VARİS VE GEBELİK
Varis genişlemiş toplar damar demektir. Toplar damarlar kirli kanı kalbe götürmek yerine genişledikleri için azalan akım hızıyla kanı kalbe götüremeyip göllenmeye sebep olurlarsa kanlanma azalır. Hamilelikte annenin karnında büyüyen bebeğin ihtiyacı olan kan, annenin genişleyen damarları ve artan kan hacmi ile sağlanır. Genişleyen damarların önünde, kanın kalbe geri dönüşünü zorlaştıran büyüyen rahim de mekanik olarak varis oluşturmaya bir zemin hazırlar. Gebelik hormonları, büyüyen rahim, anne adayının fazla kilo alması ve hareketsizliği ile birleşirse, varis oluşumu hızlanır. Hamilelik geçirmiş kadınlarda varis sıklığı bu yüzden hamilelik geçirmemiş kadınlara göre daha yüksektir. Doğumdan sonra geçen iki aya rağmen hala varisleriniz varsa, maalesef artık birliktesiniz demektir.
Hamilelik bir uyum gerektirir. Annenin karnıyla birlikte, neredeyse bacak çapları ve ayakkabı numarası bile büyür. Genişleyen toplardamarlar tekrar toparlanamazsa varisleşir. Varislerde devir daim edemeyen kan göllenir. Göllenen ve temizlenemeyen kanda oksijen azalır. Serbest oksijen radikalleri denen kötü maddeler ve atıklar artar. Bu durum etraf dokulara ve organlara zarar verir ve onları zayıflatır. Kaslarda kramplara veya yorgunluğa sebep olan bu durum taşıyıcı sistemlerde zaafiyet ve yetmezliklere yol açar. Ağrı, kanama, sarkma hissi ve fıtıklaşmalar kolaylaşır.
Gebelik öncesi varisler varsa, hamile kalır kalmaz ,varisinizi önceden gören hekiminizle tekrar görüşün ve hamilelikte yapılabileceklerle ilgili bilgi alın. Herkesin varisinin yeri, çapı, derinliği, etki alanı farklıdır. Dolayısıyla gebelikte oluşabilecek zararlar da bu durumlarla ilişkilidir.Takip ve tedavi şekilleri de herkeste farklıdır.
Kimi gebe hiç ilaç almaz sadece varis çorabı giyer ve bacak hareketlerine dikkat eder. Uzun süre oturmaz. Bacaklarını kalp seviyesinin üzerine kaldırmaya çalışırken, bir başka gebeye düşük doz aspirin verilebilinir. Başka birine ise kan sulandırıcı iğneler gerekir.
Gebelikte kanın içinde pıhtılaşmayı kolaylaştıran faktörlerin miktarı artar. Ve gebelikte oluşabilecek hatta doğumda olacağı kesin olan kanamalara karşılık bir hazırlık yapar vücut. Bu durum annenin aşırı kanamasını önlemek için bir tedbirdir aslında. Ancak bazı durumlarda artan pıhtılaştırıcı faktörler, genişleyen damarlarda çöken hücrelerle birlikte bir trombus(pıhtı) yapar. Ve bu trombus yani pıhtı çok sağlam bir damar üzerine oturmazsa, damarda zemin hasarı varsa her an yerinden kopabilir ve damar içinde kan akımına kapılarak ilerler (emboli). Akciğer, kalp veya beyne bu pıhtı yerleşirse bu bölgelerde tıkanıklık nedenli hasar oluşturur. Hayati hasarlar sonucu felç veya ölümle karşılaşma riski artar. Gebelerde ender de olsa ani anne ölümü ile sonuçlanabilen amniyos sıvı embolisi de bu durumlardan biridir. Plasental varisler ve damar tıkanıklıklarına bağlı plasental enfarktüsler de gebelikte görülebilinir.
Gebelikte çok uzun süre ayakta kalmamak, çok sıkı ve dar kıyafetler giymemek, fazla kilo almamak, sigara içmemek, çok sıcak duşlar almamak veya sauna, hamam, kaplıcaların aşırı sıcaklarına maruz kalmamak koruyucudur.
Sigara, içerdiği nikotine bağlı damar hasarı yaptığı için damarlar zaten içinde pıhtı oluşturacak şekilde hasarlanmıştır. O yüzden sigara içenler görünmese de varisleri varmış gibi düşünülebilinir. Gebelikte sigara içiyor ve hekiminize söylemiyorsanız hem siz hem de bebeğiniz farkında olunmadığı için tedbiri alınamayan riskler altına girebilir.
Varisler genetik geçiş taşır. Ailenizde varisi olan yakınlarınız varsa gebelik öncesi önlemler, gebelik sırasında dikkat ve doğum sonrası bakımla hasarı en aza indirebilirsiniz. Gebelik tek başına hiçbir riskiniz olmasa bile varisleşmek ve pıhtı atmak için oluşan doğal bir zemin yaratır. O yüzden zemini hazır olanların çok daha dikkatli ve özenli olması gerekir.
Kalın sağlıcakla.