Terleme normalde vücut ısındığı zaman görülen bir durumdur. Beyinde hipotalamus bölgesi termostat gibi çalışarak vücut sıcaklığı herhangi bir nedenle arttığında bunu hissedip ter bezlerine uyarı gönderir.

Ter deriden sıcaklık alarak buharlaşır böylece vücudun aşırı ısınması önlenir. Sıcak hava, aşırı nem, spor yapmak, bedenen çalışmak, aşırı giyinmek, sentetik giysiler, alkol almak, sigara içmek, sıcak içecek ve yiyecekler, acılı-baharatlı yemekler, stres, heyecan gibi durumlarda terlemek normaldir.

AŞIRI TERLEME ÇEŞİTLERİ ?

Terleme bölgesel ve genel(yaygın) terleme şeklinde olabilir.

BÖLGESEL AŞIRI TERLEME

Yüz, el, koltuk altı, ayaklarda veya bunların birkaçında aynı anda olabilir. Ter bezlerinin yapısı, sayısı, büyüklüğü ve yapılan tüm tetkikler normaldir. Başka bir hastalığa bağlı değildir. Bölgesel aşırı terlemenin nedeni terlemeyi ayarlayan sistemdeki ayar bozukluğuna bağlı aşırı duyarlı olma ve fazla çalışma sonucu ter üretiminin artmasıdır.

Toplumda 100 kişiden 2-3ünde görülür. Erkek ve kadınlarda eşit görülür. Vakaların %40-50sinde aile hikayesi (genetik, ırsi geçiş) vardır. El ve ayak terlemesi genelde çocuklukta başlar. Koltukaltı ve yüz terlemesi ise genelde ergenlik döneminde başlar. Stres ve heyecan hatta bazen aklınıza gelmesi terlemeyi tetikleyebilir.

Her mevsim olur fakat sıcak mevsimlerde artabilir. Uyandıktan bir süre sonra başlar, uyurken olmaz. 35-40 yaşından sonra bazen azalsa da genelde hayat boyu devam eder.

GENEL (YAYGIN) AŞIRI TERLEME

Vücudun tamamında yani gövdede de ortaya çıkar. Başka bir hastalığa, kullanılan ilaçlara ya da bazı fizyolojik durumlara bağlı olabilir. Genel aşırı terlemenin nedenini bulmak için mutlaka muayene olmak gerekir. Başlıca nedenler;

-obezite-aşırı kilo, menapoz, ateş basması, menstrüasyon-adet dönemi, ergenlik dönemi, sıcak çarpması, sıcak yorgunluğu, şiddetli ağrı, ilaç yoksunluğu gibi durumlar -aspirin, ağrı kesiciler, antidepresanlar, östrojen, morfin vb. ilaçlar, Hipertiroidi (zehirli guatr), karsinoid sendrom, feokromositoma, akromegali, diabet-hipoglisemi vb. hormon hastalıkları, grip, tüberküloz, kronik bronşit, pnömoni (zatürre), kistik fibrozis, apse, sıtma, AIDS-HIV, romatizmal ateş gibi vücut sıcaklığını yükselten (ateş yapan) hastalıklar, böbrek ve karaciğer hastalıkları, Hodgkin hastalığı ve bazı kanserler,- Bazen de sempatik sistemin ayar bozukluğu veya fazla çalışması genel (yaygın) aşırı terlemeye neden olabilir.

UYKUDA (GECE) AŞIRI TERLEME

Genel (yaygın) terlemeye nedenler dışında: yatak odasının aşırı sıcak olması, fazla örtünme, yatmadan önce sıcak içecek içilmesi, acı yiyecek yenilmesi, egzersiz yapılması, uyku apnesi, uykuda yürüme, stres, kabus görme gibi nedenler gece terlemesine neden olur.

AYAKTA AŞIRI TERLEME

Aşırı ayak terlemesi hastalığı (Plantar hiperhidroz) kişinin ayak tabanı ve parmaklarında ortaya çıkan terlemenin kişinin hayatını, psikolojik durumunu, sosyal yaşantısını ve günlük işlerini etkileyecek derecede olmasıdır. Bu terleme sadece ayaklarda olabileceği gibi sıklıkla ellerde bazen yüz-kafa ve koltuk altlarında da olabilir. Sıklıkla çocuklukta başlar ve sıcak mevsimlerde artar. Stres ve heyecan hatta bazen aklınıza gelmesi terlemeyi tetikleyebilir.

Uyandıktan bir süre sonra başlar, uyurken olmaz. 35-40 yaşından sonra bazen azalsa da genelde hayat boyu devam eder. Çorap giymekle azalabilir. Toplumda 100 kişiden 2-3ünde görülür. Erkek ve kadınlarda eşit görülür. Terlemeyi sempatik sistem ayarlar.

Buradaki ayar bozukluğu, aşırı duyarlılık ve fazla çalışma aşırı ter üretimine neden olur. Tüm tetkikler normaldir, hormon bozukluğu yoktur, ter bezlerinin boyutu, sayısı ve yapısı normaldir. Bitkisel çözümlerle, ilaçla, psikoterapiyle ayak terlemesinden kurtulma imkanı yoktur.

Sık sık ayakkabı ve çorap değiştirmek kısa süreli fayda sağlayabilir. 40 yaşından sonra azalabilse de tedavisiz kurtulmak mümkün değildir.

AŞIRI TERLEMENİN AMELİYATSIZ BASİT ÇÖZÜMÜ VAR MIDIR ?

Ama terleme şiddetli ise tıkaç basınca dayanamayarak açılır ve tedavi etkili olmaz ve alerji ya da cilt tahrişi yapabilir. Islanma şeklinde şiddetli terleme varsa iyontoforez ve botoks tedavisi yapılabilir. İyonferez tedavisi özel cihazla haftada 2-3 kere 20-30 defa elektrik verilmesi ile ter bezlerini şok etkisi yaparak terlemeyi azaltabilir, geçirebilir.

Zaman alıcı bir yöntemdir, hayat boyu uygulanması gerektiği için bıktırıcı bir yöntemdir ve ayaklarda yanma yapabilir. Botoks tedavisi ise ayak için 3-4 ayda bir uygulanmalıdır çünkü etkisi geçicidir. Ayak tabanı ve parmaklara 15-20 kere botoks enjeksiyonu yapılarak ter bezlerinde geçici felç oluşturulur. Ağrılı ve yüksek maliyetlidir.

Duyu kaybına sebep olabilir. Lomber sempatik blokaj ise şiddetli ayak terlemesinde ter bezi sinirlerinde geçici veya kalıcı blok yapılmasıdır. Algoloji uzmanı bel bölgesinden ultrason veya tomografi eşliğinde omurganın yanındaki sinire ilaç uygular. Uygulaması zor başarı oranı düşüktür ve kanama gibi komplikasyonlara yol açabilir.

Damlama ve akma şeklinde olan aşırı terleme varsa kalıcı tedavi olarak lomber sempatektomi ameliyatı yapılabilir. İsterseniz ameliyattan önce geçici tedavileri deneyebilirsiniz. Aşırı ayak terlemesi lomber sempatektomi ameliyatı ile kalıcı olarak tedavi edilir. Ameliyat 60dakika sürer ve etkisi ameliyat bittiği anda görülür.

Başarı oranı yüksektir 100 kişiden 7-8 kişide etkisiz kalabilir. Diğer hastalarda kalıcı kuruluk sağlanır. Ameliyat karından göbeğin kenarından 2 taraftan yanlara doğru 7-8cm kesilerle yapılır. Ameliyat sonrası kesi izleri belli olabilir. Kesi yapılan yerde ayak bölgesini etkileyen sinirler vardır bunlar kesilir veya klips konur.

Erkek hastalarda %1 impotans riski vardır. Ayak terlemesiyle birlikte yüz kızarması, yüz, el ve koltuk altı terlemesi varsa bu bölgeler için yapılan klipsli ETS ameliyatı sonrası ayak terlemesi %60-80 ihtimalle geçebilir veya azalabilir.

AŞIRI EL TERLEMESİ

Aşırı el terlemesi hastalığı (Palmar hiperhidroz) kişinin el ayası ve parmaklarında ortaya çıkan terlemenin kişinin hayatını, psikolojik durumunu, sosyal yaşantısını ve günlük işlerini etkileyecek derecede olmasıdır. Bu terleme sadece ellerde olabileceği gibi sıklıkla ayaklarda bazen yüz-kafa ve koltuk altlarında da terleme eşlik edebilir. Toplumda her 100 kişiden 2-3’ünde olup her iki cinsiyette görülme sıklığı aynıdır.

Olguların yaklaşık yarısında aileseldir. Genellikle çocukluk çağında başlar, bazı kişilerde 35-40 yaşından sonra azalarak, bazı kişilerde hiç değişmeden hayat boyu devam eder. Sıcak mevsimlerde daha belirgindir. Ayak terlemesinin eşlik ettiği durumlarda çorap giymekle azalabilir. Genellikle uykuda olmaz.

Stres, heyecan gibi duygusal durumlar, terleme sorununu düşünüyor olmanız aşırı terlemeyi tetikleyebilir. Terlemeyi sempatik sistem ayarlar. Buradaki ayar bozukluğu, aşırı duyarlılık ve fazla çalışma aşırı ter üretimine neden olur. Tüm tetkikler normaldir, hormon bozukluğu yoktur, ter bezlerinin boyutu, sayısı ve yapısı normaldir. Bitkisel çözümlerle, ilaçla, psikoterapiyle ayak terlemesinden kurtulma imkanı yoktur.

Ameliyatsız basit çözüm var mı ?

Terleme şiddetli değilse nemlenme şeklindeyse terleme önleyici krem, losyon, sabun jel vb. ürünlerle her gün akşamları kullanılarak terleme azaltılabilir. Bu ürünler içindeki aluminyum klorid ile ter bezlerini tıkayarak terin dışarıya çıkmasını önler. Ama terleme şiddetli ise tıkaç basınca dayanamayarak açılır ve tedavi etkili olmaz ve alerji ya da cilt tahrişi yapabilir. Islanma şeklinde şiddetli terleme varsa iyontoforez ve botoks tedavisi yapılabilir. İyonferez tedavisi özel cihazla haftada 2-3 kere 20-30 defa elektrik verilmesi ile ter bezlerini şok etkisi yaparak terlemeyi azaltabilir, geçirebilir.

Zaman alıcı bir yöntemdir, hayat boyu uygulanması gerektiği için bıktırıcı bir yöntemdir ve ellerde yanma yapabilir. Ayrıca damlama, akma şeklinde olan daha şiddetli el terlemelerinde etkili olamamaktadır. Botoks tedavisi ise el için 3-4 ayda bir uygulanmalıdır, çünkü etkisi geçicidir. El ayası ve parmaklara 15-20 kere botoks enjeksiyonu yapılarak ter bezlerinde geçici felç oluşturulur. Ağrılı ve yüksek maliyetlidir. Duyu kaybına sebep olabilir.

Ayrıca damlama, akma şeklinde olan daha şiddetli el terlemelerinde etkili olamamaktadır. Aşırı el terlemesine son vermenin tek yolu klipsli ETS ameliyatıdır. Bu ameliyatı olan her 100 kişiden 98-99’unun ellerinde kalıcı kuruluk sağlanır. Geri kalan 1-2 kişide etkisiz kalabilir veya sonradan terleme şikayeti tekrar edebilir.

Aşırı el terlemesinde geçici tedaviler yetersiz kalırsa veya tedaviden bıkılırsa, kalıcı tedavi istenirse, diğer bölgelerin(koltuk altı, yüz, ayak) de eşlik ettiği durumlarda, damlama-akma şeklinde çok şiddetli terleme mevcutsa klipsli ETS ameliyatı tercih edilebilir.

Ameliyat yaklaşık yarım saat sürer ve etkisi ameliyat sonlandığı anda görülür.

El terlemesinin yanında yüz kızarması, yüz ve koltuk altı terlemesi şikayetleri de istenirse aynı ameliyat içinde tedavi edilebilir. Ayak terlemesine %60-80 ihtimalle azaltıcı veya geçirici etkisi vardır.

AŞIRI KOLTUK ALTI TERLEME

Aşırı koltuk altı terlemesi hastalığı (Aksiller hiperhidroz) koltuk altı kıllı bölgede ortaya çıkan terlemenin kişinin hayatını, psikolojik durumunu, sosyal yaşantısını ve günlük işlerini etkileyecek derecede olmasıdır. Bu terleme sadece koltuk altında olabileceği gibi sıklıkla ellerde bazen yüz-kafa ve ayaklarda da terleme eşlik edebilir. Toplumdaki her 100 kişiden 2-3’ünde görülür. Kadınlarda erkeklere göre biraz daha sık görülmektedir. Olguların yaklaşık yarısında aileseldir.

Genellikle ergenlikle başlayıp bazen 35-40 yaşlarında azalarak, bazense hiç azalmadan hayat boyu devam eder. Sıcak mevsimlerde daha belirgindir. Genellikle uykuda olmaz. Stres, heyecan gibi duygusal durumlar, terleme sorununu düşünüyor olmanız aşırı terlemeyi tetikleyebilir. Koltuk altı lazer epilasyonu sonrası da başlayabilmektedir.

Terlemeyi sempatik sistem ayarlar. Buradaki ayar bozukluğu, aşırı duyarlılık ve fazla çalışma aşırı ter üretimine neden olur. Tüm tetkikler normaldir, hormon bozukluğu yoktur, ter bezlerinin boyutu, sayısı ve yapısı normaldir.

Bitkisel çözümlerle, ilaçla, psikoterapiyle ayak terlemesinden kurtulma imkanı yoktur. Koltuk altına ped, havlu, kağıt havlu gibi emici malzeme konulması geçici çözüm sağlayabilir.

AŞIRI KOLTUK ALTI TERLEMESİNİN AMELİYATSIZ BASİT ÇÖZÜM VAR MI ?

Terleme şiddetli değilse nemlenme şeklindeyse terleme önleyici krem, losyon, sabun jel vb ürünlerle her gün akşamları kullanılarak terleme azaltılabilir. Bu ürünler içindeki aluminyum klorid ile ter bezlerini tıkayarak terin dışarıya çıkmasını önler. Ama terleme şiddetli ise tıkaç basınca dayanamayarak açılır ve tedavi etkili olmaz ve alerji ya da cilt tahrişi yapabilir.

Islanma şeklinde şiddetli terleme varsa iyontoforez ve botoks tedavisi yapılabilir. İyonferez tedavisi özel cihazla haftada 2-3 kere 20-30 defa elektrik verilmesi ile ter bezlerini şok etkisi yaparak terlemeyi azaltabilir, geçirebilir. Zaman alıcı bir yöntemdir, hayat boyu uygulanması gerektiği için bıktırıcı bir yöntemdir ve koltuk altlarında yanma yapabilir.

Ayrıca damlama, akma şeklinde olan daha şiddetli terlemelerde etkisizdir. Botoks tedavisi ise koltuk altı için 6-7 ayda bir uygulanmalıdır, çünkü etkisi geçicidir. Koltuk altında terleyen bölge önce özel boyayla işaretlenip 15-20 kere botoks enjeksiyonu yapılarak ter bezlerinde geçici felç oluşturulur.

Ağrılı ve yüksek maliyetlidir. Duyu kaybına sebep olabilir. Ayrıca damlama, akma gibi daha şiddetli terlemelerde etkisiz kalmaktadır. Aşırı koltuk altı terlemesinde kalıcı etkiye sahip tek tedavi yöntemi klipsli ETS ameliyatıdır.

Başarı oranı çok yüksek olan bu ameliyatı olan 100 kişiden yalnızca 3-4’ünde etkisiz kalabilir veya terleme şikayeti tekrar başlayabilir. Diğerlerinde ise kalıcı kuruluk sağlanmış olur. Aşırı koltuk altı terlemesinde geçici tedaviler yetersiz kalırsa veya tedaviden bıkılırsa, kalıcı tedavi istenirse, diğer bölgelerin(el, yüz, ayak) de eşlik ettiği durumlarda, damlama-akma şeklinde çok şiddetli terleme mevcutsa klipsli ETS ameliyatı tercih edilebilir.

Ameliyat yaklaşık 30 dakika sürmektedir. Etkisi ise hemen ameliyat sonunda görülür. Aynı ameliyat içinde istenirse yüz kızarması, yüz ve el terlemesi de tedavi edilebilir. Bu ameliyat ile ayak terlemesi %60-80 ihtimalle geçebilir veya azalabilir.

AŞIRI YÜZ TERLEMESİ

Aşırı yüz terlemesi hastalığı (Fasiyal hiperhidroz) genellikle alında, yüzde ve saçlı bölgede ortaya çıkan terlemenin kişinin hayatını, psikolojik durumunu, sosyal yaşantısını ve günlük işlerini etkileyecek derecede olmasıdır. Bu terleme sadece yüzde olabileceği gibi sıklıkla ellerde bazen koltuk altları ve ayaklarda da terleme eşlik edebilir. Bazen de yüz kızarması ile birlikte olur.

Toplumdaki her 100 kişiden 2-3’ünde görülür. Erkeklerde kadınlara göre daha sık görülmektedir. Olguların yaklaşık yarısında aileseldir. Genellikle ergenlikle başlayıp hayat boyu devam eder. Bazen ileri yaşlarda ortaya çıkabildiği gibi bazen de 35-40 yaşlarından sonra terlemede azalma olabilmektedir. Sıcak mevsimlerde daha belirgindir.

Genellikle uykuda olmaz. Stres, heyecan gibi duygusal durumlar, terleme sorununu düşünüyor olmanız aşırı terlemeyi tetikleyebilir. Genellikle hayati tehlike oluşturmaz. Fakat ileri yaşlarda ortaya çıkan kafa terlemesi hastalık belirtisi olabilir.

Bitkisel çözümlerle, ilaçla, psikoterapiyle ayak terlemesinden kurtulma imkanı yoktur. Koltuk altına ped, havlu, kağıt havlu gibi emici malzeme konulması geçici çözüm sağlayabilir.

AŞIRI YÜZ TERLEMESİNİN AMELİYATSIZ BASİT ÇÖZÜMÜ VAR MIDIR ?

Ama terleme şiddetli ise tıkaç basınca dayanamayarak açılır ve tedavi etkili olmaz ve alerji ya da cilt tahrişi yapabilir. Islanma şeklinde şiddetli terleme varsa ilaç tedavisi ve botoks tedavisi yapılabilir. İlaç tedavisinde terlemeye neden olan sempatik sistemi baskılayan (antikolinerjik) ilaçlar kullanılır.

Ancak bu ilaçların etkisi geçici olup 10-12 saatte bir alınması gerekir. Ayrıca bulanık görme, ağız ve boğaz kuruluğu, kabızlık, idrara çıkmada zorlanma, çarpıntı gibi yan etkileri de bulunmaktadır. Botoks tedavisi ise yüz için 6-7 ayda bir uygulanmalıdır, çünkü etkisi geçicidir.

Alın ve saçlı deriye botox enjeksiyonu yapılarak ter bezlerinde geçici felç oluşturulur. Ağrılı ve yüksek maliyetlidir. Duyu kaybına sebep olabilir. Yüz bölgesine uygulanamamaktadır.

Ayrıca damlama, akma gibi daha şiddetli terlemelerde etkisiz kalmaktadır. Aşırı yüz terlemesinde kalıcı etkiye sahip tek tedavi yöntemi klipsli ETS ameliyatıdır. Başarı oranı çok yüksek olan bu ameliyatı olan 100 kişiden yalnızca 1-2’sinde etkisiz kalabilir veya terleme şikayeti tekrar başlayabilir.

Diğerlerinde ise kalıcı kuruluk sağlanmış olur. Aşırı yüz terlemesinde geçici tedaviler yetersiz kalırsa veya tedaviden bıkılırsa, kalıcı tedavi istenirse, diğer bölgelerin(el, koltuk altı, ayak) de aşırı terlemesinin eşlik ettiği durumlarda, damlama-akma şeklinde çok şiddetli terleme mevcutsa klipsli ETS ameliyatı tercih edilebilir. Ameliyat yaklaşık 30 dakika sürmektedir.

Etkisi ise hemen ameliyat sonunda görülür. Aynı ameliyat içinde istenirse yüz kızarması, koltuk altı ve el terlemesi de tedavi edilebilir. Bu ameliyat ile ayak terlemesi %60-80 ihtimalle geçebilir veya azalabilir.

AŞIRI VÜCUT TERLEMESİ

Vücut terlemesi genel olarak gövde olmak üzere vücudun tamamında olan terlemedir. Bölgesel (el, yüz, koltuk altı, ayak) terlemelerden sebep ve tedavi açısından çok farklıdır. Normalde sıcak hava, aşırı giyinmek, sentetik giysiler, aşırı nem, spor yapmak, bedenen çalışmak, alkol-sigara kullanımı, sıcak içecekler, acılı-baharatlı veya sıcak yemekler, stres, heyecan gibi durumlarda vücut terler.

Bu, doğal ve sağlıklı bir durumdur. Genel vücut terlemesi beyindeki vücut ısısı düzenleme merkezini, ter bezlerine beyinden uyarı taşıyan sempatik sistemi veya ter bezlerini etkileyen durumlarla meydana gelebilir. Bu durum başka bir hastalığa, kullanılan ilaçlara, bazen de fizyolojik(vücudun normal işleyişi ile ilgili) durumlara bağlı olabilir.

Örneğin;

Menopoz, menstrüasyon(adet dönemi-ay başı), ergenlik dönemi gibi fizyolojik durumlar,

Obezite-aşırı kilo, ateş basması, sıcak çarpması, sıcak yorgunluğu, şiddetli ağrı,

Aspirin, ağrı kesici ilaçlar, antidepresanlar, östrojen, morfin gibi ilaçlar veya ilaç-madde yoksunluğu,

Hipertiroidi (zehirli guatr), karsinoid sendrom, feokromasitoma, akromegali, diyabet, hipoglisemi gibi hormonal bozukluklar,

Grip, tüberküloz(verem), kronik bronşit, pnömoni(zatürre), kistik fibrozis, apse, sıtma, AIDS, romatizmal ateş, böbrek ve karaciğer hastalıkları, Hodgkin hastalığı, bazı kanserler gibi ateşe de sebep olabilen hastalıklar genel vücut terlemesine sebep olabilmektedir.

Bu sebeple aşırı vücut terlemesi olan kişilerin iç hastalıkları (dahiliye) bölümüne kontrol için başvurmaları, sebebe yönelik tetkikler yapılması gerekmektedir.

Terleme tedavisi planlanırken önce altta yatan sebep araştırılmalıdır. Altta yatan bir sebep varsa o sebebe yönelik tedavi, ilgili bölüm tarafından uygulanır. Altta yatan bir neden yoksa terleme önleyici tedbirler alınır.

Yeterli olmadığı durumlarda cildiye, dahiliye, endokrinoloji uzmanları tarafından antikolinerjik, beta blokör gibi ilaçlar verilebilir. Ancak genel vücut terlemesinin kalıcı etkili bir tedavisi bulunmamaktadır. Yalnızca terleme azaltılabilir.

Terleme için olan klipsli ETS ameliyatı, genel (yaygın) terlemesi olanlarda yapılmaz. Eğer yaygın terleme varsa yüz, el ve koltuk altı bölgesi için de olsa bu ameliyat yapılmaz, çünkü yapılırsa kişi eski halini arayabilir.