Neredeyse her anne babanın isteği sorumluluklarının farkında olan çocuktur. Hiçbir çocuk ise doğuştan sorumsuz dünyaya gelmez. Sorumluluk duygusu; insanın aile hayatında erken çocukluk döneminde anne-babası tarafından öğretilerek kazandırılır. Bu dönemde evde aşılanmayan sorumluluk okul hayatını da zorlaştıracaktır. Çocuk yürümeye ve basit komutlarınızı anlamaya başladığında bu duyguyu aşılayabilirsiniz. Özellikle son zamanlarda sıkça rastladığım yeme probleminden yola çıkabiliriz. 2-3 yaşına gelmiş olmasına rağmen yemeği annesi tarafından ekran karşısında yedirilen birçok çocukla karşılaşıyorum. Aslında 12-18 ay arasında çocuk pek çok motor hareketini yapabilir. Bu süreçte tutma ve kavrama yeteneği iyice gelişecektir. Kendi yemeğini yemesi için çatal-kaşık kullanımına müsaade edebilirsiniz. Sizlerin anne-babalık görevi olarak düşünüp uyguladığı pek çok davranış aslında çocukların sorumluluk alma yetisinin önündeki en büyük engel.. Peki sorumluluk duygusunu kazandırmak için neler yapabiliriz?
Öncelikle çocuğun yaş, yetenek ve gelişim dönemlerine hakim olmalıyız. Kendi öz bakımını severek yapması için neleri severek yaptığını gözlemleyebilir, ona uygun görevler verebilirsiniz. Ayrıca çocuğumuzun sorumluluk sahibi davranışlar sergilemesini istiyoruz ama biz öyle miyiz? Unutmayın çocuk duyduğunu değil, gördüğünü uygular. Çocuklar aynamız gibidir ve bize davranışlarımızı yansıtırlar.
Bir başka nokta ise; yaşına uygun görevler vermek diyebiliriz. Örneğin 2 yaşındaki çocuğun odasını toplamasını bekleyemezsiniz fakat oyuncaklarını yerine koyabilir. Sadece yaşını değil, karakteristik özelliklerini de dikkate almakta fayda var. Yaşına uygun görevleri seçip komut vermekle bitiyor mu derseniz. Elbette hayır. Öz güvenini desteklemelisiniz. Farkında olmadan söylediğiniz sözlerle öz güvenini baltalıyor olabilirsiniz. Mesela; ‘dur senin canın acır, sen yapamazsın, ben yaparım, dikkat et düşersin..’ gibi sözlerle yapabileceği işleri elinden almamalısınız. Ayrıca bu cümleleri sıkça kullanmak kendisini yetersiz hissetmesine neden olacaktır. Bu da çocukta ileriki dönemde içe kapanıklık, öz güvensizlik oluşturabilir. Son olarak motive etmek sorumluluk duygusunu geliştirecektir. Ona söylediğiniz işi yetişkin gibi yapamamasını normal karşılayın. Mükemmeli beklerseniz motivasyonu düşecektir. Yapabildiği kadarını takdir edin. Memnuniyetinizi yüzüne sevgi ve şefkatle dile getirmeniz onu motive edecektir. Unutmayın onları hayata hazırlıyoruz. Yol gösterici olmak, ışık tutmak için önce sizlerin ışık saçması gerekir. Bunu da aşağılayıcı, aşırı korumacı veya emir kipleri kullanarak yapamazsınız. Sağlıkla kalın..
