Menenjit, ensefalit mikropların beyinde oluşturduğu hastalıklardır.
Mikropların beyin dokusuna ulaşması, mikrobun kana karışmasından sonra beyne yerleşmesi ile yada komşu organlar, üst solunum yollarında (burun ağız, gırtlak, soluk borusu) mevcut mikrobun sinüsler ve koku sinirini izleyerek beyne ulaşması ile ortaya çıkar. Bunun yanında ayrıca irinli, akıntılı kulak iltahabı, sinüzit,saç dibinde ortaya çıkan enfeksiyonlarda kolayca kirli kan damarlarını izleyerek beyne ulaşıp beyin iltahabına yol açarlar.
Menenjit:
Beyin zarlarının bakteriel bir enfeksiyonla iltahaplanması sonrası ortaya çıkar. Pek çok bakteri türü tarafından oluşan menenjit çocuklarda ve yenidoğan bebeklerde daha sık olup bazı mikroplara bağlı olan türleri solunum yolları ile kolayca yayılabilir. Etraftaki vücut savunması zayıf çocuklara bulaşır. Hastalık ani yüksek ateşle başlar hızla kötüleşme olur. Bunun yanında tüberküloz (verem) menenjiti ise daha sinsi ve yavaş başlar.Yine çocukluk döneminde ve gençlerde daha sıktır.
Ateş, üşüme, titreme kusma, baş, ense ağrısı, bitkinlik, dalgınlık veya uykuya eğilimli olma, havale gibi belirtilerle başlar. Adeta ağır bir gripal enfeksiyon gibidir ancak bulgular gittikçe ağırlaşarak bilinç bozuklukları (aşırı durgunluk, uyku hali uyandırmada güçlük, yavaşlık) ortaya çıkar. Küçük bebeklerde belirtiler silik olabilir: örneğin ilk aylarda sadece bebeğin emmesinin bozulması bile şüphelendirmelidir.Ensede kasılma ve sertleşme dikkat çekicidir.
Bu hastalıkların teşhisinde beyin-omurilik sıvısının incelenmesi için belden su alınması (lomber ponksiyon) gerekir. Burada görülen bulgulara göre mikrobun cinsi saptanır ve özel tedavi verilebilir. Hastalığın erken döneminde yapılan Bilgisayarlı tomografi ve MR tetkikleri normaldir. İlerleyen safhalarda ise iltahaba özel beyin zarı ve beyinde boya tutulmaları mevcuttur.
Ensefalitler Bakterilerden daha küçük mikroplar olan virüsler tarafından oluşurlar. Virüsler beyin ve omuriliği tuttuğunda viral (aseptik )menenjit ve ensefalit denen klinik durumlar ortaya çıkar.
Viral menenjit=aseptik menenjit; bakteriel menenjite benzer, genellikle baş ağrısı, ışıktan rahatsız olma, ensede sertleşme görülür.
Ensefalitte: Beyin zarlarından başka beyin dokusuda virüsler tarafından işgal edilmiştir. Burada Sara nöbetleri, bilinç bozuklukları, felçler görülür. Klinik daha şiddetli seyreder
bakteriel menenjitler genellikle erken dönemde teşhis edilerek uygun antibiyotik tedavisi uygulanırsa. Sekel bırakmadan iyileşme sağlanabilir. tedavide gecikmede kalıcı olarak sara, değişik organ felçleri, zihinsel kusurlar hatta ölüm oluşabilir.
Virüslerin oluşturduğu menenjit ve ensefalitlerin tedavisi uçuk virüsü haricinde pek başarılı değildir. Bu nedenle bakterilere bağlı menenjitlerden daha kötü seyreder.
SUBAKUT SKLEROZAN PANENSEFALİT ( SSPE)
Çocukluk ve gençlik çağında görülen yavaş seyirli ilerleyici bir beyin iltihabıdır. Kızamık veya kızamık benzeri bir virüs tarafından oluşur. Beceriksizlik, başın arkaya düşmesi vesakarlıklarla başlayan daha sonra dengesizlik, kasılmalar ve düşme atakları, bunama tablosu ile ilerleyen bir hastalıktır. Hastaların büyük bölümü 12 yaşından küçük çocuklardır. Erkekler kızlardan daha sık hastalığa yakalanır. Hastalık aylar yada birkaç yıl içersinde ilerleyerek ölüme sebep olur. Henüz etkin bir tedavisi mevcut değildir.
