Rahim içindeki bebek ile anne arasındaki besin ve oksijen transferini sağlayan plasentanın, bebeğin doğumundan önce rahim duvarından ayrılmasıdır. Ablatio plasenta, dekolman plasenta, plasental ablasyon, abruptio plasenta da denir. Yaklaşık 90-200 doğumda bir görülür ve oluştuğunda anne ve bebek açısından hayati riskler taşır.
Neden olur?
Normal doğum eyleminde bebek doğuncaya kadar plasenta yerinden ayrılmaz. Ablasyo plasentada bir şekilde plasenta ile rahim duvarı arasında kanama olur. Kanama devam ederken plasenta ile rahim duvarını birbirinden ayırır. Annede kanamaya bağlı olarak dolaşımsal sorunlar oluşur. Bebek, anne tarafından plasenta aracılığı ile karşılanan beslenme ve oksijenlenmesi bozulduğu için dakikalar içerisinde kötüleşir.
Risk faktörleri:
Hiçbir risk faktörü bulunmayan gebelikler de olabilir. Kimde ve ne zaman oluşacağı belli olmayan bir durumdur. Ama bazı durumlarda ablasyo riski artmıştır.
Gebelik ve Hipertansiyon
Daha önceki gebelikte ablasyo olması
Kronik hipertansiyon
İleri anne yaşı
Fazla doğum yapmış olmak
Gebelikte Diabet (Gizli Şeker)
Sigara içimi
Karın bölgesine şiddetli travma
Hızlı bir şekilde amniyon sıvının boşalması (gebelik kesesinin kendiliğinden veya doktor tarafından açılması sırasında)
Yakınmalar ve bulgular:
Ablasyo plasentanın bulguları ayrılan plasenta dokusunun miktarına bağlıdır. Örneğin plasentadaki ayrılma miktarı %30'u aşmamışsa herhangi bir bulgu olmayabilir.
Genellikle;
Vaginal kanama
Rahimde sertleşme ve hassasiyet
Şiddetli karın ağrısı
Bebek kalp seslerinde yavaşlama (bradikardi),
Annede hipotansiyon ve şok bulguları ablasyo plasentada gözlenen yakınmalarıdır.
Teşhis
Ablasyo plasenta tanısı genel olarak hasta bulgularına dayalıdır. Şiddetli karın ağrısı ile birlikte koyu vişne çürüğü vaginal kanama olan hasta tipiktir. Ancak yine de her hastada aynı bulgular olmayabilir. Yapılan ultrasonda plasenta arkasındaki kan göllenmesi veya pıhtısı (hematom) izlenmesi ile tanı kesinleşir. Ablasyo plasenta tanısı konmuş hastanın tam kan sayımı ile kan kaybının derecesi saptanır. Ablasyolu hastanın pıhtılaşma mekanizmalarında olabilecek değişiklikler de pıhtılaşma testleri ile kontrol edilir. Genel olarak pıhtılaşma zamanı uzamıştır. Bebek kontrol edildiğinde orta derecede veya daha şiddetli distres (sıkıntı) söz konusudur.
Takip ve tedavi
Ablasyo plasenta acil müdahale gerektiren bir gebelik hastalığıdır. Bebek ve anne hayatı tehlike altındadır. Ablasyo tanısı konan hasta hastanede takip edilir. Annenin damar yolu açılarak damardan sıvı takviyesine başlanırken hastadan hızlı bir şekilde gerekli olan laboratuar testleri istenerek (tam kan sayımı, tam idrar tahlili, kanama ve pıhtılaşma zamanı, fibrinojen ve fibrin yıkım ürünleri) hastalığın şiddeti ve annenin durumu değerlendirilir. En az iki ünite kan istemi yapılır ve ihtiyaç halinde kullanılmak üzere hazırda bekletilir. Annede bir iç kanama olduğu için takip eden süreçte şok gelişebilir. Bu nedenle annenin yaşamsal verileri; tansiyon, nabız ve saatlik idrar çıkışı sıkı bir şekilde takibe alınır. Aynı şekilde bebeğin anne karnındaki durumu fetal monitör ile değerlendirilir. Bebek kalp atımlarından bebeğin durumu izlenir.
Gebeliğin sonlandırılması anne ve bebeğin sağlık durumlarına göre planlanır. Genellikle gebelik acil Sezaryen le sonlandırılır. Nadiren, bebek ve annenin durumu iyiyse, ablasyo miktarı çok az ve kanama durmuşsa ve doğum ağrıları yoksa herhangi bir şey yapılmadan izlemde tutulur. Bebek ve anne iyi, doğum sancıları varsa Normal Doğum denenebilir. Ablasyo plasentada, erken tanı ve uygun müdahale ile hastalığın daha ciddi sonuçlara yol açmadan önlenmesi mümkün olacaktır. Durumu ciddi olan ablasyo plasenta vakalarında sezaryen operasyonu da riskli olabilir. Plasenta arkasına olan kanama sırasında vücuttaki tüm pıhtılaşma ürünleri tüketilebilmektedir. Bu durumda sezaryende de kanama problemleri sıklıkla görülebilmektedir. Bu nedenle gebelik sırasında olabilecek herhangi bir vaginal kanamada geç kalmadan doktora başvurulmalıdır. Böylelikle tanı erken konmakta ve vücutta hastalığın neden olduğu hasarlar oluşmadan gebelik sonlandırılabilmektedir.
