Çocuklarımız ödül bataklığında boğuluyor!
Çocuğuna hiç çizgi film izledi diye ödül verdin mi?
Ya da sinemaya gitmesi için ödül vaaddettin mi?
Parkta oyun oynaması için vaadde bulundun mu?
Bulunmadın çünkü bu saydıklarım zaten sevilen eylemler.
Neden ders çaloışması için ödül vaadinde bulunuyorsun? Ders çalışmak güzel değil mi?Ödül vaadinde bulunduğun an çocuk onun güzel bir şey olmadığı bilincine hemen varıyor. yani bunun siz aşılamış oluyorsunuz. Ve bizler bunu farketmeden hep yapıyoruz. Çocuk bir eylemi yapması için ödülle ikna edilmişse o işten hemen soğuyor. Çünkü dopamin , heyecan veren bir beklenti olduğu zaman salgılanıyor, bilindik ve sıradan durumlarda salgılanmıyor. Beyin eberjisini çok ekonomik kullanıyor.
Çocuğunuza ödül vaadederek bir iş yaptırdığınız zaman o an heyecanlanır, ödül için o işi yapar. Ama ödüle kısa süre sonra alışır. Artık heyecanlanmaz. İş yaptırmak için bu sefer çocuğunuza daha büyük bir ödül vermeniz gerekir. Bu şekilde devam ederse çocuk kendi sorumluluğunda olan işlerden de ödül bekler ve sorumluluk bilincini kaybeder! Sorumsuzluk bilinci gelişir!
Ödüle alışan çocuk ödül kaldırıldığında da o işe başlamaya bir daha istekli olmaz.
PEKİ NE YAPMAK GEREKİYOR?
-Çocukla gerçek ilişki kurmak çok önemlidir.
-Çocuğun bakış açısını anlamak gerekir.
-Çocuğun ihtiyacı olanı anlamak gerekir.
-İhtiyacın temelindeki duyguyu keşfetmek gerekir.
-Çocuğun ihtiyacını karşılamak için çocukla iş birliği yapmak gerekir.
Geribildirim ve özdeğerlendirmeye soruları bu noktada işinize yarayacaktır. Fakat sürekli geribildirim çocuğunuzu dıştankontrollü yapacağı için dozuna dikkat etmek gerekir.
*Sence nasıl olmuş?
*güzel yapan ne?
*Neden?
*Başka?
*Güzel olması için sence ne yapılmalı?
*Peki tüm bunlar olursa güzel olur mu?
Gibi öz değerlendirme soruları kullanabilirsiniz ve kendiniz çeşitlendirebilirsiniz.
Biz burada ailenin çocuk adına sorunu çözmesi yerine sorunu çözme sorumluluğunu yaşına uygun şekilde çocuğa vermiş olduk. Tabii ailenin rehberliğinde.
Tüm bunlara rağmen sorumluluğu yerine getirmezse ödül-ceza yöntemi kullanılmadan bedeli ödetilebilir.
Bedel davranışın doğal sonucudur. Cezadan çok farklıdır…
İstifadeli olması umuduyla….
Kaynak : dr. Özgür Bolat / Beni Ödülle Cezalandırma
PSİKOLOJİK DANIŞMAN, PEDAGOG DUYGU ARSLAN TOPAL
