İletişim kurmayı öğretmek: Olumlu ya da olumsuz tüm duygularını konuşabilir hale getirmek olumsuz davranışları daha başından önlemenin sağlam bir yoludur. Problem belirlenirse çözüm de bulunabilir. Çocuk ebeveynlerine duyduğu öfke nedeniyle suçluluk duyabilir, bunu öğrenirlerse terkedileceğini düşünebilir ve çatışma yaşar. Sevgi ve öfkenin doğal duygular olduğu, birine öfkelenmenin onu sevmemek anlamına gelmediği öğretilmelidir. Bunlar birbirinin zıttı değildir. Diğerlerini incitmeyecek şekilde öfkenin ve ihtiyaçların nasıl ifade edileceğini öğretmek lazım. Duygularını ifade edebilmeli yoksa mevcut problemler kendisini astım, karın ağrısı, cilt rahatsızlıkları gibi semptomlarla gösterebilir. Bu enerjiyi boşaltmanın yolları bulunabilir. Öfkeleriyle yüzleşme becerileri öğretilmeli. Duygular ifade edilmezse problemler anlaşılıp çözülemez. Bu beceri aslında birçok yetişkinin öğrenmesi gereken bir beceridir.

Geribildirim verme becerisini öğretmek: Çocuklara öğretilecek en önemli becerilerden birisi duygularını adlandırmayı ve tehdit edici bir tavır takınmadan atılgan ve pozitif bir şekilde kendilerini ifade edebilmeleridir. Geribildirim, bunun öğrenilmesinde iyi bir tekniktir. Bunun için çocuğun sadece sözleri değil duyguları da dinlenilmeye çalışılır ve daha sonra geribildirim verilerek duyulan ve anlaşılan şeyin ifade edilmek istenen şey olup olmadığı teyid edilir. Yani sadece duyulmaz, dinlenilir. Çocuklar duygularının ciddiye alınmasını, dinlenilmeyi ve olaya kendi perspektifinden bakılmasını ister. Bu söylediği herşeye katılacağınız anlamına gelmez. Bu sadece onun dünyasına girip anlamaya çalışma konusunda istekliliği belirtir. Böylece çocuk kendi hisleri ile temasa geçme konusunda teşvik edilmiş olur. Geribildirimin 3 adımı vardır:

Dikkatlice dinlemek
Çocuğun deneyimlediği şeyi kendi kafanızda canlandırmak
Kendi kelimelerinizle, duyguları da içerecek şekilde geribildirim vermek

Papağan gibi sözleri tekrarlamamalıdır. Yanlış olursa düzeltir, doğru olursa anlaşılmış hissetmeyi hemen yaşar. Her halükarda geribildirim yapmaya çalışmak iyi bir şeydir. Çok sert ifadeler kullanırsa (‘aptalın tekiyim’ vb.) hemen düzeltmeye iyi hissettirmeye çalışmamak lazım. ‘Ödevini yapma konusunda bayağı bunalmışsın gibi görünüyor, hepsini birden nasıl ezberleyebileceğini merak ediyorsun’. Bu noktada tavsiyelere daha açık hale gelip problem çözmeye gidebilir. Senden nefret ediyorum tarzı şeyler söylediğinde ebeveyn duygusal olarak kontrolünü kaybetmemeli. ‘bebekle senden daha fazla zaman geçirdiğim için kendini dışlanmış hissediyorsun’. Onu anladığını göstermek yumuşatacaktır.

Ben dilini kullanmak: Kendi duygularına ve ihtiyaçlarına odaklanarak iletişim kurmak, suçlayıcı konuşmamaktır (‘Kes şu gürültüyü, ne kadar düşüncesizsin’ dememek). ‘Çok gürültü olduğunda telefondaki kişinin sesini anlamakta güçlük çekiyorum’.

Tuvalet eğitimi: Bu alanda bazen problemler yaşanabilmektedir. Tuvalet eğitimi için zamanlamayı iyi yapmak gerekir, fiziksel olgunlaşma gelişmeye başlamalıdır. Genelde 2 yaşından sonra başlamak tavsiye edilir.

1. En iyi başlangıç modelleme ile yapılır, birlikte tuvalete gidip tanıtımlar yapılabilir. ‘Büyük lazımlık’ gösterilir

2. Küçük lazımlık kullanması daha çok kontrol hissi yaşamasını sağlar.

3. Sifon çekme konusu bazılarının hoşuna gider, bazılarını da korkutur. Bireysel farklılıklara göre zorlamamak lazım.

4. Bu dönemde kolayca çıkarıp kendi başına oturabileceği şeyler giydirilmesi faydalı. Ev içinde rahat kıyafetle dolaşsın

5. Ilımlı ve destekleyici bir tutum gereklidir. Arada kaçırması normaldir. Kendisinin çabaladığını anladığını göstermek lazım. Dışkısına vb. çok pis muamalesi yapılmamalı, doğal şeyler olarak yaklaşılmalıdır

6. İşaretlere duyarlı olması öğretilebilir. Karmaşık hareketleri orkestra şefi olarak annenin yönetmesi başlangıçta gerekecektir.

7. Güç savaşına dönmemeli, hiç yoktan iyidir kanununa kaydırılmamalı, bu sorumluluğu öğrenme sürecini kolaylaştırıcı bir tutum içine girilmelidir

8. Gece alt ıslatmamaya başlamak tuvalet eğitimiyle birlikte gelişecek bir şeydir. Aktif olarak yapılabilecek başka bir şey yoktur. Bir süre sonra kuru kalmaya başladıkça artık bez bağlanmaz, böylece bebek olmadığını anlar ve o güvene bağlanmak zorunda kalmaz. Kuru kalınan zamanlara pozitif teşvik yapılabilir. 5 yaşındaki çocukların yüzde 15’inde alt ıslatma görülebilir. Eğer problem 6 yaşında da devam ederse bir uzmana danışanılabilir

Kaynak: 'Experts advise parents'. Ed., Shiff, E., Dell Publishing, 1987