Diş sıkma(Bruksizm) çok sık görülen bir alışkanlıktır. Erişkinlerin yaklaşık olarak %96'sı bu problemle karşılaşmıştır. Çocukların da % 15'inde görülür. Genellikle bu alışkanlık kişi tarafından sonuçları ortaya çıkmadan pek fark edilmez.
Kesin bir sebebi yoktur ancak son zamanlarda hemen hemen herkeste artan duygusal stres bunun en sık karşılaşılan sebeplerindendir. Stres belirtileri ilk olarak ağız dokularında ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle stres hem bruksizme neden olur hem de etkilerini artırır.
Daha çok aceleci yapıda, titiz kişilerde daha sıklıkla görülmekle birlikte; sadece dişlerindeki eksiklikler veya çapraşıklıklar nedeniyle çenelerin birbirine uyumsuz hale geldiği kişilerde de görülür. Ayrıca ailelerinde diş sıkma olan kişilerin çocuklarında da görülebilir.
Kahve, kola gibi kafeinli içecekler, alkol ve sigara içilmesi uyku kalitesini bozarak diş gıcırdatma için risk oluşturmaktadır.
Bazı depresyon ilaçlarının yan etkisi veya allerjik durumların belirtisi olarak da diş gıcırdatmayla karşılaşmak mümkündür.
Diş gıcırdatmada etkilenen dokular sadece dişlerle sınırlı kalmaz. Dişleri çene kemiğine bağlayan bağ dokuları, çenede dişlerin içinde bulundukları çene kemikleri, alt çene kemiğini başa bağlayan çene eklemi, çene eklemini tutan ve çeneyi açıp kapayan ve başa bağlayan kaslar, bu kasların baş ve boyunda tutunma bölgeleri ve bütün bu ağrıları sürekli ileten sinir sistemi etkilenir.
Ağız içinde ortaya çıkan zararlar arasında dişlerin çiğneyici yüzünde ve dişin boyun kısmında diş eti hizasında oluşan çentik şeklinde oluşan aşınmalar, diş minesinde çatlaklar ve buna bağlı diş kırıkları, mine çatlaklarına bağlı dişlerde aşırı hassasiyet, diş etinin geriye çekilmesi ve genellikle bununla birlikte oluşan, dişlerde sallanma, kemik çıkıntıları, yanaklarda tahriş sayılabilir.
Genelde bireyler diş gıcırdattıklarının farkında değiller. Gün içinde gıcırdatanlar bunu fark edebilseler de genellikle uyku esnasında yaşanan bu olayın tanığı aynı odada uyuyan eşler, ebebeynler veya kardeşler olabiliyor. Kişi kendinde bu problemin olduğunu ancak belirtileri yaşayarak fark edebiliyor.
Çenenin gece boyu aşırı sıkılması sonucu yorulan çene kasları nedeniyle sabahları uyanınca yanak ve şakak ağrıları, ağız açmada zorluk, ağzı açıp kapatırken gün boyu sürebilen kulağa, başa ve boyuna yayılan ağrılar, ağzı açıp kapatırken gelen klik sesleri gibi belirtilerin bir ya da birkaçı mevcut ise diş gıcırdatmadan şüphelenmek ve hekime başvurmak gerekiyor.
Tedavisi oluşan hasara bağlı olarak değişmektedir ancak esas amaç dişlerde ve çene ekleminde oluşabilecek kalıcı zararları önlemek ve ağrıyı ortadan kaldırmaktır.
Diş hekimi tarafından uygulanan, uyku sırasında dişlerin birbirleri ile temasını engellemek amacı ile alt ve üst çene dişlerinin arasına yerleştirilerek kullanılan "gece koruyucuları", diş gıcırdatması semptomatik tedavisinde kullanılan en önemli araçtır. Ancak gece koruyucuları zorunlu fakat çoğunlukla tek başlarına yeterli değildir.
Bu nedenle diş gıcırdatmanın nedenini ortadan kaldırmaya ve ortaya çıkan semptomları azaltmaya yardımcı tedavi mutlaka uygulanmalıdır.
Psikolojik kaynaklı diş gıcırdatmalarda stres terapisi ve rahat uyumayı sağlayıcı önlemler, kas ağrılarında ve aşırı gıcırdatmalarda zararın azaltılması için kas gevşetici ilaç takviyeleri, hatalı yapılmış diş dolgusu ve kaplamaların yenilenmesi ve eksik dişlerin protezler ile tamamlanması sonucu tedavi daha etkili olur.
Ayrıca çene eklemi zarar gördüyse, ağız açmada güçlük yaşanır hale geldiyse ve tüm bu önlemler fayda vermiyorsa eklem içi yıkama ve ilaç uygulamaları, çok daha ileri vakalarda cerrahi müdahale uygulanabilmektedir.
