ÇOĞUL GEBELİKLER
Rahim içerisinde birden fazla bebeğin bulunduğu gebeliklere "çoğul gebelik" denir. İki bebek varsa ikiz, üç bebek varsa üçüz vb. şeklinde isimlendirilir. Normalde gebeliklerin 80’de 1’i ikiz gebelik şeklinde görülürken, son yıllarda tüp bebek ( yardımlı üreme ) yöntemlerinin daha sık kullanılmasıyla çoğul gebelik oranlarında artış yaşanmaktadır. Beraberinde birçok risk taşıdığı için, çoğul gebelikler riskli gebelikler sınıfına girmektedir.
En sık görülen çoğul gebelik şekli ikiz gebeliktir. İki ayrı yumurta hücresinin iki ayrı erkek hücresi (sperm) tarafından döllenmesi ile "çift yumurta ikizleri" (dizigotik ikiz) oluşur. Çift yumurta ikizleri, ikiz gebelikler içerisinde daha az riskli grubu oluşturmaktadır. Farklı veya aynı cinsiyette olabilirler. Kardeşler birbirinin aynı değildir. İki kardeşin birbirine benzerlikleri oranında benzerler. Tek yumurta ikizleri ise tek bir kadın ve erkek hücresinden oluşur. Bu nedenle kardeşler hem cinsiyet, hem de fiziksel olarak birbirlerinin aynısıdır. İkiz gebeliğin daha riskli grubunu oluşturur.
Döllenmiş hücrenin bölünme zamanına göre 4 farklı tipe ayrılabilir.
1-İki ayrı su kesesi ve iki ayrı bebek eşi (plasenta) nin olduğu tek yumurta ikizi (diamniotik, dikorionik tek yumurta ikizi). Gebelik yapıları açısından çift yumurta ikizlerine benzer. Tek yumurta ikizlerinin en az riskli grubunu oluşturur.
2-İki ayrı su kesesi ve bir bebek eşi (plasenta) olan tek yumurta ikizi (diamniotik, monokorionik): Tek plasenta olmasından dolayı risk artmıştır.
3-Bir su kesesi ve bir bebek eşi olan tek yumurta ikizi (monoamniotik, monokorionik): Tek su kesesinin olması riski biraz daha arttırır. Özellikle kordon dolanma riski artmıştır.
4-Yapışık ikizler: Yapışıklık düzeyi ve organlarının ortak olmasına bağlı olarak yaşama şansları değişir.
Hangi faktörler ikiz gebeliği etkilemektedir?
Tek yumurta ikizlerinin görülme sıklığı 250 doğumda 1 kadardır. Görülme sıklığını etkileyen faktör yoktur. Çift yumurta ikizlerinde ırk, ailesel yatkınlık, anne yaşı ve doğum sayısı, annenin beslenme durumu ve kısırlık tedavisi görülme sıklığını arttıran faktörler olarak sayılabilir.
Teşhis nasıl konulmaktadır?
Günümüzde kullanılan modern ultrasonografi cihazları ile çoğul gebeliklerin teşhisi kolaylaşmıştır. Özellikle gebeliğin ilk üç ayı içerisinde yapılan ultrasonografik muayenelerle ikiz gebeliğin tipi de belirlenebilir.
Bu gebeliklerdeki riskler nelerdir?
1-Düşük riski artmıştır.
2-Doğumsal anomali oranı yaklaşık iki kat artmıştır.
3-Bebeklerin doğum ağırlıkları, tekiz gebeliklere göre daha düşüktür.
4-En önemli risklerden birisi erken doğumdur. İkiz gebeliklerin ortalama doğum haftası 36-37. haftadır. Yani tekiz gebeliklere göre 3-4 hafta daha erkendir.
5-Tek su keseli ikizlerin anne karnında ölüm oranı artmıştır.
6-İkizden ikize kan geçişi sendromu: Tek bebek eşi (plasenta) olan gebeliklerin % 15 kadarında görülür. Özellikle küçük kalan bebeğin anne karnında kaybedilme riski artmıştır.
7-Çoğul gebeliklerde, gebelik bulantı-kusması ve tansiyon yüksekliği ile seyreden hastalıklar daha sık görülür.
8-Bu gebeliklerin sezaryenle doğum oranları artmıştır.
Çoğul gebeliklerin takibi nasıl yapılır?
Bu gebelerin besin ihtiyaçları arttığı için aldıkları kalori ve demir artırılır. Erken doğum tehlikesi açısından yakın takip edilmelidirler. Gebeliğin 22 haftasında rahim ağzı ultrasonografi ile ölçülmeli ve 25 mm den az bulunan hastaların takibinde dikkatli olunmalıdır.
Doğum şekli nasıl belirlenir?
İkiz gebelikte, ilk gelen bebeğin başı önde ise normal doğum yaptırılabilir. İkinci bebeğin makatı önde geliyor veya yan duruyorsa, doğumu gerçekleştirecek hekimin deneyimi çok önemlidir. Eğer ilk bebek makatı önde veya yan poziyonda ise normal doğum denemeden, sezaryenle doğum yaptırılır. Üçüz ve dördüz gebelikler normal doğum denemeden, sezaryenle doğurtulur.
