Varikosel, testis toplardamarlarının bacaklardaki varis tarzı genişlemesine klinikte verilen isimdir. Varikosel, kısırlık sorunuyla doktora başvuranların yaklaşık yarısında rastlanan, testislerdeki kanı boşaltan toplardamarların varisleşmesidir. Erkeklerdeki kısırlığın en önemli sebebidir.
Varikosel, ergenlik yaşlarında başlar, olumsuz etkileri yıllar içinde giderek artar ve zamanla;
a- Varikosel kısırlığa neden olabilir,
b- Varikosel kasığa, bacağa vuran ağrılara yol açabilir,
c- Varikosel erkeklik hormonu olan testosteronun azalmasına sebep olabilir,
d- Varikosel ergenlik çağında testisin küçük kalmasına veya zaman içinde giderek küçülmesine neden olabilir.
Varikosel, kendisini testislerde şişlik, testis damarlarında kabarıklık ve testislerde kasıklara vuran ağrı şeklinde göstermektedir. Bunun yanında çocuk sahibi olamayan tüm erkeklerde varikosel araştırması yapılmalıdır. Çocuk istemi olup ta varikosel tespit edilen hastalarda sperm analizi de yaplmalıdır. Ergenlikte döneminde başlayan varikosel, bulunduğu taraftaki testisi de küçültmektedir. Varikosel tanısı muayene ve ultrasonografi ile konulur.
Varikosel, %90 oranında sol testiste görülmektedir. Varikoselde testis ısısının bozulması, kirli kan içindeki toksik maddelerin testiste birikmesi ve testis kan akımını bozması ile testis fonksiyonlarını etkiler, sperm ve testosteron üretimini bozar.
Varikosel, sadece cerrahi olarak tedavi edilebilmektedir. Herhangi bir ilaç ve bitkisel çözümü bulunmamaktadır. Operasyon kesinlikle mikrocerrahi olarak yapılmalıdır, çünkü bu teknikle arter, lenfatikler ve sağlam damarlar başarıyla korunabilmektedir. Mikrocerrahi teknik ile yapılan varikosel ameliyatları sonrasında %99 oranında başarı sağlanmakta olup, varikoselin tekrar etmesi gibi eskiden görülen komplikasyonlar görülmemektedir.
Aşağıdaki durumlarda hastalara cerrahi kararı verilmektedir;
a- Testis boyutlarında küçülme, testis kıvamında yumuşama olması
b- Doppler Ultrasonografi ile damar genişlemesinin 3 mm üzerinde olması.
c- Doppler incelemede kan geri kaçışının belirlenmesi
d- Semen analizinde sperm parametrelerinin bozuk olması
Varikosel var ise tüp bebek, ICSI, aşılama gibi yardımlı üreme yöntemleri önerilmemelidir. Varikosel spermin kromozomal yapısını bozarak (DNA fragmantasyon indeksi, DFI) yumurtayı dölleme gücünü azaltır; dölleme gerçekleşse dahi düşük ihtimali artar. Azoospermi dediğimiz hiç sperm çıkmaması durumunda dahi varikosel ameliyatı sonrasında %40 oranında sperm bulunması ve % 10 oranında gebelik izlenebilmektedir.
Mikrocerrahi yöntemiyle yapılan ameliyatın ardından hasta 2-3 gün içinde normal aktivitesine 1 hafta 10 gün içerisinde ise rutin iş hayatına dönebilmektedir. Cinsel aktivite 15 gün sonra serbest olmaktadır. Ağır efor gerektiren, egzersiz gibi aktivitelerin gerçekleştirilmesi ise 4-6 haftayı bulabilir. Ameliyattan sonra 3 ayda bir sperm parametrelerini kontrol edilir. Varikosel sonrası sperm üretimi bakımından en iyi iyileşme 6. ayda ortaya çıkmaktadır.
