Tamamlayıcı (ek) besinlere geçiş döneminde gün geçtikçe daha sık kullanılan bebek mamaları konusuna ufakça değinmeden önce anne sütünün yeri doldurulmaz özelliklerine göz atalım.
Anne Sütünün Faydaları
Her annenin sütü bebeğinin ihtiyaçlarına göredir.
Kolay sindirilir ve etkili bir şekilde kullanılır.
Hayvan sütü ve formüla sütlerde olmayan büyüme faktörlerini içerir.
Yeterli esansiyel yağ asitleri ve sindirimi için gerekli lipaz enzimini içerir.
Anti-infektif faktörleri sayesinde hastalıklardan korur.
Anne bebek arasındaki duygusal bağın kurulmasını sağlar.
Yapay beslenmeden daha ucuz ve sterildir.
Annenin sağlığını korur.
Yeni bir gebelikten kısa bir dönemde olsa korur.
Vitamin düzeyi ve su miktarı yeterlidir.
Öneriler
Emzirmeye en az 2 yaşına kadar devam edin.
Emzirmeye doğumdan sonraki yarım ile bir saat içinde başlayın.
İlk 6 ay yalnız anne sütü verin.
4-6 ayda ek besinlere geçin.
Haftaya ayına uygun besin çeşitleri ve önerilerle tamamlayıcı beslenme konusuna değinecek olsam da. Zorunlu kalınan dönemlerde akıl karıştıran ancak bir sağlık uzmanının yönlendirdiği ölçüde sıklıkta ve zamanda kullanılması uygun olan mama (formula) çeşitlerine genel bir bakış yapalım.
Adapte Mamalar
Kullanılması uygun görüldüğünde adapte mamalar 0 – 4 – 6 aydaki yenidoğanlar için tercih edilir. Genellikle mama firmalarının ismi ve 1 sayısını içerir. Karbonhidrat kaynağı olarak sadece laktoz şekerini içerir. Anne sütüne benzerdir. Ancak onun eşsiz formülüne sahip değildir. Genellikle normal tartıdaki (3-3,5) yenidoğanlar da kullanılır.
Yarı Adapte Mamalar
Anne sütü azaldıysa ikinci aydan itibaren devam mamalarına geçiş sürecinde kullanılır. Sindirimi daha zor olan kazein proteini oranı %80’dir. İlk olarak sütü çoğaltmaya daha doğrusu geri getirmeye yönelik uygulamalar denenmelidir.
Devam Mamaları
6. aydan sonra uygun olan durumlarda tercih edilir. Demir mineralince zenginleştirilmiş olmalıdır. İnek sütüne göre demir, kalsiyum, D vitamini, C vitamini, betakaroten, elzem amino asitlerce zenginleştirilmiştir. Glukoz şurubu içermemesine dikkat edilmelidir. Devam mamaları genellikle mama firmalarının ismi ve 2 sayısıyla ifade edilir.
Devam sütleri
8. aydan sonra uygun olan durumlarda kullanılır. İlk yaştan önce inek sütünün yol açabileceği demir ve iyot eksikliği riskine karşı korur. Devam sütleri genellikle mama firmalarının ismi ve 3 sayısıyla ifade edilir.
Kaşık mamaları ise ek besinlere geçiş sürecinde tercih edilebilir.
Tamamlayıcı ek besinlere başlamak için en uygun zaman 4-6 aylardır. Bebeğinizin artan ihtiyaçları beslenmesine eklenen geçiş formlarında ki besinler ile karşılanır.
Tamamlayıcı Ek Besinlere Erken Başlanmasının Sakıncaları Nelerdir?
Bebeğin çiğneme becerisi 4. Aydan önce gelişmemektedir. Bu nedenle bebek verilen gıdayı tükürür gibi yapabilir. Bu sizi hayal kırıklığına uğratmasın bu doğal fizyolojik gelişim basamağıdır. Ek besinlere erken başlanılması bebeğin büyümesine olumlu bir etkisi olmaz.
En önemlilerinden biri alerjik hastalıklara yakalanma riskini arttırır.
Erken dönemde sindirim sistemi enzimleri de yeterince gelişmediğinden bebeğiniz katı formlara hazır değildir.Ayrıca böbrek fonksiyonları da yeterince gelişmemiştir.
1 yaşından önce bebeklere inek sütü verilmesi uluslararası sağlık örgütlerince kesinlikle önerilmez. Nedenleri:
İnek sütü bebeğin bağışıklık sistemini destekleyip güçlenmesini sağlamaz.
İnek sütü yüksek mineral içeriği ile bebeğinizin böbreklerini zorlar.
İlk yıl beyin, göz ve merkezi sinir sistemi hücreleri için büyük önem taşıyan elzem yağ asitlerini çok düşük ölçüde içerir.
Ayrıca iyot ve çinko gibi zihinsel gelişim için önemli olan makro minerallerden fakir bir kaynaktır.
İnek sütü ayrıca düşük oranda içerdiği demir ve C vitamini nedeniyle bağırsaklarda gizli kanamalara neden olup kansızlığa yol açabilir.
Tamamlayıcı Ek Besinlere Geç Başlanmasının Sakıncaları Nelerdir?
4. aydan sonra doğumda salgılanan demir ve çinko depoları tükenmektedir. Tamamlayıcı besinlere zamanında doğru besin ve kıvam tercihinde başlanması besin öğesi ve enerji eksikliklerini önler. Ek besinlere geç başlanması besin reddini beraberinde getirebilir.
Farklı tat ve kıvamlara alışmak 6. aydan sonra zorlaşabilir. Bebeğin artan gereksinimleri ideal öğün sayısında uygun olan miktar ve kıvamdaki besin ile karşılanmalıdır.
