Kısırlık tespit edilen çiftlerde bunun erkek faktör kaynaklı olma olsılığı % 25 ila % 40 oranında değişebilir.
Erkek kaynaklı kısırlık sebepleri; sperm yapı, şekil bozuklukları (oligoaztenospermi) ve sperm sayısındaki azalmalardır (azospermi, oligospermi) Sperm yapı bozukluklarına sebep olan sorunlar arasında varikosel ön planda olup , infertil çiftlerin % 40ında görülebilmektedir.
Varikosel testis toplardamarlarında görülen anormal genişlemelerdir. Bunun sonucunda kan akımı yavaşlar, ısı artışı meydana gelerek sperm hareketleri etkilenebilir. Varikosel muayene sırasında tespit edilerek derecelendirilir, spermiogramda görülen bozukluklar muayene bulgularına eşlik edecektir. Klinik şikayetler mevcut ise varikosel sebebiyle operasyon planlanabilir. Kısırlık tedavisi için başvuran ve spermiogramında ciddi sayı ve hareket azlığı olan erkeklerde varikosel operasyonunun gebelik oranlarını artırmadığı yapılan bilimsel çalışmalarda bildirilmektedir.
İnmemiş testisleri olan çocukların geç tespit edilmesi ve doğduktan 1 yıl içinde ameliyat edilmemeleri durumunda ileriki yıllarda sperm yapısında bozukluklar meydana gelecek ve erişkin çağda erkek faktöre bağlı kısırlık sebepleri arasında yer alacaklardır.
Geçirilmiş testis enfeksiyonları ( kabakulak orşiti , orşit ) , cinsel yolla bulaşan hastalıklar üreme kanallarında darlık ve ytıkanıklıklara sebep olarak erkeklerde kısırlık sebebi olmaktadır.
Genetik sebepler olarak, kromozom bozuklukları, erkeklerin Y kromozomunda bulunan sperm üretimi ile ilgili bölgelerdeki defektler gösterilebilir. Genetik sebepler % 10 -15 olarak rastlanmaktadır. Bu sebeple araştırma safhasında erkeklerden alınacak kan örneği ile kromozom analizi yapılabilir.
Hem testis tümörleri, hem de tedavilerinde kullanılan kemoterapi ve radyoterapi, sperm üretimine zarar vererek geçici veya kalıcı kısırlık sebebi olabilir. Ancak bu tedaviler öncesi alınacak spermler dondurularak saklanıp, ileride mikroenjeksiyon ile çocuk sahibi olunması sağlanabilecektir.
Karaciğer, böbrek hastalıkları, alkol, sigara , uyuşturucu kullanımı , hipofiz hastaklıkları , sinir sistemi hastalıkları, yüksek ateş ile seyreden hastalıklar sperm yapımını bozarak erkek kaynaklı kısırlık sebebi olabilmektedirler.
Kistik Fibrozis, genetik bir hastalık olup sperm kanallarında tıkanıklığa sebep olur ve kısırlığa yol açar. Yine Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, testis travmaları, geçirilmiş genital cerrahi operasyonlar, prostat kistleri veya kitleleri sperm kanallarında tıkanıklığa sebep olarak kısırlığa yol açan sebeplerdendir.
Diabet, sinir sistemi hastalıkları, geçirilmiş idrar kaçırma veya mesane operasyonları retrograd ejekulasyona sebep olurken, spermlerin geri kaçmasına bağlı olarak erkeklerde kısırlık meydana gelir.
Erkek faktöre bağlı kısırlık sebeplerini ortaya koyabilmek için yapılan testler, başta spermiogram (3-5 günlük cinsel perhiz sonrası) olmak üzere , hormon testleri ( FSH, LH, total testosteron, prolaktin), testis ultrasonografisi, genetik testler (kromozom analizi), semen ve idrar kültürleri ve testis biopsisidir.