Yaşlılıkta Depresyon
Yaşlılıkta Depresyon
Yaşam süresi uzayıp, yaşlı nüfus artınca yaşlılıkta görülen hastalıklar da önemli bir sorun halini almıştır. Depresyon yaşam kalitesini etkileyip yeti yitimine sebep olan bir hastalıktır, yaşlılıkta ki yeti yitimi daha fazla olmaktadır. Depresyona bağlı intihar özellikle yaşlı nüfusta daha sık görülmektedir.
Yaşlanınca, üzülüp ağlamak, çabuk duygulanmak ve alıngan olmak, insanlardan uzaklaşıp içine çekilmek, az konuşur hale gelmek, uykusuz geceler geçirmek, sıkıntılı olmak, unutkan olmak yaşlanmanın doğal bir sonucu değildir. Bu belirtileri yaşayan bir kişide mutlaka depresyon akla gelmelidir.
Yaşlı kişiler kendisinde ki değişiklikleri aile fertlerine anlatmakta çekinebilirler, birçok yaşlı da yalnız yaşadığı için yakınları tarafından da seyrek olarak ziyaret ediliyorsa bu belirtiler gözden kaçabilir. Bu nedenlerle yakınlarının iyi gözlemlemesi, davranış ve huy değişikliklerine dikkat etmesi gerekir.
Yaşlı bir kişide ki depresyon tedavi edilmezse kalp hastalıkları, tansiyon ve şeker gibi kronik hastalıklarının daha da kötüleşmesine, yaşam kalitesinin düşmesine ve kendi işlerini yapmakta zorlanmasına ayrıca intihar gibi çok kötü sonuçlara yol açabilir.
Depresyonun belirtileri
.En az 2 haftadır devam eden mutsuzluk, üzüntü hali
.Düşüncelerde yavaşlama
.Unutkanlık
.Eskiden zevk aldığı şeyleri yapmak istememe(örn. Kitap, gazete okuma, tv seyretme gibi)
.Gelecekle ve sağlıkla ilgili aşırı endişe duymak
.Huzursuzluk, yerinde duramama
.Uyku bozukluğu (uykuya dalmakta zorlanma, sık uyanma ya da aşırı uyku hali)
.İştah azalması
.Çabuk ağlama ve aşırı duygusallık
.Bedensel belirtilerin artması (nedeni bulunamayan vücut ağrıları gibi)
.Ölme isteği
.İçe kapanma, sosyal aktivitelere katılmama
.Kendini ihmal etme (banyo yapmak istememe, ilaçlarını düzenli almama gibi)
Nedenleri
. Yaşlanmayla birlikte tansiyon, şeker, inme, kalp hastalıkları, kanser gibi hastalıkların daha sık görülmesi, bu hastalıkların kişinin yaşamını etkilemesi ve bu hastalıklar dolayısıyla kişinin kendi işlerini yapmakta zorlanması, başkalarına bağımlı olması
. Kişinin yaşlanmanın getirdiği bazı değişiklikleri kabullenememesi
.Eşinin ölümü, kişinin yalnız yaşaması
. Maddi zorluklar yaşaması
.Emeklilik
. Bunama hastalığı
Depresyon ortaya çıkma riskini artırırlar.
Bunama hastalığına bağlı depresyon
Bu hastaların yarıya yakınında depresyon görülür, özellikle bunama hastalığının başlangıcında depresyon görülme oranı daha fazladır. Hasta yaşamından, çevresinden yakınabilir, geçmişin olumsuz olaylarından sıkça bahsedebilir, içe kapanma, sebepsiz ağlamalar, gıda reddi, kendine bakım veren ya da kendisine bakan yakınına aşırı bağlanma gibi değişimler görülebilir. Unutkanlıkla berber bu belirtiler varsa depresyon tanısı koyup tedavi edilmelidir.
Ama bunama hastalığında görülen ilgisizlik, uyku bozuklukları, hareketlerde yavaşlama iyi bir öykü alınmadığında depresyon olarak değerlendirilip gereksiz bir depresyon tanısı konulmasına yol açabilir, bu nedenle hasta iyi değerlendirilmesi gerekir.
İntihar riski
Yaşlılarda görülen depresyonda intihar riski diğer yaşlarda ki depresyonlara göre daha sıktır. Eğer ölüm düşünceleri çok fazlaysa, kendisine zarar verme düşüncesi veya davranışı olmuşsa, yaşamanın artık gereksiz olduğunu ve yakınlarına yük olduğunu düşünüyorsa, sık sık yalnız kalmaya çalışıyorsa intihar riski gözden kaçırılmamalıdır. Ailelerin böyle bir durumda hastayı yalnız bırakmaması, ilaç ya da hastanın kendine zarar vermesine neden olabilecek silah veya benzeri şeyleri ortada bırakmaması gerekir.
Tedavi
Yaşlı hastalarda depresyon tedavisi oldukça iyi sonuçlar verir.
Tedavide psikoterapi ve ilaç tedavisi uygulanır. Öncelikle yakınlarıyla görüşülerek yaşlı kişinin koşullarının iyileştirilmesi, iyi bakım verilmesi sağlanır. Fiziksel hastalıklarının kontrol altına alınması, ilaçlarını düzenli kullanması bunama hastalığı varsa mutlaka birlikte tedavi edilmesi gerekir.
Antidepresan kullanımı en az 6-12 ay arası olmalıdır, özellikle yaşlılarda yan etki yapmayacak kullandığı diğer ilaçlarla etkileşmeyecek antidepresan seçilmelidir. Antidepresanların düzenli kullanımı önemlidir, doz atlandığında ilaç çekilme belirtileri yaptığından hastanın ilaçlarını düzenli alması sağlanmalıdır.