İnfertilite tedavisinde kadın ve erkek birlikte değerlendirilmelidir. Çift ile detaylı bir sohbet hekime pek çok bilgi verecektir, bu sohbeti hekiminizden mutlaka talep ediniz. Elbette kadın ve erkekte tam bir genel fizik ve genital muayene yapılacaktır. Üreme işlevinin hemen tamamına yakını kadın vücudunda geliştiği için kadına uygulanan temel tanı yöntemleri daha fazladır ve bunlar adetin belirli dönemlerinde bir sıra içinde yapılır.

Öncelikle erkek muayenesi ve sperm incelemesi yapılır ki bu tedaviyi yönlendirebilecek önemli bilgileri veren basit bir testtir. 3 günlük cinsel perhizden sonra yapılan sperm incelemesinde normal değerler ; • pH ...............7.2 • hacim ........... 2-5 ml • sperm sayısı ..............20-25 milyon /ml • hareketli sperm sayısı.... % 50 (total sayının) • ileri doğru hareketli sperm ..... % 30 • şekil ............ % 4 olmalıdır • progresyon 4 üzerinden 2 (% 50) Erkekte inmemiş testis, geçirilmiş hastalıklara göre daha detaylı incelemeler gerekebilir.

Bu testler arasında, genetik inceleme, testislerin doppler ultrason ile muayenesi ve hormon analizleri sayılabilir. Bu arada hatırlatmak isterim ki, Haziran 2007 sayısındaki “Kadınlara oğulları ve kocaları için tavsiyeler ….” başlıklı yazımda önerdiğim yaşam biçimi özellikleri erkeklerin sperm sayılarını koruma ve bebek sahibi olabilmeleri için çok önemlidir.

• Ultrason eşliğinde muayene ; Çoğu kere dikkatli bir muayene pek çok sorunu ortaya çıkarır.

• TORCH testleri; Toksoplazma, kızamıkçık, sitomegalovirüs, hepatit (mikrobik sarılık) hastalıklarına karşı vücudun bağışıklığını değerlendirdiğimiz kan testleridir, bu test gebelik planlayan her anne adayında mutlak yapılmalı, sonucuna göre tedavi öncesi aşı vs. ile bağışıklık sağlanmalıdır. Bu hastalıklar gebelik sırasında geçirilirse bebeğin sakat olması, rahim içinde ölmesi veya düşük olma ihtimali çok yüksektir.

• Serum FSH, LH, E2, PRL düzeyleri kanamanın 3. bakılmalı ( FSH 9 IU altında olmalı, bu over rezervinin yeterli olduğunu gösterir)

• Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesi; TSH, sT3, sT4, gerekli hallerde Anti-TPO gibi detaylı testler ile tedavi başarısının artırılması mümkündür.

• Trombofili testleri; Özellikle uzun süreli gebe kalamama veya gebe kalımasına rağmen sık düşükler yaşanıyorsa bu testlerin sonucunda yapılabilecek tedavilerle sağlıklı bebek sahibi olmak mümkün olabilmektedir.

• Genetik İnceleme ; Uzun süreli infertilite veya sık düşükler yaşanıyorsa ana-babanın genetik yapısı mutlak incelenmelidir. Basit ve ucuz bir kan testi ile bu mümkündür.

• Histerosalpingografi (HSG) adet kanamasının bitiminden itibaren 1 hafta içinde yapılmalı, çünkü siklusun ikinci döneminde gebelik olasılığı olabileceğinden radyolojik inceleme yapılmaz. Rahim boşluğunun normal ve rahim kanallarının açık olup olmadığı hakkında bilgi verir.

• Histeroskopi ; Rahim içinin lokal yada hafif bir anestezi ile özel bir cihaz vasıtasıyla gözle değerlendirilmesidir. Rahim içinde polip (et beni), miyom, sptum (perde) gibi gebeliğe engel olan durumlar da aynı seansta düzeltilebilir, çoğu kere bu işlem yapılmadığı için tedaviler başarılı olamaz. Ayaktan yapılan bir işlemdir, yani hastanede yatış işten geri kalma gibi sorunlara neden olmaz

• Laparoskopi; Hekiminizin gerekli gördüğü hallerde (geçirilmiş operasyon, endometriozis, dış gebelik vb. yapışıklık ve tüplerin tıkanmasına yol açan durumlar) hem tanı hem de aynı seansta tedavi yani sorunun giderilmesi için genel anestezi altında yapılan bir ameliyattır. Çoğu kere 1 günlük bir yatış gerektirir. Siklusun 15-25. günleri arasında ;

• Serum Progesteron düzeyi, siklusun 21. günü bakılır, 5 ng/dl üzerinde ovulasyonu, 15 ng/dl üzerinde luteal faz yetmezliği olmadığını gösterir.

• Endometrial biopsi, siklusun 21. günü yapılması tercih edilir. Endometriumun yapısını belirler.