Çocuğunuzla sağlıklı iletişim kurmanızın yolu
Sevgili Anne Babalar,
Çocuğu olan her anne baba çocukları ile çeşitli problemleri yaşayabilir. Bu problemler biriktikçe de ebeveyn-çocuk ilişkisi zarar görür ve iletişiminiz kopma noktasına gelir. Çocuğunuz iletişiminiz bu duruma gelmeden neler yapabilirsiniz bu konuda bilgi vermek istiyorum.
Her yaş gurubundaki çocukların ihtiyaçları değiştiği gibi, her çocuğun kişilik özellikleri de farklılaşıyor. Bu da her çocuğa yaklaşımın farklı olmasını gerektiriyor. Çocuğunuzla olan problemlerin içeriği, çocuğunuzun verdiği tepkiler, aile dinamikleriniz ve iletişim kaliteniz gibi konular bir bütün olarak doğru şekilde değerlendirilmeli ve bu değerlendirmeye göre tavsiyeler verilmelidir. Bu değerlendirmeyi ancak uzman bir pedagog yapabilir. Eğer çocuğunuzla iletişiminiz zarar gördüyse veya hiç iletişim kuramıyorsanız mutla uzman bir pedagog desteği almanız gerekiyor.
Her çocuk ve aile dinamiği farklı da olsa çocuğunuzla iletişiminizin bozulmasını önlemenin ve çocuğunuzla iyi bir iletişim kurmanın bazı genel ipuçlarını vermek istiyorum;
- İlk olarak çocuğunuzu 3-6 yaş dönemi kendinize bağımlı yetiştirmeyin. Özellikle genç anne babalar, tek çocuklu ebeveynler çocuklarının üzerine fazla düşüyor ve çocuklarını 3 yaşında olmasına rağmen hala bebek gibi görüyor ve çocuklarının kendi başlarına hareket etmelerine izin vermiyorlar. Çocukların gelişimine göre farklılık gösterse de genelde 2 yaş ve sonrası artık çocuk kendi başına hareket etmeyi öğrenmiştir ve birçok beceriyi sergileyebilir. Mesela kendi suyunu kendi içebilir, ayakkabısını kendi giyebilir. Anne babalar çocuklarının öz bakım becerilerini kendi yapmasına izin verilmeyince bu beceriler gelişemiyor ve çocuk 6 yaşında bile annesi tarafından giydiriliyor. Bu sadece bir örnektir. Birçok alanda anne çocuğun yerine yaşıyor ve kendiişlerini yapmasına izin vermiyor. Dolayısıyla çocuk kendini kanıtlayacağı, kendini göstereceği bir alan bulamıyor. Abartılı ilgili hem anne baba çocuk arasındaki ilişkiye zarar veriyor, hem de çocuğun sağlıklı kişilik gelişimine engel oluyor.
- Çocuğunuza sorumluluk verin. Küçük yaşlardan itibaren çocuğunuza yaşına uygun sorumluluk vermeye özen gösterin. Mesela çocuğunuzun bir markette parayı ödemesine izin verin. Yakın ve güvenli yerde ise marketten ekmek almasına izin verin.
- Çocuğunuzu hayattan izole yetiştirmeyin. Belediye otobüsü nedir, akbil nedir, metrobüs, metro nedir bunları öğrenmesine izin verin. Hep özel araçta, okul servisinde hayatı geçmesin. Hayatı hayatın içinde yer alarak öğrensin. Kendi başına bir yere gidebilecek öz güveni kazandırın.
- Anne baba otoritenizi koyun. Daha bebeklikten kararlı ve tutarlı tavrınızı koyun ve bu şekilde devam edin. Çocuğunuzun arkadaşı değil, anne babası olun. Yanlışlar yaptığında davranışının yanlış olduğunu anlatacak yaptırımlar uygulayın. Bu disiplin konusudur. Bu konuda özellikle 3-6 yaş arasında pedagog desteği alarak öğrenmenizde fayda var. Çocuğunuzun yaptığı her olumsuz davranışı anlayışla karşılarsanız hayırı öğrenmez ve her hayır dediğinizde kavga etmek zorunda kalırsınız. Bu nedenle çocuğunuza otoritenizi koyun.
- Çocuğunuza yasaklar koymak yerine seçenekler sunun. Çocuğunuzun onaylamadığınız davranışlarında veya seçimlerinde tartışmaya girmek yerine nedenlerini açıklayıp seçenekler sunmanız daha yapıcı olacaktır.
- Çocuğunuzla konuşun. Çocuğunuza ne çok ilgili, ne de çok ilgisiz davranmalısınız. Bu çok hassas bir ayardır. Çocuğunuzu tanıdığınız için onun canını sıkan bir şey olduğunu fark ettiğinizde konuşmaya çalışın. Bu konuşmadan sonuç alamazsanız onun arkadaş gibi olduğu akraba veya arkadaş çevresinden bilgi alın. Bir problemi varsa ve size bir şey açıklamıyorsa pedagog desteği de alabilirsiniz..
- Çocuğunuzu koşulsuz sevdiğinizi davranışlarınızla gösterin. 8. Onun kendi göstermesine izin verin ve onunla gurur duyun. Onu beğendiğinizi, başarılı bulduğunuzu ifade edin.
-Çocuğunuzun okul başarısını hayatın merkezinde tutmayın. Okulda başarılı olmazsa onu daha az sevdiğiniz mesajını almasın. Akademik alan dışında başka yetenekleri olabilir. Başarısını okul başarısına indirgemeyin
- Konuşmalarınızın konusu sürekli olarak okul olmasın. Okuldan gelir gelmez okul nasıl geçti, sınavdan kaç aldın gibi sıkboğaz etmeyin. Okul konusunda o konuşmak isterse konuşun.
- Onun adına kararlar almayın. Seçimlerine saygı duyun. Özellikle okul alanındaki seçimlerine saygı duyun.
- Çocuğunuzun arkadaşlarıyla vakit geçirmesine izin verin. Herkesi güvenilmez, tehlikeli görmeyin. Aksi takdirde çocuğunuz insanlara güvenmeyi öğrenemez. İçinizi rahatlatmak için arkadaşlarıyla tanışabilir ve kontrolünüz altında çocuğunuzun arkadaşlarını görmesine izin verebilirsiniz.
Buna benzer birçok öneride bulunabilirim. Fakat en doğru öneri sizin aile dinamiğinize, çocuğunuzun özelliklerine ve çocuğunuzla yaşadığınız sorunun içeriğine göre değişecektir. İletişiminiz ancak çocuğunuza ve sizin aile dinamiğinize uygun öneriler verilerek tedavi edilebilinir.
Çocuğunuzla sağlıklı iletişim kurmanız dileğiyle,
Uzman Pedagog Sevil Yavuz
Çocuk ve Ergen Psikologu
Öğretim Görevlisi, Oyun Terapisti
Parenting Skills & Counseling Center
