Normal Dil ve Konuşma Gelişimi Nasıl Olmalıdır?
Normal bir çocuğun gelişim aşamasında 0-12 ay arası Agulama Dönemidir dönemin sonlarına doğru bebek, ünlü ve ünsüz sesleri bir araya getirerek birtakım sesler çıkartır. (örn: ba-ba, ma-ma), 12-18 ay arası Tek Sözcük Dönemidir. Dil gelişiminin en kritik dönemi kabul edilmektedir, anlamlı ilk sözcükler bu evrede söylenir, çocuk tek bir kelimeyle çok şey anlatmaya çalışır. "Atta", "top", "su", "vınvın". 18-24 ay arası Telgrafik Konuşma Dönemidir.
Bu evreyle birlikte sözcükler birleştirilmeye başlanır. İki (belki üç) sözcük yan yana getirilerek, en kısa yoldan anlam iletilmeye çalışılır."Dede gitti", "Anne top", "Abi park". 24-60 ay arası İlk Gramer Konuşması Evresidir, bu aşamadan sonra sözcük haznesi genişleyerek çocuk yavaş yavaş yetişkin konuşma sistemine doğru ilerler.
Gecikme Mi? Bozukluk Mu?
Çocuğun dil ve konuşması yaşının gerektiği dil ve konuşma becerilerinden sapma gösteriyorsa bir gecikme veya bozukluktan söz etmek mümkündür. Genellikle kriterimiz 24 ayda en az 50 sözcük dağarcığıdır. Çocuk 24 ayda 50 sözcükten az sözcük dağarcığına sahipse bir gecikmeden söz edilebilir. Herhangi bir gecikme söz konusuysa, çocuk gelişim aşamalarını yaşıtları gerisinden takip eder ; ancak bozukluk durumunda gelişim aşamalarını geriden takip edebileceği gibi belirli aşamalarda da takılıp kalabilir.
Nedenleri Nelerdir?
Bazen hiçbir neden olmaksızın görülebildiği gibi ;İşitme engeli, otizm, zihin engeli, Down Sendromu, Fragil X Sendromu gibi sendromlar,genetik faktörler, uyaran eksikliği (ailenin bakıcının çocukla yeterince ilgilenmemesi..vs) nedenlerden dolayı dil ve konuşma gecikmesi veya bozukluğu görülebilmektedir.
Ne Yapmak Gerekir?
Erken tanı ve erken müdahale çocuğun belirli yaşlarda belirli becerileri edineceği kritik yaşları geçirmemek adına çok önemlidir. Öncelikle çocuğunuzu iyi gözlemlemeniz ve yaşıtlarının sadece dil alanında değil; diğer gelişim alanlarında da neler yapabildiğini bilmeniz gerekmektedir. Herhangi bir şüphe durumunda bir çocuk nörolojisi uzmanı veya çocuk psikiyatrisine; ardından uzman bir dil ve konuşma terapistine başvurmalısınız
Dil ve Konuşma Terapisti Nasıl Yardımcı Olur?
Uzman bir dil ve konuşma terapisti öncelikle gerekli detaylı değerlendirmeleri yapar ve dil gelişim testi uygular. Yaşıtlarından hangi dil ve konuşma gelişim aşamalarında sapma olduğunu belirler ve eksik alanlara yönelik terapi planı hazırlayıp, plana göre aileyle işbirliği yaparak müdahalede bulunur. Terapide aile-terapist işbirliği çok önemlidir.
