Yaşlı bireylerde kolesterol ilaçları faydalı mı? zararlı mı?

Yaşlı   bireylerde  kolesterol  ilaçları faydalı mı? zararlı mı?

~~Yaşlı   bireylerde    kalp  damar  hastalıklarının  daha  fazla   görüldüğü   bilinmektedir.   Dolayısıyla   kolesterol ilaçlarının kullanılması bu  yaş  grubunda daha   çok  tartışmalara  konu  olmaktadır.  Bazı  kişilerde bu  ilaçların  yan   etkilerinin  fazla  olduğu  ve    bu  yaş   grubunda  fayda  yerine  zarar getireceği  düşüncesi vardır.  Öncelikle  her  yaşlıyı   aynı  organ  fonksiyonlarına sahip  gibi  görmemek  gerekir. Kronolojik  yaş    aynı  olabilir  ama  biyolojik  yaş  daha  iyi  olabilir yani  organ  sistemleri  beklenilenden  daha  iyi  çalışıyor  olabilir.  Kronolojik  olarak   65  yaşın  üzeri   yaşlı  olarak    isimlendirilir .  Ancak   80   yaşında  öyle  insanlar  vardır  ki   60  yaşındaki   bir  insanın  biyolojik   özelliklerine   sahiptir.  Asıl  kırılgan  yaşlı ile  80  yaşın  üzerindeki  yaşlılarımız  kastedilmektedir.  Kolesterol  ilaçlarının  ne  için  kullanıldığının da  bilinmesi  gerekir.  Daha  önce  hiç  kalp  krizi , beyin  felci geçirmemiş   bir  insanda  kullanılıyorsa   buna  primer  korunma   denir  yani  hastalık  olmadan  önce  riski  yüksek  hastalarda  korunma  amaçlı  kullanılmasıdır. Kalp krizi  veya damar tıkanmasına  bağlı  felç  geçirmiş kişilerde kullanılmasına da   sekonder korunma  denir  yani   hastalık  olmuş , tekrarlamaması  için  ve  daha  kötüye  gitmemesi  için  kullanılmasıdır.   
Kolesterol ilaçlarını  yaşlı  bireylerde kullanırken   kar  zarar  değerlendirilmesi  yapılır.  Faydası  daha  çok  olan  durumlarda  kullanılır.  Kolesterol ilaçları için  potansiyel   risk  oluşturan  durumlar şunlardır:  80  yaşın üzerinde  olmak  ,   kadın cinsiyet,   vücut kitle  indeksinin  düşük  olması,    tiroid  tembelliği olması,   karaciğer  böbrek  yetmezliği  olması,   yakın zamanda  ameliyat   geçirmiş olmak ,   D  vitamini  eksikliği olanlar ve  çok  sayıda  ilaç  kullananlardır.  Beş ilaçtan  fazla  ilaç kullanıyor  olmak  çok  ilaç (  polifarmasi ) kullanmak olarak kabül edilmektedir.    Özellikle  bazı ilaçların ( amiodaron,  mantar ilaçları,  virüs ilaçları,   verapamil,   diltiazem,  azitromisin, klaritromisin ) kullanılması  kolesterol  ilaçlarının yan etki oluşturma  riskini  arttırmaktadır.  Kas   ağrıları  ve kas  yıkımına ( rabdomyolize) neden  olmaktadır.  Kolesterol  ilaçlarının  yan  etkilerinin de  geriye  dönüşümlü  olduğunu bilmek  gerekir.  İlaca  ara  verildiğinde,    doz  azaltıldığına  oluşan  yan  etki de  ortadan  kalkar. 
Primer  korunmada  yani  kalp  krizi  geçirmemiş hastalarda 75  yaş  üzerinde  kolesterol  ilaçlarının  kullanılmasının    olumlu  katkı sağladığını   gösteren  çalışma  yoktur. Ancak  sekonder korunmada  yani   kalp krizi  geçirmiş,   bypass olmuş,   stent  konmuş hastalarda  75  yaşın  üzerinde da orta   doz  kolesterol ilacı  kullanılmasının   yararlı  sonuçları  olduğu  bilinmektedir.  Fakat   bu  hastaların  iyi  eğitilmesi  ve   yan etkiler  bakımından yakından  takip edilmesi  gerekir.
  PROSPER  çalışmasında  65  yaşın  üzerindeki insanlara   3 yıl  süre , i le  statin kullanılmış ve  plasebo  ile  karşılaştırılmıştır. Miyokard  infarktüsü riskinde  %40   azalma,  felç  riskinde %23  azalma  olmuştur. Ancak   tüm  nedenlere  bağlı  ölüm  oranı ve kalp  nedenli  ölüm oranı  değişmemiştir. 
80 yaşın  üzerinde kolesterol ilaçlarının kullanımı  için yeterli  kanıt  yoktur.
Kolesterol ilaçları  ve   demans   Alzheimer ilişkisi  literatürde   çok  tartışılmıştır.  Faydalı  olduğunu  söyleyen   görüş daha   ağırlıklıdır.  Çünkü  kolesterol  ilaçları  ile  beyin  kan  dolaşımının  daha  iyi olduğu, yeni  damar  tıkanmalarının  önüne  geçildiği , inflamasyonun azaldığı,  beyinde   beta  amiloid birikiminin  azaldığı , bunun da  beyin  hücrelerinin  fonksiyonunu  arttırdığı ileri  sürülmektedir.  Aksi olan  görüş beyin  hücrelerinin iyi çalışması  için  kolesterol  hammaddesine  ihtiyaç  olduğu , kolesterol  ilaçlarının  ise  beyin kolesterol  miktarını  azalttığı görüşüdür.  Literatürde  bunu  destekleyen  çok  az  kanıt vardır.
  Sonuç  olarak  yaşlı  bireyleri  genel  olarak  kategorik  değerlendirmemek  gerekir.   Her   birey  ayrıdır   ayrı  biyolojik  özellikleri  vardır.  Hastalık  bakımından  farklı  riskler  söz  konusu  olabilir.  Kolesterol ilacı kullanma  kararını kar zarar hesabı  yaparak  her  birey  için  ayrı  olarak  vermek  gerekir.

Bu makale 12 Nisan 2019 tarihinde güncellendi. 0 kez okundu.

Yazar
Prof. Dr. Yaşar Küçükardalı

Prof Dr Yaşar Küçükardalı Edirne, 12.03.1963 tarihinde doğmuştur. Üniversite eğitimini GATA As.Tıp Fakültesi 1987 tarihinde alarak mezun olmuştur. GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi 1990-4 arasında uzmanlığını tamamlamıştır. Uzmanlık alanı İç Hastalıklarıdır. Yan dal uzmanlık olarak yoğun bakım bölümünde devam etmiştir. Yine aynı şekilde GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi, 2004 tarihinde doçent olarak kariyerine devam etmiştir. Yeditepe Üniversitesinde 2010 tarihinde profesör olarak alanında devam ederek başarılara imza atmıştır.  Ödülleri : 11. Balkan Uluslararası Tıp Kongresi Eniyi poster birincilik ödülü İç Hastalıkları kongresi en iyi poster birincilik ödülü, Yoğun Bakım Kongresi eniyi poster üçüncülük ödülü TUBİTAK bilim teşvik ödülü 3 adet ödülleri bulunmaktadır.  Dernek Üyelikleri: İç Hastalıkları, Ulusal Yoğun Kakım, Dahili Cerrahi ...

Etiketler
Yan etki
Prof. Dr. Yaşar Küçükardalı
Prof. Dr. Yaşar Küçükardalı
İstanbul - Dahiliye - İç Hastalıkları
Facebook Twitter Instagram Youtube