İnfertil (kısır) çiftlerde aşılama sık kullanılan bir tedavi şeklidir. Aşılama tedavisi 10-15 dakika süren muayenehane koşullarında yapılabilen bir yöntem olup uygun yöntemlerle hazırlanan spremlerin yumurtlama olduktan sonra uterus (rahim) içine bırakılması ile yapılan bir yöntemdir. Aşılamada ya kadın doğal olarak yumurtlaması olduktan sonra ya da yumurtlamayı artırıcı ilaçlar verildikten sonra yapılabilir.
Aşılama tedavisi şu durumlarda yapılmaktadır.
1. Erkek faktörü infertilite
Sperm azlığı (<20 milyon/ml) hareketlilik ve normal morfolojideki spermlerin az olması durumlarında,
2. Açıklanamayan infertilite
3. Servikse ait (rahim ağzı) nedenlerin sorumlu olduğu infertilite
4. Cinsel fonksiyon bozuklukları
Aşılama kadına herhangi bir yumurtlamayı uyarıcı ilaç vermeden doğal siklus sırasında yumurtlama olduktan sonra yapılabilmesine karşın genellikle yumurtlama uyarıcı ilaçları uygulanarak yapılmaktadır. Bu ilaçlar Klomifen sitrat (Klomen, Gonophene, Serofen) ve gonadotropinler (Gonal F, Puregon, Menogon gibi) ilaçlardır. Özellikle açıklanamayan infertilitesi olan kadınlarda bu ilaçları kullanmasının yararlı olduğu görülmüştür. Ancak bu ilaçlar kullanırken çoğul gebelik riski daha fazla artmaktadır ve bu da istenilen bir durum değildir. Gonadotropin denilen ilaçlar da ise yumurtaların aşırı uyarılmasına bağlı klinik durumlar ortaya çıkabilir.
Klomifen sitrat adetin 5. günü başlanıp 5 gün çeşitli dozlarda kullanılan bir ilaçtır. Kadınlar ultrasonografi ile takip edilir ve içinde yumurta bulunduran folikül belli bir büyüklüğe ulaşınca hCG denen ilaç verildikten 24-36 saat sonra aşılama yapılır. Bu tedavi sırasında endometrium ince ise östrojen de bu olgulara verilebilir.
Gonadotropin tedavisi ise adetin 2-4 günü arasında kadının yaşına, over rezervine göre doz ayarlaması yapılarak başlanır ve hastalar belli aralarla izlenir. İzlem sırasında yeterli büyüklükte folikül gelişimi olduktan sonra yine hCG veriler ve 24-36 saat sonra aşılama yapılır.
Aşılama nasıl yapılır?
Kadının yumurtlaması olduktan sonra erkekten mastürbasyon yolu steril bir kaba meni alınır. Erkeğin menisi doğrudan kadının rahim içine uygulanamaz. Çünkü meni sıvısında bulunan bazı kimyasalların rahim içine verilmesi kadında bulantı, kusma ve kramplara neden olabilir. Meni özel işlemlerden geçirilerek hareketli olan spermler ayrıştırılır ve bunlar daha sonra bir enjektöre alınır ve muayene masasında yatan kadının rahminin içine enjektörün ucundaki katater aracılığı ile yerleştirilir.
