BARTHOLİN KİST VE APSESİ
Vajina girişinin her iki tarafında, az miktarda mukus salgılayarak vajinanın nemli kalmasını sağlayan iki adet bezelye tanesi büyüklüğünde bez mevcuttur; bu bezlere Bartholin bezi denir. Bartholin bezi, vestibular bez olarak da bilinir. Bu bez normal olarak görülemez ve elle de hissedilemez. Bu bezin vajinaya açılan kanalı tıkandığı zaman, içinde mukus birikir, şişer ve Bartholin kisti ortaya çıkar. Eğer bu kist içinde enfeksiyon gelişirse şişlik, kızarıklık, lokal ateş, ağrı gibi semptomlarla birlikte olan Bartholin apsesi ortaya çıkar. Bartholin apsesi antibiyotik ve analjezik ilaçlarla tedavi edilebilmesine rağmen, geçmediği takdirde çeşitli küçük cerrahi müdahaleler yapılır.
Bartholin Apsesi
Bartholin kisti enfekte olduğu zaman içinde pü birikerek apse haline dönüşür. Deri ya da idrar yolları enfeksiyonlarına neden olan bakteriler (Staphylococcus spp. ve E Coli vb.) ya da cinsel yolla bulaşan bakteriler (gonore veya klamidya etkenleri) Bartholin bezi ya da Bartholin kistini etkileyerek apse formasyonunun gelişmesine katkıda bulunabilir.
Bartholin Bezi Kanseri
Bartholin bezi kanseri 40 yaşın altında çok nadir görülmesine rağmen, herhangi bir şüpheli şişme halinde, emin olmak için dokudan biopsi alınarak patoloji labaratuvarına gönderilmelidir.
Bartholin Kisti ve Apsesi Semptomları
Bartholin kisti, tipik olarak birkaç saat veya gün içinde birden büyümeye başlar. Yürürken, otururken veya cinsel ilişki sırasında çok ağrı olur. Apse alanı kızarır, dokununca sıcaklık hissedilir ve çok hassastır.
Bartholin Kist ve Apse Tanısı
Bartholin apse – kist tanısı için herhangi bir test yapılmasına gerek yoktur. Muayene eden hekim direkt tanıyı koyar. Bartholin kisti içi mukus dolu olarak hissedilirken, apse formasyonunda kızarıklılık, lokal hararet ve ağrılı bir şişlik tesbit edilir.
Bartholin Kist ve Apse Tedavisi
Her Bartholin kistinin tedavi edilmesi şart değildir. Eğer kist küçük ve rahatsızlık vermiyorsa belirli aralıklarla kontrol altında takip edilmelidir. Ancak bu kist büyüyor ve rahatsızlık veriyorsa ortadan kaldırılmalıdır.
Fakat içinde pü biriktiği ve Bartholin apsesi olduğu kanıtlanırsa, mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Bartholin apsesi tedavisiz düzelmez ve bu apselerde çok şiddetli ağrı olur. Apseler küçük olduğunda nadiren uygun antibiyotik tedavisi ile iyileşmesine rağmen, geniş apseler için mutlaka apse drenajı yapılarak içinde toplanan pü’nün boşaltılması gerekir. Pü drene edilirken gerekirse kültür + antibıyogram için örnek alınabilir. Çoğu zaman apse drenajından sonra antibiyotik tedavisine gerek kalmayabilir.
Bartholin Kist ve Apsesi için Yapılan Küçük Cerrahi işlemler
1) Kist veya Apse Drenaji: Bu operasyon ile kist ya da apse muhtevası drene edilir, tekrarlama şansı fazladır.
2) Marsupializasyon: Lokal ya da genel anestezi altında vajina girişinden yapılan küçük bir kesiden kist-apse muhtevası drene edildikten sonra, bu kesi yeri ortalama 1cm kadar genişletilir, kist ya da apse çeperi ile vajina derisi ağızlaştırılarak (dikiş atılmak suretiyle) yeni bir kanal açılmış olur. Bu kanal Bartholin bezi salgılarının dışarı akmasını sağlar. İşlemden sonra iyileşme döneminde bu 1cm olan kesi giderek küçülür ve görülmeyecek hale gelir.
İşlemden sonra gerek görülürse antibiyotik tedavisi verilebilir ve hijyen şartlarına çok iyi uyulması tavsiye edilir.
3) Word Katetar Uygulaması: Bartholin kist ya da apse duvarına yapılan küçük bir insizyondan ucundaki balonu uygulamadan sonra şişirilen pilastik bir kateter yerleştirilir ve bu kateter 2-6 hafta kadar tutulur. Bu süre içinde kateterin geçtiği alanda yeni bir kanal oluşur.
4) Cerrahi Tedavi: Yukarıdaki tedavilere rağmen birçok kez tekrarlayan kist ya da apse olduğunda cerrahi tedavi ile Bartholin bezinin tamamı çıkartılmaktadır.
Bartholin Kist-Apse Oluşumunun Önlenmesi
Bartholin kistini ya da apsesini oluşturan nedenler çoğu zaman ortaya çıkarılamaz. Buna rağmen bu tür hastalığa yakalanmamak için cinsel yolla bulaşan hastalığı olan kimselerle ilişkiye girmeden önce dikkatli olunmalı ve ilişkide mutlaka prezervatif kullanılmalıdır.
Op. Dr. Kutlugül Yüksel
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
