesintisiz erişime sahip olmalıdır. Bir gözlem yapılamazsa (örneğin yumuşak doku şişmesi nedeniyle), onu atlayın ve veri sayfasında öğenin puanlanmadığını belirtin.
Yaklaşık olarak nötr bir ayak duruşu ile orantılı özellikler sıfır olarak derecelendirilirken, pronasyon duruşlara pozitif bir değer verilir ve supinasyon duruş özellikleri negatif değer olarak verilir. Puanlar birleştirildiğinde, toplam değer genel ayak duruşunun bir tahminini verir
Naviküler yükseklik: Birey rahat pozisyonda ayakta dururken, naviküler tüberkülün yere olan uzaklığına ’’naviküler yükseklik’’ (NY) denilmektedir. Çalışmada; naviküler yükseklik değerlendirmesinde bireylerden gevşek pozisyonda ayakta durmaları istendi. Navikülanın tuberositasının medial çıkıntısı palpasyon ile bulunarak işaretlendi ve bu noktanın yer ile arasındaki mesafesi milimetrik cetvel yardımıyla ölçüldü
Naviküler Düşme: bireyin ayakları nötral pozisyonda ve kalça ile diz eklemi 90 derece fleksiyonda otururken, ayağa ağırlık verilmeyen pozisyonda palpasyonla belirlenmiş olan naviküler tüberkülün, ayağa yük verilen statik ayakta dik duruştaki yer değiştirme miktarı olarak tanımlanmaktadır. Ölçüm için; navikülanın tuberositasının medial çıkıntısı palpasyonla belirlenerek işaretlendi. Bireyler ayaklar yerde, kalça ve diz 90° fleksiyonda olacak şekilde sandalyede otururken ayak medial kısmına milimetrik cetvel yerleştirildi ve naviküler tüberkül yüksekliği belirlendi
Dominant Ayağın Belirlenmesi: Birey ayakta dururken iki ayağının ortasına gelecek şekilde bir voleybol topu yerleştirildi. Bireyden topa ayağı ile vurması istendi. Bireyin topa vurduğu ekstremite dominant kabul edildi
Fiziksel Aktivite Düzeyi: Uluslararası fiziksel aktivite değerlendirme anketi-UFAA (International Physical Activity Questionnaire-IPAQ)-kısa form 15-65 yaş aralığında yer alan bireylerin fiziksel aktivite düzeylerini belirlemek amacıyla geliştirilmiş bir ankettir

FOOT CORE EGZERSİZLERİ

1- Tibialis Posterior Egzersizleri

2- Wooble Board Egzersizleri

3- Heel Raise Egzersizleri ( Parmak ucu kalkma)

4- Short Foot Egzersizleri

TIBIALIS POSTERIOR EGZERSIZLERI

Günlük yaşam aktiviteleri ve spor alt skorları için hastalarda ayak ve ayak bileği hareket ve kuvvet değerlendirmelerinde klinik olarak önemli farklılıklar gözlenmiştir. Herhangi bir yan etkisi gözlenmemiştir
WOBBLE BOARD EGZERSİZİ
Wooble Board kullanılan hastalarda rehabilitasyon öncesi ve sonrası değerlendirmelerde kontrol grubuna göre anlamlı olan etkileri bulunmuştur. Bu bulgular, bir yalpalama tahtası kullanan tek bir müdahalenin statik ve dinamik denge sorunlarını geliştirdiğini göstermektedir.
HEEL RAİSE EGZERSİZLERİ ( TOPUK KALDIRMA EGZERSİZLERİ)
30° ayak adduksiyonu ve abdüksiyon pozisyonları ile topuk yükselmeleri alt bacak kas aktivitesini değiştirebilir; bu bulgular, topuk kaldırma egzersizi sırasında ayak duruşunun değiştirilmesinin Tibialis posterior (TP), peroneus longus (PL), fleksör digitorum longus (FDL) fonksiyon bozukluğu olan hastalara fayda sağlayabileceğini göstermektedir.
SHORT FOOT EGZERSİZLERİ
Naviküler yükseklik, ayak postür indeksi, ağrı ve sakatlık skorları önemli ölçüde azaldığı ve kısa ayak egzersizleri grubunda 6 hafta boyunca orta ayağın maksimum plantar kuvveti önemli ölçüde arttığı gözlenmiş.
Altı haftalık kısa ayak egzersizleri, naviküler yükseklik, ayak pronasyonu, ayak ağrısı ve sakatlık ve pes planusunda medial orta ayağın plantar kuvvetinde bir artış sağladığı sonucuna varılmış.

Diz protez operasyonu sonucu kişilerin postür ve yürüyüş paternleri bozulmakta ve planlanmış tabanlıklar ile yürüyüşü istenilen düzeye getirilebilmektedir. Ayak bileği stabilizasyonu, kas kuvveti ve postür dengesi ile birlikte basış ve yürüyüşün düzenlenmesi sağlanıp operasyon sonrası bilateral diz ağrıları ve normal eklem hareketlerinde pozitif yönde ilerlemeler gözlenmektedir.