Uçuk, Herpes simplex adlı virüsün neden olduğu ağız içi ve ağız dışında içi su dolu baloncuklar şeklinde ortaya çıkan lezyonlara denir.
Uçuk neden nükseder?
Bu lezyonun etkeni olan virüs, kişinin vücuduna bulaşıp uçuğu meydana getirdikten sonra, uçuk tedavi edilse dahi sinsice vücutta bekleyebilir. Vücudun direnci azaldığı an (stres, adet dönemleri, hamilelik, aşırı yorgunluk, uykusuzluk, dengesiz beslenme…) virüs aktif hale geçer ve yeniden uçuk oluşturur. Direncin düşmesi sonucu tekrar başlama eğilimi gösteren uçukların oluşmasında diğer yardımcı faktörler de, güneş ışınları, hormonal düzensizlikler olarak sıralanabilir.
Uçuğun belirtileri nelerdir?
Uçuk çıkmadan 0-24 saat önceden kendini belli eder, karıncalanma, yanma, sızlama hissedilir. Daha sonra bunu o bölgenin kaşınması, şişmesi ve içi sıvı dolu kabarcıkların çıkması izler. Bu kabarcıklar konuşurken, gülerken, yiyip içerken acı ve ızdırap verir. Zamanla kuruyup çatlar, sızıntı yapar ve açılarak görüntüyü bozan çirkin bir yara halini alır.
Uçuk nasıl bulaşır?
Uçuğun başlama dönemi, gelişmesi ve enfeksiyonu dışarıya akıttığı 3 farklı dönemi vardır.Uçuk, ön belirtileri ile açık yaranın kapanması süresi arasında bulaşıcıdır. Fakat bulaşma riskinin en yoğun olduğu dönem yaranın patladıktan sonraki dönemidir. Uçuğu olan bir kişinin kullandığı, havlu, bardak, çatal, kaşık vb. eşyalardan ve uçuklu kişinin öpmesi sonucu bulaşır. Uçuk virüsü (Herpes simpleks) ile insan genellikle ilk defa küçükken (0-5 yaş) tanışır.
Uçuğa dokunulmamalıdır. Dokunulursa eller çok iyi yıkanmalıdır.
Bayanlar makyajlarını çıkarırken özellikle çok dikkat etmelidirler. Kesinlikle gözlere dokunulmamalıdır.
Özellikle bebekler, çocuklar ve diğer insanlar öpülmemelidir.
Uçuklu insanın kullandığı havlu, bardak, çatal, kaşık vb. eşyalar ayrılmalı ve başkalarının kullanmasına izin verilmemelidir.
Yerken, içerken kullanılan malzemeler özellikle çocuklar ile paylaşılmamalıdır.
Uçuk ve uçuk yarasının kabuğu ile oynanmamalıdır. (Parmaklara uçuk virüsü bulaştırırken, uçuk yarasına da diğer mikroplar bulaştırılmış olur.)
Kontrol edilebilir mi?
Öncelikle uçuğun nüksetmesine sebep olan durumlardan sakınmak gerekir. Örneğin strese bağlı olarak gelişir ise; stresimizi azaltacak gevşeme tekniklerini öğrenmek. Yorgunluk ve uykusuzluk sebep ise; dinlenmek ve iyi uyumak. Güneş sebep oluyor ise; dudaklar için koruyucu krem ya da yüksek koruma faktörlü güneş yağı kullanmak ve şapka ile yüzü güneşten korumak gerekir. Tüm alınan önlemlere rağmen uçuk yine de nüksedebilir.
Ön belirtiler (karıncalanma, kaşınma, yanma, sızlama) hissedildiğinde, doktora danışarak, o noktaya kısa aralarla antiviral bir uçuk kremini uygulanabilir. Uçuk ya hiç çıkmayacaktır ya da çıksa bile hafif seyredecektir. Ağrı kesici ilaçlar ve buz uygulamak ağrıyı azaltabilir.
Uçuk ve aftın farkı nedir?
Aft sadece ağız içinde çıkar, uçuk ağız dışında da çıkabilir.
Uçuğun etkeni virüstür ama aftın etkeni virüs değildir.
Uçuk bulaşıcıdır, aft bulaşıcı değildir.