BESİN ALERJİSİ VE BESLENME
Besin alerjisi, herhangi bir besin tüketildiğinde,besinin kokusu duyulduğunda bağışıklık sisteminin bu duruma normal olmayan bir yanıtıdır. Bir besinin vücuda alınıp sindirilmesine kadar olan kısımda istenmeyen reaksiyonların oluşmasına da Besin Reaksiyonu denir. Bu reaksiyonlar immünolojik olanlar( besin alerjileri) ve immünolojik olmayanlar ( besin intoleransı) şeklinde iki kısma ayrılır.
Reaksiyon şu şekilde meydana gelir; alerjiye neden olan madde( allerjen madde) vücuda girince immunoglobulin E antikoru dolaşıma geçer ve mast hücreleri ile birleşir. Bununla beraber kimyasal maddeler oluşur ve hücre dışına salgılanır. Bunlar ; histamin,seratonin,bradikinin ve asetilkolindir.
Bu reaksiyonlar sonucu;
1-Solunum ve barsak yollarında düz kaslarda kasılma olur (nefes almada-vermede zorluk,aşırı ağrı)
2-Derideki sinir uçlarında aşırı uyarılma ( kaşıntı )
3-Kılcal damarlarda daralma ( ciltte kızarıklık )
4-Damar geçirgenliğinin artması ( şişme ) gibi istenmeyen olumsuzluklar meydana gelir.
Besin alerjisi ve reaksiyonlar, ülkemizde %2 civarında görülmektedir. Yetişkinlerin %1'inde,çocukların ise %1-10'unda görülür. Besin alerjisine neden olan başlıca besinler şunlardır; ,inek sütü,yumurta,buğday ve buğday ürünleri,balık ve bazı kabuklu deniz ürünleri, yer fıstığı,ceviz,badem,yağlı tohumlar,çilek,kenevir,elma,havuç ve bazı baharatlar.
Allerjen maddeler 2 grupta incelenir: 1.grup alerjenler ve 2.grup alerjenler.
İçinde alerjiye neden olan maddeler 1.grup bazı alerjenler ve şöyledir;
? İnek sütü→kazeinler,beta-laktoglobulin,alfa-laktoglobulin
? Fındık → visilin,profilin,glisin
? Yumurta → ovalbumin,ovotransferrin ve ovomukoid
? Karides → tropomiyosin
? Soya fasülyesi → glisin,profilin,tripsin inhibitörü
? Elma,şeftali,kayısı,mısır → lipit taşıyıcı proteinler
2.Grup alerjenler ;
Alfa-amilaz,glukanaz,kitinaz ve profilin gibi enzim sistemlerinin uyarıldığı reaksiyonlardır. Bu gruptaki alerjenler, çapraz reaksiyon veya oral alerji sendromu ile ilişkili alerjenlerdir. Bunlar ; elma,avakado,kivi,kereviz,patates,armut,incir,muz gibi besinlerdir.
Besin alerjisi şu şekilde belirtiler oluşturur: 1-sinir sistemi(baş ağrısı,migrem,uyku düzeninde bozukluklar,gerginlik,keyifsizlik,huzursuzluk. 2.deri semptomları( ödem,deride kaşıntı,kızarıklık,atopik dermatit. 3- solunum yolu semptomları (hırıltı,öksürük,bronkospazm,rinit) 4-gastrointestinal semptomları ( bulantı,kusma,diyare,karın ağrısı,intestinal hipermobilite)
Bir besinin allerjen olarak kabul edilebilmesi için; vücuda her alındığında alerjik belirtilerinin bir yada bir kaçının olması gerekmektedir.
BESİN ALERJİSİNDE DİYET TEDAVİSİ
Besin alerjisinin teşhisinde ve tedavisinde diyet oldukça önemlidir. Besin alerjisinde , Empirik diyet,Elementel diyet,Eliminasyon diyet ve Birkaç besin diyeti gibi diyetler uygulanır. Diyet tedavisin de;
-Hastanın genel bilgileri alınır
-Öğün planlanması yapılır
-Besin miktarı belirlenir
-Alerji yapan besin belirlenir ve alerji yapan besin diyetten çıkarılır
-Çıkarılan besine denk bir besin diyete eklenir
- Beslenme tedavisinin ne derece önemli olduğu hastaya ve ailesine anlatılmalı
-Besin tedavisinde meydana gelebilecek; anemi,vitamin ve minarel eksikliği,asit-baz dengesizliği,hipoproteinemi gibi olumsuz durumların ortaya çıkmasını engellemeli.
-Gebelik gibi önemli bir süreçte besin kısıtlanmasına dikkat edilmeli
-Mutlaka beslenme uzmanına danışarak tüm bunları göz önünde bulundurarak uygun bir program uygulanmalı
'BİRİSİ İÇİN BESİN OLAN BİR ŞEY,BAŞKASI İÇİN ZEHİR OLABİLİR''