Aşırı terleme (hiperhidroz)

Neden eller bazı insanlarda daha fazla terler?

Birincil (primer) hiperhidroz gibi nedeni belli olmayan durumlarda eller, koltuk altı, yüz ve ayaklar terleyebildiği gibi, ikincil (sekonder) hiperhidroz denilen başka bir hastalığa bağlı terleme de görülebilir. Bu hastalıklar;

·            Hipertiroidizm (tiroid bezinin fazla çalışması)

·            Enfeksiyon

·            Malign hastalık

·            Otoimmün hastalıklar

·            Şişmanlık

·            Menapoz

·            Diabet

·            Psikiyatrik hastalıklar olabilir

B.)   Tedavi Seçenekleri

Torasik sempatektomi (terlemeye neden olan sempatik sinirlerin çıkarılması işlemi) 1940 yıllarından beri birçok hastalık durumu için kullanılmıştır. Bunlar sadece hiperhidroz (aşırı terleme) ile sınırlı değildir; Refleks sempatik distrofi, üst ekstremite iskemisi, Reynaud hastalığı, ve pankreatik ağrı için splanknisektomi vb.

*En sık ve en yüz güldürücü sonuçların alındığı durum “hiperhidroz”dur.

1.)    Cerrahi dışı tedavi seçenekleri:

a.   Botulinum enjeksiyonu; *Genellikle 6-7 ayda bir enjeksiyonları tekrar etmek     gerekir! (TÜRKDERM, 2006, 40 (1); S. 17-19)

b.      Liposuction (özellikle “koltuk altı terlemesi” için)

c.       İontoforez; (düşük voltaj elektrik uygulaması – özellikle “el terlemesi” için) Bazı hastalar her hafta, bazıları da en geç ayda bir defa uygulamaya ihtiyaç duymaktadırlar. Yan etki olarak bazen avuç içlerinde soyulma, işlem sırasında batma-şok hissi bazen çok rahatsız edici olmaktadır. Etkisi çoğu zaman geçici olmaktadır.

d.      Kremler, Losyonlar; Aluminyum klor içeren topikal-bölgesel ajanlar. Etkileri geçici ve klinikte başarılı oldukları pek söylenemez.

e.       Oral ajanlar (antidepresanlar, antipsikotikler); bu ilaçlar bazen kendileri de aşırı terlemeye neden olabilmektedir! Hiperhidroz tedavisinde başarılı oldukları söylenemez.

f.       Diğer ilaçlar; beta-blokerler (Propranolol) ve kolinerjikler hiperhidroz tedavisinde bir miktar başarıları olabilir, ancak bu etki genellikle kısadır ve çoğu hasta bu ilaçları uzun süre kullanmamaktadır!

2.)    Cerrahi Tedavi Seçenekleri

a.)    Endoskopik Torakal Sempatektomi (ETS); 1.) Ablasyon (yakarak), 2.) Endoskopik makas ile sinir zincirinin bölünmesi, 3.) Klips uygulanarak sempatik sinir iletisinin bölünmesi tarzında gerçekleştirilebilinir

TERMİNOLOJİ:

Torakoskopi—torakoskop ile yapılan video ve diğer yardımcı işlemleri içeren bir girişim

VATS—Video yardımlı torakoskopik cerrahi; göğüs kafesi içini gösteren video kamerayı ifade eder.

Sempatektomi—sempatik sinir zincirinin yakıldığı ya da bölündüğü işlem

Sempatikotomi—herhangi bir parçası çıkarılmadan sempatik sinir zincirinin bölünmesi işlemi

Ablasyon—sempatik sinir zinciri elektrokoter ya da lazer kullanılarak yakılarak harap edilir

T2 sempatektomi—T2 sempatik sinir düğümünün 2. ve 3. kaburga arasında bölünmesi

Tek akciğer ventilasyonu—çift lümenli (kanal) havayolu ya da bronş blokajı kullanılarak akciğerlerin tek tek havalandırılması işlemi

b.)    Cerrahi Teknik
i.      Klips – ETS işleminin basamakları:

ETS için “cilt kesi yerleri” (1 cm.lik iki adet cilt kesisi) yapilir,

Endoskop ile bakarak “sempatik sinir zincirin” yeri tespi edilir,

Sempatik sinir zincirinin omurganın kenarında “anatomik konumu” belirlenir, 

”Klipslerin” konacağı yerler belirlenerek uygun seviyelerden ve yeterli miktarda klips sempatik zincir uygulanir-yerlestirirlir (ETS)

ii.      Klips kullanılmaksızın sempatik zincirin “ablasyon ve bölünerek” yapıldığı ETS ameliyati

Aşırı terlemenin olduğu bölgeye göre “Kesi Seviyeleri”:

Yüz terlemesi veya blushing – 2. ve 3. kaburgalar arasında T2 sempatik sinir düğümlerinin bölünmesi gerekir.

El terlemesi – T2-T3 sempatik sinir düğümleri çıkarılır veya sadece T3 izole edilir

Koltuk altı terlemesi – T3-T4 sempatik sinir düğümleri izole edilir; son yayınlar T4'ün de bölünmesi gereğini vurgulamaktadır.

Kronik pankreas ağrısı – T4'den T10 seviyesine kadar sempatik sinir düğümlerinin çıkarılması gerekir.

C.) Tedavi Başarı oranları

Hastanede kalma süresi: Ortalama “1 gün”dür (0.5 – 3 gün); çoğunlukla hasta aynı gün de” taburcu” olabilmektedir.

Cerrahi işlemin hemen tüm terleme olgularında için oldukça başarılı sonuçları vardır:

Yüz terlemesi veya blushing – %95 - %99

El terlemesi – %90 - %95

Koltuk altı terlemesi – %90

Ayak terlemesi – %50

D.) Cerrahi Tedavi Komplikasyonları

a. Kompensatuvar terleme - (dengeleyici terleme)

b. Gustatuvar terleme - Özellikle acı ve baharatlı yemekler ve soğan, sarmısaklı yemekler sonrası yüzde görülen kızarma ve terleme durumu.

c. Horner sendromu – Nadiren göz kapağında düşme; bu durum genellikle sorunsuz 1-3 ay içerisinde düzelmektedir.

d. Nadir yan etkiler (hemen hepsi ameliyat sonrası kısa sürede kaybolmaktadır): Parestezi (his kaybı); Pnömotoraks (göğüs boşluğunda hava bulunması); Şilotoraks (göğüs boşluğunda sorun yaratmayan lenf sıvısının toplanması); Ameliyatyerinde ağrı.

e. Bradikardi (kalp hızının minimal azalması).

f. Ameliyat çok az hastada gerektiğinde tekrar edilebilmektedir (redo-sempatektomi).

E.)   Yararlı kaynaklar

a. T. Walles et al. / Interactive CardioVascular and Thoracic Surgery 8 (2009) 54–57

b. Ann Thorac Surg 2008;85:S764 –7

c. Ann Thorac Surg 2008;85:1747–52

d. Ann Thorac Surg 2007;84:1025-1027

e. Ann Thorac Surg 2006;81:1043-1047

f. Ann Thorac Surg 2006;81:1863-1866

g. Ann Thorac Surg 2006;81:1048 –55

h. Ann Thorac Surg 2005;80:467-470

I. Ann Thorac Surg 2004;78:427–31

j. Ann Thorac Surg 2004;77:410–4

k. Operative Techniques in Thoracic and Cardiovascular Surgery, Vol 9, No 2 (Summer), 2004: pp 177-183

l. Ann Thorac Surg 2000;70:240 –2