Aç Olan Sen Misin, Yoksa Duyguların Mı?
Hissettiğim Duygusal Açlık Mı Yoksa Fizyolojik Açlık Mı ?
Yemek yeme ihtiyacı hissettiğimiz durumlarda vücudumuz yanılıyor olabilir mi ? Hissettiğin açlığın ne olduğunu belirlemek çok önemli . Eğer duygusal bir yiyici iseniz , bunun duygusal açlık olduğunu anlamanız çok zor . Olumsuz bir durum yaşadığınızda vücudunuz fizyolojik tepki gösterir ve iştah kaybı olur. Vücudunuz bu olumsuz durumu yemek yiyerek çözmek ister. Duygusal stresi azaltmak için besinleri kullanarak açlığı azaltma ya da baskılama eğilimi gösterirsiniz.
Fizyolojik açlıkta ise kişi, yavaş yavaş acıkır. Bu açlık belirtisi kendini yorgunluk, enerjide düşme, sinirlilik gibi bazı semptomlarla belli edebilir. Fakat duygusal açlık söz konusu olduğunda kişi bir anda açlık hisseder ve doyma hissi ortadan kalkar. Bu kişiler tek bir besine bağlı kalır veya yüksek şekerli gıdaları tüketmek ister. Fizyolojik açıdan açlık hisseden kişiler ise daha çok sağlıklı besinler tüketme eğiliminde olup , yeterli miktarda aldığında ise doygunluğa ulaşır.
Duygusal açlık içerisinde olan kişiler sinirlendiğinde öfkelendiğinde, rahatlama ihtiyacı duyduğunda hatta mutlu olduklarında yemek yemeyi bir araç olarak görür. O anlık içerisinde olduğu duyguyu bastırmak, anlık haz almak için kendilerini yemeğe verirler. Bu duygusal yönelimle kişi besin seçimini aşırı yağlı, şekerli , yüksek karbonhidrattan yana kullanır.
Yapılan araştırmalar duygusal açlıkta olan kişilerin tükettiği yüksek yağ ve k. Hidratlı besinlerin hipotalama pituiter adrenal sistemi etkilediğini ve stres yanıtını bozup, bireylerin ruh halinde iyileşmeye sebep olacağını belirtir. Fakat bu iyileşme anı kısa süreli olup ,yerini daha sancılı bir döneme sokmaktadır.
Bu ne demek ?
Eğer siz bir duygusal yiyici iseniz , besin tüketiminden sonra pişmanlık, üzüntü, suçluluk duygusu olacaktır. Bu belirtiler var ise siz duygusal yiyicisiniz ve bunu nasıl kontrol altına alabilirsiniz? Gelin bunlara değinelim.
Farkında olmak ! Besini bir araç olarak değil , vücudumuz için gerekli olan enerji kaynağı olarak görmeliyiz. Besin atağı geldiğinde kişi önce gün içerisinde ne yediğini ne zaman yediğini ve o anki ruh halini gözden geçirmeli. Bunun için bir diyet günlüğü tutabilir ve yediklerini hissettikleriyle beraber not alabilir. (bu farkında olmanızı sağlayacaktır.) Gerçekten besine ihtiyacı var ise tüketmelidir.
Kendinize zaman ayırın ! Duygusal yiyiciler de özellikle kendini yalnız hissetme , depresyon, yüksek stres görülür.Bu tip durumlar için de kişinin kendine zaman ayırması, zevk alacağı bir aktivite bulması gerekir. Yeme atakları geldiğinde kişi yazı yazabilir, yürüyüşe çıkabilir, resim yapabilir vs.
Uyku düzeninize dikkat edin ! Ghrelin hormonu gibi iştah ve uykuya bağlı hormonlar gün içerisinde daha fazla besin alımına neden olmaktadır. Bu yüzden 6-8 sa uyumak çok önemlidir.
Evinizin mutfağını , ofisinizin çekmecelerini tekrar elden geçirin ! Duygusal yiyicilerde yeme atakları aniden geleceği için elinizin altında sağlıklı besinler bulundurmaya özen gösterin. Kuruyemişler, meyve , kuru meyve gibi sağlıklı alternatifler sizi pişmanlıktan kurtaracaktır.
Unutmayın ki, aç olan mideniz değil, duygularınız. Sağlıklı günleriniz olsun :)
Kaynaklar
İnalkaç S., Arslantaş H. ‘Duygusal Yeme ‘ Arşiv Kaynak Tarama Dergisi . Archives Medical Review Journal 2018;27(1):70-82 doi:10.17827/aktd.336860
Wansink B, Cheney MM, Chan N. Exploring comfort food preferences across age and gender. Physiol Behav. 2003;79:739-47