ANATOMİNİN HEKİMLİKTEKİ ÖNEMİ
Anatomi hekimliğin temel taşıdır. Olmazsa olmazıdır. Anatomisiz hekimlik olmaz. Hemen bütün hastalıklar (psikiyatrik hastalıkların dışında ) mutlak suretle organizmanın anatomik bir oluşumu üzerinde şekillendiğine, bir veya daha çok organlara etki yaptığına göre, bu hastalıkların gerektirdiği medikal (tıbbi) muayene ve teşhisin doğru ve isabetli olarak konulabilmesi hatta tedavinin başarılı olarak yapılabilmesi ancak organizmayı meydana getiren çeşitli anatomik oluşumların, organların, sistemlerin, organ komşuluklarının, organların normal yer, şekil, ve büyüklüklerinin, renk, yapı ve birbirlerine olan komşuluk ilişkilerinin, kısaca anatomisinin çok iyi bilinmesine bağlıdır. Normal anatomisi bilinmeyen herhangi bir anatomik bölge (regio) veya organ üzerinde yapılacak olan her türlü muayene, operasyon, radyografi, CT tomografi, MR görüntüleme, radyoterapi ve daha başka mudahelelerden doğru ve olumlu sonuç alınamaz.Alınsa bile eksik veya yanlış olur. Organizmada en küçük biyolojik üniteden (hücre) en büyük anatomik organa kadar bütün oluşumların normal anatomik şekil ve hacmi, ağırlık ve rengi, situs ve striktürü gibi çeşitli morfolojik karakterleri bilinmedikçe, bu karakterlerin çeşitli derecede değişimi, değişip başkalaşması gibi patolojik durumları zor anlaşılır. Kısaca denilebilir ki bir organın normal durumu bilinmedikçe anormal yani hastalıklı (patolojik) durumu bilinemez veya çok zor bilinebilir.
Anatominin hekimlikteki önem ve değerini daha iyi belirtebilmek için aşağıdaki karşılaştırma ve benzetmeyi hatırlamak yerinde olur.
Organizma bir makinaya benzetildiği takdirde, makinanın çeşitli kısımları, organizmanın çeşitli organlarına karşılık gelir demektir. Şimdi bu makinada teknik bir arızanın şekillendiğini düşünelim. BU arızanın herhangi bir mühendis yada usta tamirci tarafından kolay, çabuk ve kesin olarak teşhis edilip onarılabilmesi için herşeyden önce makina mühendisinin veya usta tamircinin, tamirini yapacağı makinanın irili ufaklı bütün parçalarının yerini, yapısını, şeklini, sayısını, diğer parçalara olan etkilerini, yapı ve görevlerini çok iyi bilmesi ve tanıması gerekmektedir. Aksi durumda yapacağı her türlü tamir girişimi sonuçta amprik ve iptidai olur ki böyle bir tamir girişiminden alınacak sonuç elbette olumlu ve tatmin edici olmaktan çok uzak bir sonuç olur.
İşte hasta bir organizmanın karşısında bulunan bir hekimin durumu da yukarıda örnek olarak alınan arızalı bir makina karşısındaki makina mühendisi veya usta tamircinin durumu gibidir. O halde gerek organik gerek mekanik bir varlıkta meydana gelen herhangi bir arızanın mümkün mertebe gerçeğe yakın bir isabetle muayene ve teşhis edilebilmesi, ancak o varlığı oluşturan çeşitli organların (makina aksamının), çok iyi bir şekilde öğrenilmiş olmasına bağlıdır. Bu da ancak çok iyi bir anatomi bilgisi ile mümkün olur.
Anatominin kadavralar üzerinde yapılan patolojik muayeneler (otopsi, nekropsi) ve adli tıp incelemeleri yönünden de önemi çok büyüktür.
Bundan başka anatomi terimleri, tıp terminolojisi için oldukça büyük ve kuvvetli bir kaynak oluşturur. Bilindiği gibi bir çok hastalıklar, organizmanın çeşitli makro ve mikroskobik organları üzerinde şekillenmektedirler. Bütün bu organlar ise latince ve grekçe aslından gelme özel bir takım anatomi terimleri ile ifade edildiği ve sonuçta hastalıklara ait genel adlardan çoğunun, hastalıkların üzerinde yerleştiği organların isimlerinden türeme oldukları göz önünde tutulursa, anatominin tıp terminolojisi bakımından hekimliğin başka branşlarına olan hizmeti de kolayca anlaşılır.
Örneğin karaciğerin karşılığı olan hepar kelimesinden hepatitis : karaciğer iltihabı, mide demek olan gaster kelimesinden gastritis : mide yangısı, bademcik demek olan tonsilla kelimesinden tonsillitis : bademcik iltihabı ve daha bir çok tıp terimlerinin oluşumunda olduğu gibi örnekler verilebir.
Anatomi, ressam ve heykeltraşlar için de çok önemlidir. Anatomik oluşumu bilmeyen bir heykeltraşın doğru bir heykeli yapabilmesi mümkün değildir.
Karşılaştırmalı hayvan anatomisinin bilinmesi hayvanlar arasındaki sabit anatomik farkların bilinmesi ile besin kontrolünde çok önem taşır. At, eşek, domuz vb. eti yenmeyen hayvan etlerinin ayırt edilmesinde karşılaştırmalı hayvan anatomisinin önemi çok büyüktür. İyi bir karşılaştırmalı anatomi bilgisine sahip bir Veteriner Hekim, sabit anatomik farklardan at, eşek, domuz etlerini sığır, koyun, keçi etlerinden kolayca ayırt eder.
Anatomi ayrıca arkeoloji, paleontoloji ve antropoloji için de çok gerekli bir bilimdir.
Yazımı anatomiyle ilgili çok ünlü sözlerle bitirmek istiyorum.
Anatomi bilgisinden yoksun hekimler köstebeğe benzerler. Belirsizlikler içerisinde karanlıkta çalışan elleriyle bir çok mezarlar yaratırlar. Prof.Dr. TIEDEMANN
Nulla medicina sine anatomia : Anatomisiz hekimlik olmaz.
Sağlıklı günler dileği ile......
Uzman Dr. Ali AYYILDIZ
Veteriner Hekimi – İnsan Anatomisi Uzmanı Dr.
