Diş implantları, diş protezi için öngörülebilir, etkili ve güvenilir bir yöntem sunarken, doğal diş yapısını da en iyi taklit eden tedavi uygulamalarındandır. Diş implantları tamamen dişsiz ve kısmi dişsiz hastalara da doğal dişler ile sahip oldukları fonksiyon ve estetiği sağlar. Diş implantları hastalara normal çiğneme işlevini geri kazandırmasının yanında; hastaların estetiğini, konuşma rahatlığını ve gülüşünü kazanmalarını sağlar. Orofasiyal ağrısı olan hastalarda ağrılı semptomları çözebilir, yüz estetiğini ve görünümünü iyileştirebilir. Dişsiz hastaların yapılan diş implantları sonrasında kendilerine daha yüksek öz saygı ve refah duygusu kazandıkları aşikardır. İmplantların diş tedavisinde kullanılmasının yanı sıra çene yüz bölgesinde defekti olan hastalarda da kulak, burun, göz ve diğer maksillofasiyal defektlerin yerini almak için klinik uygulamaları mevcuttur. Ayrıca konjenital, travmatik ve gelişimsel oral kusurlarda implant uygulamaları ile tedavi edilebilir. Özetle implant uygulamasının geniş bir klinik uygulaması mevcuttur.
Diş İmplant Uygulamalarının Biyolojisi
Osseointegrasyon implant yerleşiminin birincil amacıdır. Osseointegrasyon, canlı kemik ile implant yüzeyi arasında hiçbir yumuşak doku olmaksızın direkt temas ile oluşan yapısal ve fonksiyonel bağlantı olarak tanımlanabilir. Klinik olarak ise osseoeintegrasyon, bir implantın kemikte asemptomatik sert fiksasyonu ile oklüzal kuvvetlere dayanma kabiliyeti olarak tanımlanabilir. İmplant uygulamasının ilk çalışmaları 1952 yılında Brånemark tarafından kemik iliği iyileşmesinin mikroskopik incelenmesi ile atılmıştır. İmplant bilimi, nanoteknoloji ve biyoteknolojideki gelişmeler; kemik-implant bağlantısının daha iyi anlaşılması ve yıllar boyu yapılan implant vakalarından gelen geri bildirimler ile önemli bir yol almıştır. Geliştirilmiş görüntüleme teknikleri diş implant uygulaması için tanıya yardımcı olurken; implant geometrilerinin, yüzeylerinin çeşitliliği ve çeşitli cerrahi tekniklerin gelişmesi ile birlikte birçok hastaya diş implantı uygulanması mümkündür.
Diş İmplant Tedavisi İçin Gerekli Koşullar
Dental implant ile temas eden kemiğin hacmi ve kalitesi implantın operasyon sonunda primer stabilitesini belirler ve bu primer stabilite osteointegrasyon için büyük önem taşır. İmplant yüzeyinde kemiğin oluşması için bu stabilitenin sürdürülmesi gerekir. İmplantın immobilitesi başarılı osseoeintegrasyon için zorunludur. İmplantlar, mevcut kemik stabilitesine ve kalitesine bağlı olarak aşamalı bir cerrahi plan kullanılarak yerleştirilebilir. Tek aşamalı bir implant operasyonu yeterli primer stabilite gerektirir ve hemen yüklenebilir. 2 aşamalı bir implant operasyonunda ise, implant kemik içerisine yerleştirilir ve başlangıçtaki stabilite yeterli olmadığında implantın yüzeyinde kemik oluşması için beklenmesi gerekir. 3 ila 4 ayda cerrahi iyileşme tamamlandıktan sonra diş protez aşamasına geçilir. Dental implantın etrafında bulunan yumuşak doku kalınlığı implantın uzun dönem başarısında ve estetik olarak büyük önem taşır. Yumuşak doku bağ dokusu ve epitel dokusundan oluşur.
Diş İmplant Tedavisinin Biyomekaniği
Uygun kemiğe yerleştirilmiş diş implantlarının uzun vadeli başarısı restoratif biyomekanik faktörlere bağlıdır. Kemik ile yeterli osseointegrasyonu tamamlamış implantın yük taşıma kapasitesi, işlev sırasında beklenen yükten daha büyük olmalıdır. İmplant üzerine gelen yük taşıma kapasitesini aştığında biyolojik ve mekanik problemler meydana gelebilir. Mekanik problemler implant yapısında veya diş protez üst yapısnda meydana gelen kırıklar olarak kendini gösterir. Biyolojik problemler ise implant-diş bağlantı yüzeyinde kemik kaybı ile kendini gösterir. İmplant çevresindeki kemik kaybı, biyolojik yetersizliğin erken bir göstergesi olabilir. Kemik kaybı tüm implantın etrafında ilerleyerek tam biyolojik başarısızlığa ve implant kaybına neden olabilir. İmplantların sayısı ve büyüklüğü, kemik implant arayüzünün hacmi ve kalitesi gibi birçok faktör, dental implantların taşıma kapasitesini belirler.
Diş İmplant Tedavisi İçin Hastanın Medikal Hikayesi ve Risk Değerlendirmesi
İmplant uygulaması yapılacak olan her hastanın kapsamlı bir tıbbi öyküsü alınmalı ve ayrıntılı olarak belgelendirilmelidir. Cerrah, elde edilen verileri incelemeli ve ilgili bulguları implant adayı ile bir görüşme yaparak değerlendirmelidir. Dental implant adayının genel sağlık durumunu tam olarak anlamak, hastanın prosedürü tolere etme ve olumlu bir prognozla iyileşme yeteneğini değerlendirmek için kritik öneme sahiptir.
Diş İmplant Yapılması Uygun Olmayan Hasta Grubu
- Akut hastalık durumu
- İmplant sahasında geniş bir anomali veya defekt varlığı
- Kontrol altında olmayan metabolik hastalık varlığı
- Kemik veya yumuşak dokuda mevcut enfeksiyon ve patoloji durumu
Diş İmplant Yapılması Göreceli Olarak Uygun Olmayan veya İmplant Uygulaması Öncesi Detaylı Değerlendirilmesi Gereken Hasta Grubu
- Diyabet (Şeker hastalığı)
- Osteoporoz (Kemik erimesi)
- Parafonksiyonel alışkanlıkları olanlar
- HIV
- Bifosfonat türevi ilaç kullanan hastalar
- Kemoterapi
- Baş ve boyun bölgesinden radyoterapi almış hastalar
- Davranışsal, nörolojik veya psikiyatrik bozukluğu olanlar
Diş İmplant Tedavisi İçin Genel Ağız ve Diş Durumunun Değerlendirilmesi
İmplant uygulaması yapılacak olan hastanın kapsamlı bir ağız muayenesi yapılmalıdır. Hastaların dental geçmişi hakkındaki bilgiler, implant tedavisi için hasta motivasyonu ve adaylığı hakkında fikir verebilir. Diş implant yerleşimi ile ilgili sert ve yumuşak dokuyu değerlendiren bir oral muayene zorunludur. Bir klinisyen, mevcut diş ve protezleri, periodontal sağlığı, ağız hijyenini, vestibüler derinlikleri, çene ilişkilerini, interark boşluklarını ve maksimum insizal açıklığını incelemelidir. Ek olarak, klinisyen oklüzyon yüzeylerinde aşınma yüzeylerini gözlemleyerek diş sıkma ve gıcırdatma da dahil olmak üzere parafonksiyonel alışkanlıkları incelemelidir. Dişsiz sırtların yüksekliği ve genişliği implant uygulaması için değerlendirilmelidir. Yumuşak doku titizlikle incelenmeli; klinik biyotip ve keratinizasyon bölgeleri, fazlalık alanları, yumuşak doku mobilitesi ve muhtemel patoloji varlığı değerlendirilmek zorundadır.
Diş İmplant Tedavisi İçin Radyografik İnceleme
İmplant tedavisi için radyografik inceleme standart periapikal, okluzal ve panoramik filmler gibi 2 boyutlu görüntüleme cihazları ile yapılabildiği gibi; bilgisayarlı tomografi gibi 3 boyutlu tomografi cihazları ile daha kapsamlı tedavi planlaması da yapılabilir. İmplant tedavisinde radyografik görüntüleme 3 aşamada kullanılır:
Birinci aşama:
Cerrahi öncesi görüntüleme ile mevcut kemiğin kalitesi, implant bölgelerinde herhangi bir patoloji varlığı veya yokluğu değerlendirilir.
İkinci aşama:
Cerrahi işlem aşamasında görüntüleme alınarak implantın pozisyonu ve konumu değerlendirilir.
Üçüncü aşama:
Osseointegrasyon aşaması sonunda veya protez uygulamasından sonra alınan radyografiler ile implantın fonksiyonu ve diş-implant bağlantısı değerlendirilir.
Diş İmplant Uygulaması İçin Yeterli Bölgesel Kriterler Olmadığında Uygulanan Tedaviler
İmplant uygulamasının yapılabilmesi için yeterli yumuşak doku ve sert doku olmadığı durumlarda bölge değerlendirilerek uygun alan yaratılabilmesi için tedavi planları oluşturulur ve bu tedavi planları hasta ile beraber değerlendirilerek en uygun tedaviye karar verilir.
İmplant uygulaması için yeterli alan olmadığı durumlarda uygulanan başlıca tedaviler:
- Alveoloplasti
- Yumuşak doku greft uygulaması
- İmplant üstü protez yapımında değişiklik
- İmplant dışında farklı diş protez alternatiflerini değerlendirmek
- Ortodontik tedavi
- Otojen greft uygulaması
- Distraksiyon osteogenezis
